Gizli məqamlar: Ölkədə pensiya yaşı niyə artırılır?

Son vaxtlar ən çox müzakirə olunan mövzulardan biri pensiya ilə bağlıdır.

Belə ki, pensiya yaşı, pensiya kapitalı, ölən şəxsin pensiyasının varisə ötürülməsi kimi məsələlər aktual məslələrdən birinə çevrilib.

Bu bir faktdır ki, vətəndaşların bir çoxu mövcud pensiya yaşından narazıdır. Pensiya kapitalı da davamlı olaraq artırılır. Eləcə də vətəndaşlar minimum pensiyanın azlığından şikayətlənirlər. Son vaxtlar isə pensiya yaşının artırılacağı, təxminən 70 yaş həddi müəyyənləşəcəyi ilə fikirlər səslənir. Onu da qeyd edək ki, bir sıra xarici ölkələrdə vətəndaşlar pensiyaya daha tez çıxmağa can atırlar və bu da ondan irəli gəlir ki, yüksək pensiya ilə təmin olunurlar.

Bizdə isə əksinə, pensiya məbləği onu qane etmədiyindən vətəndaş pensiya almaqla yanaşı çalışmağa da üstünlük verir ki, iki gəlirlə ailəsini dolandıra bilsin.

Maraqlıdır, pensiya yaşını artırmaqda məqsəd insanların pensiya almadan yalnız çalışmaqla qazanc əldə etməsimi nəzərdə tutulur?

Məsələ ilə bağlı iqtisadçı-ekspert Əkrəm Həsənov "Cebheinfo.az"-a bildirib ki, pensiya yaşının artırılması ilə bağlı kimlərsə fikir səsləndirir, ancaq hələ gündəmdə deyil:

"Ancaq aydın məsələdir ki, təxminən yaxın 5 ildə pensiya yaşı artırılacaq. Yəqin ki, dərhal 70 deyil, 66, 67 yaş müəyyənləşdirəcəklər. Bunun səbəbi nədir? Bu, ona görə edilməyəcək ki, insanlar həm pensiya alır, həm işləyib maaş alır. Xeyir, bu ona görə ediləcək ki, pul yoxdur. Bunun cavabı çox sadədir. Əhali pensiyanı Dövlət Sosial Müdafiə Fondundan (DSMF) alır. 

DSMF-yə də pul bizim işlədiyimiz dövrdə əməkhaqqından məcburi sosial müdafiə haqqı tutulur. Bunun hesabına da bizim pensiya kapitalımız olur. Bu pensiya kapitalımız virtualdır. O baxımdan virtualdır ki, real olaraq orada pul yoxdur. Bizim ödədiymiz hazırda pensiya alanlara gedir.

Yəni indi pensiya alanların pulunu biz ödəyirik. Sabah da 65 yaşına çatsaq, pensiya alanda, o zaman çalışanların hesabına biz alacağıq. Hətta indi belə, bizim ödədiyimiz sosial müdafiə haqqı kifayət etmir.

Dövlər də hər il büdcədən, yəni neftdən, vergilərdən toplanan pulun bir hissəsini də DSMF-yə ödəyir ki, pensiya versin. Yəni indi belə, pul çatmır. Ancaq bundan sonra xüsusilə çatmayacaq. Birincisi, Azərbaycanda əhalinin sayı getdikcə artmır, on, iyirmi ildən sonra azalacaq. İşləyənlərin sayı az olacaq. Yəni DSMF-yə ödəniş edənlərin sayı az olacaq. 

İkincisi, Azərbaycanda elə indi də iş yerlərinin sayı azaldığından DSMF-yə ödənişlər azalacaq. Pul olmadığı üçün bizim maliyyə sektoruna nəzarət edən şəxslər, fikirləşirlər necə edək, pul yoxdur. Belə qərara gəlirlər ki, onda pensiya yaşını artırarıq, pensiyaya çıxanlar gec çıxacaq və pul artıq az lazım olacaq. 

Bəzən deyirlər ölkədə insanların orta ömür yaşı artır, mən onu proqnozlaşdırıram ki, artmır, əksinə azalacaq. Çünki insanların gəliri azalır, tibbi xidmətlərin də səviyyəsi yaxşı deyil. Bununla belə, insanlar gedib tibbi müayinədən keçmək, dərman almaq da problemə çevrilib və bu baxımdan da insanların ömrü  də çox olmayacaq. 

Hətta bir çoxları heç pensiya yaşına gəlib çatmayacaq. Bu problemi həll etmək istəyirlər ki, pensiyaya çıxanlar az olsun, DSMF-yə də əlavə pul tapmaq lazım olmasın. Bu halda dövlət DSMF-yə pul verməyəcək.

Deyəcək ki, "nə yığırsan onu ver". Nəinki insanlar pensiya yaşına çatmayacaq, eləcə də pensiyaya çıxandan sonra cəmi 1-2 il yaşayacaq. Yəni pensiya yaşı ilə bağlı  reallıq budur. Hökumət xərclərini azaltmaq istəmir. Eyni zamanda insanları işlə təmin etmək istəmirlər".

Nigar Abdullayeva
"Cebheinfo.az"
 

Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin