Hansı fobiya hansı travma ilə bağlıdır? Mütəxəssislər açıqlayır

Fobiyalar insanın gündəlik həyatına mənfi təsir edən irrasional qorxulardır.

BAKU.WS xəbər verir ki, psixoloqların fikrincə, bu qorxuların bir çoxu keçmişdə yaşanmış travmatik hadisələrlə birbaşa bağlıdır. Uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə formalaşan mənfi təcrübələr, qorxuların beynə dərin şəkildə həkk olunmasına səbəb olur.

Aşağıda ən çox rast gəlinən fobiyalar və onların mümkün psixoloji səbəbləri təqdim olunur:

Aqorafobiya – açıq və ya izdihamlı məkanlarda olma qorxusu. Uşaqlıqda tərk edilmə, təhlükəsizlik hissinin pozulması ilə bağlı ola bilər.

Klaustrofobiya – qapalı məkanlardan qorxu. Qapalı yerdə qalmaq və ya boğulma ilə bağlı yaşanmış hadisələrlə əlaqələndirilir.

Sosial fobiya – ictimaiyyət qarşısında çıxış etməyə qarşı qorxu. Çox zaman uşaqlıqda alçaldılmaq və ya rədd edilmə travması nəticəsində inkişaf edir.

Arachnofobiya – hörümçək qorxusu. Uşaqlıqda bu canlı ilə qarşılaşma zamanı yaranmış qorxulu təcrübələrin təsiri ola bilər.

Akrofobiya – yüksəkdən qorxu. Yıxılma və ya uçurum yaxınlığında yaşanmış hadisələrlə əlaqələndirilir.

Kynofobiya – itlərdən qorxu. Keçmişdə itin hücumuna məruz qalmaq və ya buna şahid olmaq bu qorxunu yarada bilər.

Ofidiofobiya – ilan qorxusu. Tez-tez filmlərdən və ya ətrafdan öyrənilən qorxu hissləri ilə yanaşı, real hadisələrlə də bağlı ola bilər.

Aerofobiya – təyyarədə uçmaqdan qorxu. Turbulensiya və ya pis uçuş təcrübəsi ilə bağlı inkişaf edir.

Dentofobiya – diş həkimi qorxusu. Keçmişdə yaşanmış ağrılı müalicə və ya diş həkimləri ilə pis təcrübə əsas səbəblərdəndir.

Trypofobiya – kiçik dəlikli strukturlardan qorxu. Bu fobiya daha çox vizual travmalar və ya narahatlıqla assosiasiya olunur.

Mysophobia – mikrob və çirkdən qorxu. Gigiyenaya qarşı həddindən artıq həssaslıq və ya xəstəlik təcrübəsi ilə bağlıdır.

Toksikofobiya – zəhərlənmək qorxusu. Bu fobiya əsasən zəhərlənmə və ya buna dair məlumatların psixikada yaratdığı izlərdən qaynaqlanır.

Nyktophobia – qaranlıq qorxusu. Uşaqlıqda qaranlıqda tək qalmaq və ya qorxulu hadisələrlə qarşılaşmaq bu qorxunu gücləndirir.

Thanatophobia – ölüm qorxusu. Sevilən şəxsin itkisi və ya ölüm mövzusunun travmatik şəkildə yaşanması ilə bağlıdır.

Coulrophobia – kloun qorxusu. Klounların qeyri-adi görünüşü və uşaqlıqda onlarla bağlı yaranan qorxulu təəssürat səbəb ola bilər.

Mütəxəssislər bildirirlər ki, fobiyaların yaranma səbəbi yalnız travmalarla məhdudlaşmır. Genetik meyillər, öyrənilmiş davranış modelləri və sosial təsirlər də bu prosesdə mühüm rol oynayır.

Əgər bu fobiyalardan biri həyat keyfiyyətinizə ciddi təsir edirsə, mütləq psixoloqa müraciət etmək tövsiyə olunur. Doğru terapiya və yanaşma ilə fobiyalar üzərində nəzarət mümkündür.