Hər şey ultrasəslə başladı! Bu körpələr iki dəfə doğulur

İstanbulda yaşayan 26 yaşlı Xədicə Yıldırım hamiləliyin 22-ci həftəsində aparılan ətraflı ultrasəs müayinəsi zamanı həkim ona körpəsinin onurğa sümüklərinin üzərinin örtülmədiyini, onurğa beyninin açıqda qaldığını bildirib. Tibbdə buna “Spina bifida” xəstəliyi deyilir.  Doğum və ginekologiya, perinatologiya mütəxəssisi professor Esra Esim Büyükbayrak bu xəstəlik barədə danışıb. 

“Sherg.az” “Milliyet.com.tr”yə istinadən bildirir ki, həkim xəsətliyin anadangəlmə ola biləcəyini deyib: "Mayalanmadan sonra 17-ci gündə əmələ gəlməyə başlayan sinir kanalı hamiləliyin ilk ayında öz üzərinə bükülür və onurğa beyni və sinirləri sümüklü onurğanın daxilində əmələ gətirir. Lakin bəzi hallarda onurğa sütununu meydana gətirən sümüklər tam bağlanmır və onurğa beyni açıq qalır. Bu vəziyyət onurğa beyninin açıq olması, onurğa sütununun açılması deməkdir və bu halda onurğa sütunu zədələnməyə çox meyllidir, dəri bütövlüyünün olmadığı hallarda onurğa beyni və sinir toxuması bəzən tamamilə açıq qalır”. Hamiləlik dövründə ən çox rast gəlinən anomaliyalardan biri olan “Spina bifida” təxminən hər min doğuşdan 1-2-də görülür. Sinir borusu qüsuru (NTD) olan cütlüklərdə bu vəziyyətin ikinci körpədə baş vermə ehtimalı yüzdə 2-3 arasında dəyişir. “Spina bifida”nın anadangəlmə bir xəstəlik olduğunu və dəqiq səbəbinin tam olaraq bilinmədiyini vurğulayan mütəxəssis, bu anomaliyada genetik və ətraf mühit faktorlarının birləşməsinin rol oynadığı düşünülür. Hamiləlik dövründə kifayət qədər fol turşusu qəbul edilməməsi onurğanın bifida riskini artıra bilər. Fol turşusu anadangəlmə anomaliyaların qarşısının alınmasında kritik rol oynayır. Bundan əlavə, alkoqol qəbulu, siqaret, müəyyən dərmanlar, hamiləlik zamanı bəzi dərmanlar, yüksək bədən istiliyi, müəyyən kimyəvi maddələrin qəbulu riskini artırır. Hamiləlik dövründə sağlam bir pəhriz saxlamaq, fol turşusu ilə zəngin qidaları istehlak etmək xüsusilə tövsiyə olunur. Həkim bu xəstəliyin görüldüyü körpələrin ana bətnindəyən əməliyyat edilməli olduğunu deyib. E.Esim “bu körpələr həyata başlamazdan əvvəl 2 dəfə əməliyyat olunurlar. Birinci dəfə ana bətnində, sonra da ana bətnindən çıxarılarkən. Təəssüf ki, postnatal cərrahiyyə ana bətnində olarkən sinir zədələnməsini bərpa edə bilməz. Bu səbəbdən onurğa beyni və sinir toxumasının onurğa beyni ilə bağlı qısa və uzunmüddətli sağlamlıq problemlərini azaltmaq üçün ana bətnində cərrahiyyə əməliyyatı (fetal cərrahiyyə) ilə bağlanması fikri ortaya çıxdı. Doğuşdan sonra edilən cərrahiyyə ilə müqayisədə onurğa sütunlu körpələrin yerimə şansı 2-3 dəfə artır, hidrosefalinin inkişafı və şunt ehtiyacı yarıya enir, ana bətnində edilən əməliyyatla sidik kisəsinin fəaliyyəti təxminən 4-5 dəfə yaxşılaşır. “Spina bifida” üçün fetal cərrahiyyə hazırda üç texnikadan istifadə etməklə həyata keçirilir. Bunlardan birincisi histerotomiya ilə açıq döl əməliyyatı adlanır. Uşaqlıq qeysəriyyə əməliyyatında olduğu kimi çıxarılır və körpəyə daxil olmaq üçün uşaqlıq yolunda kəsik edilir. İkincisi fetoskopiya ilə qapalı fetal əməliyyatdır. Fetoskopiya fetoskopiya alətlərinin ananın dərisindən uşaqlıq yolunu çıxarmadan birbaşa uşaqlığın içərisinə daxil edilməsi ilə həyata keçirilir. Laparotomiya yardımlı fetoskopik cərrahiyyə kimi tanınan hibrid üsul da var. Burada uşaqlıq açıq cərrahiyyədə olduğu kimi çıxarılır, lakin əməliyyat kəsik edilmədən uşaqlıq içinə fetoskopiya alətləri qoyularaq həyata keçirilir. Histerotomiya ilə açıq döl əməliyyatı keçirən xəstələrin uşaqlıq yolunda kəsik və tikiş olduğu üçün körpələrini ancaq keysəriyyə ilə dünyaya gətirə bilirlər. E.Esim "hər cərrahın əməliyyatda yalnız bir xəstəsi olduğu halda, hamiləlik davam edərkən biz həm ana, həm də körpəni əməliyyat edirik. Bu əməliyyatı ilk dəfə edib uğurla başa vurduğumuz anı heç vaxt unutmayacağam. Komanda olaraq hər bir əməliyyatın uğurlu olmasını, körpələrimizin sağlam doğulmasını istəyirik, onların ailələri qədər bunun üçün əlimizdən gələni edirik", söyləyib.