Gənc yaşda ailə qurmağın ağır fəsadları məlum oldu

Erkən nikah - yəni 18 yaşına çatmamış şəxslərin evliliyi - təkcə sosial deyil, həm də ciddi tibbi, psixoloji və hüquqi problemdir.

BAKU.WS-in məlumatına görə, bu hal həm dünyada, həm də Azərbaycanda müəyyən bölgələrdə hələ də müşahidə olunur.

Bəzən "ənənə", "ailə razılığı" və ya "qızın taleyi" kimi səbəblərlə izah edilən bu addım əslində gənc bir insanın gələcək həyatına mənfi təsir göstərən zəncirvari fəsadlar yaradır.

Sağlamlıq baxımından təhlükəli nəticələr

Erkən nikahın ən ciddi fəsadları qadın sağlamlığı ilə bağlıdır. Tibbi tədqiqatlara görə, 18 yaşdan aşağı qızların orqanizmi hələ tam formalaşmadığı üçün hamiləlik və doğuş zamanı ağır fəsadlar yaranma riski çox yüksəkdir.

Erkən hamiləlik zamanı ana və uşaq ölümü halları böyüklərlə müqayisədə 3-4 dəfə çox olur. Bel, çanaq və onurğa problemləri, qanazlığı, sonsuzluq və hormonal pozğunluqlar kimi hallar geniş yayılmışdır. Erkən doğan qadınların çoxunda depressiya və postnatal stress müşahidə olunur.

BMT-nin məlumatına görə, dünyada hər il 12 milyondan çox qız uşağı 18 yaşından əvvəl ərə gedir və bu evliliklərin əksəriyyəti məcburi xarakter daşıyır.

Psixoloji travmalar və uşaq yaşda məsuliyyət yükü

Erkən nikaha məcbur edilən qızların çoxu psixoloji baxımdan yetkinlik dövrünü belə tam yaşamır. Bu vəziyyətdə insan ailə münasibətləri, ana rolu və sosial təzyiqlərlə üzləşir.

Uşaqlıqdan məhrum olma və ani "böyümə" zərurəti dərin emosional zədələr yaradır. Bir çox erkən evliliklərdə qadınlar öz fikrini ifadə edə bilmir, maddi və mənəvi asılılıq vəziyyətinə düşür. Psixoloqlar qeyd edir ki, belə hallarda özünəqapanma, qorxu, etibarsızlıq və aqressiya kimi davranışlar inkişaf edir.

Təhsildən uzaq qalmaq – gələcəyin itirilməsi

Erkən nikahların ən ağrılı nəticələrindən biri təhsil imkanlarının itirilməsidir. Qızların əksəriyyəti məktəbi yarımçıq qoyur, bu isə gələcəkdə:

Peşə əldə etməyə,

Sosial müstəqilliyə,

Maddi asılılıqdan qurtulmağa

imkan vermir.

Təhsilini davam etdirə bilməyən gənc qadınlar həyat boyunca az gəlirli və asılı vəziyyətdə qalır, bu isə yoxsulluğun nəsildən-nəslə ötürülməsinə səbəb olur.

Hüquqi tərəf – qanunla qadağan olunmuş hərəkət

Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, nikah yaşı 18 olaraq müəyyən edilib. Bundan aşağı yaşda nikah bağlamaq Cinayət Məcəlləsinin müvafiq maddəsinə görə məsuliyyət doğurur. Yəni erkən nikah təkcə mənəvi deyil, cinayət xarakterli hərəkətdir. Belə evliliklərdə həm nikahı təşkil edənlər, həm də razılıq verən şəxslər qanun qarşısında cavabdeh olur.

Erkən nikah tək bir ailənin deyil, bütün cəmiyyətin problemidir.

Bu hallar:

Uşaq hüquqlarının pozulmasına,

Cinsi və ailə zorakılığının artmasına,

İqtisadi asılılığın dərinləşməsinə gətirib çıxarır.

Üstəlik, erkən evlənən qadınların övladları da çox vaxt eyni sosial mühitdə böyüyür və bu, problemin nəsildən-nəslə ötürülməsinə səbəb olur.