İçməli suda xərçəngə səbəb olan zəhəri aşkar etmək üçün ucuz sensor hazırlanıb

Codhpurdakı Hindistan Texnologiya İnstitutunun tədqiqatçıları suyun ən təhlükəli və aşkarlanması çətin olan zəhərlərdən biri olan arsenlə çirklənməsinin sürətli diaqnostikası üçün innovativ cihaz yaradıblar. Elmi araşdırma “Nanotechnology” jurnalında dərc olunub.
İnkişaf, həcmli laboratoriya avadanlığına və ya mütəxəssislərin cəlb edilməsinə ehtiyac olmadan yerində arseni aşkarlaya bilən ucuz mobil sensordur. Bu, təhlükəsiz içməli suya çıxışın əsas ictimai sağlamlıq problemi olaraq qaldığı ucqar və aztəminatlı regionlar üçün xüsusilə vacibdir.
İçməli suda olan arsen hətta aşağı konsentrasiyalarda belə ciddi sağlamlıq problemlərinə, o cümlədən dəri xərçənginə və orqanlara zərər verə bilər. Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, hər il təxminən 43.000 ölüm xroniki arsenik təsiri ilə bağlıdır.
Spektroskopiya və elektrokimyəvi ölçmələr kimi ənənəvi analitik üsullar mürəkkəb və bahalı avadanlıq tələb edir. Yeni cihaz bu problemi həll edərək, arsenin konsentrasiyasını cəmi 3,2 saniyə ərzində milyardda 0,90 hissəyə qədər sürətli və dəqiq müəyyən etməyə imkan verir.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi Maheş Kumarın sözlərinə görə, komanda cihazı mümkün qədər sadə və rahat etməyə çalışıb: "Biz sensoru xüsusi olaraq belə dizayn etdik ki, hətta ən ucqar ərazilərdəki insanlar ondan istifadə edə bilsinlər. Onu plataya (lövhə) və real vaxt rejimində məlumatların ötürülməsi üçün Arduino moduluna qoşaraq, suyun keyfiyyətinə nəzarət etmək üçün portativ həll yaratdıq."
Alimlər ümid edirlər ki, onların ixtirası arsen zəhərlənməsi nəticəsində yaranan xəstəliklərin qarşısını almaqla minlərlə insanın həyatını xilas etməyə kömək edəcək və hər kəsi daha təhlükəsiz içməli su ilə təmin edəcək.
Almaz Həsənli