Hindistan Pakistanla qarşıdurmadan IWT ni tam ləğv etmək üçün istifadə etməyə çalışır KİV

Nüvə silahına malik iki qonşu dövlət - Hindistan və Pakistan arasında real müharibə olacağı qorxusu fonunda bir çox ekspertlər Nyu Dehlinin mövcud vəziyyətdən həqiqətən nə əldə etmək istədiyinə dair suala artıq cavab veriblər. Bu, Pahalqamdakı terror aktından dərhal sonra dayandırılmış Hind Su Müqaviləsidən (Indus Water Treaty, IWT) birdəfəlik imtinadır.

“Report” xəbər verir ki, bu barədə “Dawn” nəşrindəki məqaləsində biznes müxbiri Xürrəm Hüseyn yazıb.

Onun sözlərinə görə, Hindistanın müqavilədən birtərəfli və qeyri-qanuni çıxmasının uzunmüddətli nəticələri Pakistan üçün ciddi fəsadlar yaradacaq. “Hindistanın müqavilədən çıxması çay suyunu qeyri-qanuni olaraq öz mülkiyyəti elan etməyə bərabərdir”, - o qeyd edib.

Hüseynin sözlərinə görə, sazişdən çıxmaq Hindistanın çoxdankı arzusudur. Onlar bu böhrandan diqqətyayındıran manevr kimi istifadə edərək əsas addımı atıb. 

Hindistan sazişdən çıxmaq istədiyini ilk dəfə 2016-cı ildə, Uri hücumundan sonra Baş nazir Narendra Modinin “qan və suyun birlikdə axması mümkün deyil” deməsi ilə vurğulamışdı. 

“Bu bəyanat sanki sınaq şarı idi və sonradan məlum oldu ki, Hindistanın sazişlə Pakistana verilən Hind çayı və digər iki qərb çayının sularına iddia etmək üçün atdığı addımlardan birincisi idi”, - müəllif bildirib.

İkinci addım 2019-cu ildə Pulvama hücumuna cavab olaraq atılıb. O zaman Hindistanın işğalı altında olan Kəşmir həmin ilin avqustunda, Hindistan konstitusiyasının 370-ci maddəsi faktiki olaraq heçə sayılmaqla, Hindistan federasiyasına daxil edilib. Bunun ardınca 2019-cu ildə Cammu və Kəşmirin Yenidən Təşkili Aktı qəbul edilib.

Hüseynin sözlərinə görə, Hindistan çoxdan IWT-dən çıxmaq üçün zəmin hazırlayır. Kəşmirdə torpaqların alınması qanunlarının dəyişdirilməsi və ya ləğv edilməsi, 2019-cu ildə edilən dəyişikliklərdən sonra dəmir yolları, nəqliyyat, müdafiə, mülki aviasiya və güc nazirliklərinin orada torpaq alması ilə mübahisəli ərazidə layihə investisiyalarının artmasına səbəb olub. 

2023-cü ilin yanvarında Pakistanın “Ratle” layihəsinə qarşı davam edən müxalifliyi və “Kişenqanqa” layihəsi ilə bağlı davam edən mübahisə fonunda Hindistan Pakistana bildiriş göndərərək sazişi əhatə edən genişmiqyaslı şəraitdə fundamental dəyişikliyə istinad edib və bunun artıq mövcud reallığı əks etdirmədiyini bəyan edib. 2024-cü ilin avqustunda onlar eyni arqumenti təkrarlayıb. 

“Pakistan indi Hindistanı IWT öhdəliklərinə qayıtmağa məcbur etmək kimi çətin vəzifə ilə üz-üzədir”, - müəllif qeyd edir.

“Bu dəfə Hindistanın bu qarşıdurma adı altında etdiklərinin əsl çəkisini və əhəmiyyətini dərk etmək üçün uzun illər gözləyə bilmərik. 2019-cu ildə Hindistan mübahisəli Cammu və Kəşmir ərazisini ələ keçirdi və qeyri-qanuni olaraq onu öz ərazisi elan etdi. İndi isə onlar hüquqi cəhətdən Pakistana aid olan Hind çayı sisteminin suları ilə də eyni şeyi edib”, - Hüseyn yazıb.