Həddindən artıq və sürətli çəki itkisi təhlükəli nəticələrə yol aça bilər Həkim

Arıqlamaq məqsədilə təbabət üsulundan istifadə edən Siyəzən sakini Seymur Səmədov səhhətində yaranan problem səbəbindən həyatını itirib. Yaxınları bildirib ki, 1987-ci il təvəllüdlü Seymur arıqlamaq məqsədilə 1 ay imiş zəncəfilli qatıq yeyirmiş. Onun son həftələrdə 36 kq çəki itirdiyi bildirilir. İlkin məlumata görə, bu onun səhhətində problem yaradıb və qəfil ölümünə səbəb olub.
Mövzu ilə bağlı Demokrat.az-a danışan həkim-dietoloq Ceyhunə Yusifova bildirib ki, ev şəraitində arıqlamaq mümkündür və bir çox insan bunu tətbiq edir:
“Lakin vacib olan əsas məqam, arıqlamanın düzgün və balanslı bir şəkildə aparılmasıdır. İnsan bədəni kompleks bir sistemdir və hər bir fərdin metabolizması, genetik quruluşu, sağlamlıq durumu və gündəlik fiziki aktivlik səviyyəsi fərqlidir. Bu səbəbdən, hər kəsin eyni metoddan istifadə edərək sağlam və uzunmüddətli nəticə əldə etməsi mümkün deyil.
Ev üsulu ilə arıqlamaq istəyənlər ən çox mono-dietlərə, yəni tək bir qidaya əsaslanan pəhrizlərə və ya sürətli çəki itirmə metodlarına müraciət edirlər. Lakin bu, çox təhlükəlidir və bədənin sağlamlığına ciddi zərər verə bilər. Əgər arıqlamaq istəyən bir şəxs sağlam və davamlı nəticə əldə etmək istəyirsə, bu, mütləq şəkildə fərdi yanaşma ilə aparılmalıdır"
Arıqlama prosesində aşağıdakı əsas prinsiplərə əməl edilməlidir:
Balanslı və müxtəlif qidalanma: Protein, sağlam yağlar, kompleks karbohidratlar, lif və vitamin-mineral balansı qorunmalıdır.
Gündəlik kifayət qədər su qəbulu: Orqanizmin normal fəaliyyətini təmin etmək və metabolizmanı sürətləndirmək üçün su qəbulu vacibdir.
Fiziki aktivlik: Arıqlamaq üçün yalnız qidalanmaya fokuslanmaq düzgün deyil. Mütəmadi idman hərəkətləri və aktiv həyat tərzi kilo itirmək və bədəni formaya salmaq üçün əsas şərtlərdəndir.
Fərdi sağlamlıq vəziyyətinə uyğun plan: Xroniki xəstəliklər, maddələr mübadiləsi problemləri və hormonal dəyişikliklər nəzərə alınmalıdır.
Davamlılıq və düzgün psixoloji yanaşma: Arıqlamaq qısa müddətli bir proses deyil, həyat tərzi dəyişikliyi olmalıdır”.
Həkim əlavə edib ki, tək bir qida üzərində qurulan və ya həddindən artıq məhdudlaşdırıcı pəhrizlər bədəndə enerji çatışmazlığına, immun sisteminin zəifləməsinə, əzələ itkisinə və hətta ciddi orqan zədələnmələrinə səbəb ola bilər:
“Əslində zəncəfil və qatıq ayrı-ayrılıqda sağlam qidalar hesab edilir və bir çox faydalı xüsusiyyətləri var. Zəncəfil iltihab əleyhinə, həzm sistemini dəstəkləyən və maddələr mübadiləsini sürətləndirən bir qidadır. Qatıq isə probiotiklər və kalsium baxımından zəngindir, həzm sistemini gücləndirir. Lakin bu, o demək deyil ki, yalnız zəncəfilli qatıq yeməklə sağlam və təhlükəsiz şəkildə arıqlamaq mümkündür.
Uzun müddət yalnız bir növ qida qəbul etmək ciddi fəsadlara yol aça bilər. Çünki insan orqanizmi normal fəaliyyətini davam etdirmək üçün müxtəlif vitamin və minerallara ehtiyac duyur. Sadəcə zəncəfilli qatıq qəbul edərək arıqlamaq, bədəndə ciddi qida çatışmazlığına və orqan funksiyalarında problemlərə səbəb ola bilər.
Məlumatlara əsasən, bu hadisədə şəxsin bir ay ərzində yalnız zəncəfilli qatıq qəbul etdiyi və son həftələrdə 36 kq çəki itirdiyi qeyd edilir. Bu, son dərəcə təhlükəlidir və ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Həddindən artıq və sürətli çəki itkisi aşağıdakı təhlükəli nəticələrə yol aça bilər: Elektrolit balansının pozulması: Bədənimiz kalium, natrium, maqnezium kimi minerallara ehtiyac duyur. Sürətli çəki itkisi zamanı bu minerallar itirilir və ürək ritm pozğunluqları, qəfil ürək dayanması kimi risklər yarana bilər. Qan təzyiqinin düşməsi: Çox aşağı kalorili qidalanma səbəbilə başgicəllənmə, halsızlıq və huşun itirilməsi müşahidə oluna bilər. Əzələ və toxuma itkisi: Sürətli arıqlama zamanı yağ deyil, əsasən əzələ kütləsi itirilir. Bu da maddələr mübadiləsini daha da zəiflədir və gələcəkdə yenidən sürətli çəki almağa səbəb olur.Qida çatışmazlığı və immun sistemin zəifləməsi: Bədəndə əsas vitamin və minerallar azaldıqda immun sistemi zəifləyir, bu da müxtəlif xəstəliklərə yol açır.Tək bir qidaya əsaslanan və sürətli çəki itkisinə səbəb olan diyetlər insan sağlamlığı üçün çox təhlükəlidir və hətta ölümə belə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən, hər kəsin elmi əsaslara söykənən, fərdi yanaşma ilə tərtib edilmiş qidalanma planına əməl etməsi vacibdir”.
Leyla Turan
Demokrat.az