İkinci Dünya müharibəsindən bəhs edən FİLMLƏR

İkinci Dünya müharibəsi 20-ci əsrin ən genişmiqyaslı və dağıdıcı silahlı qarşıdurması kimi tarixə düşüb. Bu müharibə milyonlarla insanın həyatına təsir göstərib və bir çox ölkələrin siyasi, sosial və iqtisadi quruluşunu dəyişdirib.

Müharibənin nəticələri təkcə tarix kitablarında deyil, həm də kinematoqrafiyada öz əksini tapıb. Müxtəlif dövrlərdə çəkilmiş filmlər vasitəsilə bu münaqişənin müxtəlif tərəfləri – döyüşlər, işğallar, müqavimət hərəkatları, insan faciələri və qəhrəmanlıq nümunələri tamaşaçılara çatdırılıb.

Bu cür filmlər həm maarifləndirici mənbə, həm də hadisələrin emosional təsirini ötürən güclü vasitə kimi mühüm rol oynayır. İkinci Dünya müharibəsi dedikdə ağlımıza gələn “Piyanist”, “Şlinderin siyahısı”, “ Er Raynı xilas etmək”, “Həyat gözəldir”, “Fury”, "Jojo rabbit" kimi filmlərlə yanaşı tənqidçilər tərəfindən çox bəyənilən və müharibənin bütün dərinliklərini özündə göstərən filmlərdir.

Modern.az İkinci Dünya müharibəsi ilə bağlı tənqidçilər tərəfindən ən çox bəyənilən filmləri təqdim edir. 

1.    "Downfall" (Çöküş)

2004-cü ildə çəkilən "Downfall" İkinci Dünya Müharibəsinin ən qaranlıq dövrlərindən birini – Adolf Hitlerin və Üçüncü Reyxin son günlərini ekrana gətirən tarixi dramdır. Rejissor Oliver Hirschbiegelin çəkdiyi film, Nasist Almaniyasının məğlubiyyətinin psixoloji və emosional təsirlərini göstərməklə, tarixi kino əsərləri arasında fərqlənir.  

Film, 1945-ci ilin aprel-may aylarında, Berlin döyüşü zamanı Hitlerin Führerbunkerdə keçirdiyi son günlərindən bəhs edir. Sovet qoşunları şəhəri mühasirəyə alarkən, Hitler və yaxın dairəsi (Joseph Goebbels, Heinrich Himmler, Martin Bormann və digərləri) qaçılmaz məğlubiyyətlə üz-üzə qalır.  

2.    The Thin Red Line (İncə Qırmızı Xətt)

1998-ci ildə çəkilən "The Thin Red Line" (azərb. "İncə Qırmızı Xətt"), İkinci Dünya Müharibəsinin Sakit okean cəbhəsindəki Guadalcanal döyüşünü fonunda insan təbiətini, həyatın mənasını və müharibənin absurdluğunu araşdıran fəlsəfi bir döyüş filmidir. Terrence Malickin 20 illik fasilədən sonra çəkdiyi bu film, adi bir döyüş dramından çox daha dərin bir əsərdir.

Film, ABŞ ordusunun Solomon adalarında yerləşən Guadalcanal adasını Yaponiyadan geri almaq uğrunda apardığı döyüşləri təsvir edir. Lakin əsas diqqət döyüş səhnələrində deyil, əsgərlərin daxili monoloqları, təbiətlə ünsiyyəti və ölüm qarşısında hiss etdikləri ekzistensial qəmlərdədir.

3.    The bridge on the river kwai (Kvay çayı üzərindəki körpü)

1957-ci ildə çəkilən "Kvay Çayı Üzərindəki Körpü" İkinci Dünya Müharibəsi dövründə Birmada yerləşən əsir düşərgəsində baş verən gerçək hadisələrə əsaslanan epik döyüş filmidir. Devid Linin rejissorluğu ilə çəkilən bu film, həm döyüş epopeyası, həm də insan iradəsinin psixoloji təhlili hesab edilir. 
Film, 1943-cü ildə Tailand-Birma dəmir yolunun tikintisi zamanı yaponlar tərəfindən əsir alınmış Britaniya əsgərlərinin hekayəsindən bəhs edir. Əsas hadisə Kvay çayı üzərindəki taxta körpünün tikilməsidir ki, bu da həm hərbi strateji əhəmiyyət daşıyır, həm də iki qəhrəman arasında psixoloji duelə çevrilir.

4.    Undergrond (Yeraltı)

Emir Kusturicanın 1995-ci ildə çəkdiyi "Underground" Balkan tarixinin ən çox tənqid olunan və eyni zamanda ən çox təriflənən filmlərindən biridir. Bu film, İkinci Dünya Müharibəsindən Yuqoslaviyanın dağılmasına qədər olan dövrü qara yumor, magik realizm və tarixi absurd vasitəsilə təsvir edir. 1997-ci ildə Kann Film Festivalında "Qızıl Palma Budağı" mükafatını qazanmışdır.
Film, iki dostun – Marko və Qaranın hekayəsindən bəhs edir. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Belqradda alman işğalından qaçaraq bir yeraltı sığınacaqda gizlənirlər. Lakin müharibə bitdikdən sonra Marko, Qaranı və digər sakinləri illərlə yeraltında qalmağa inandırır, Yuqoslaviyada kommunist rejiminin davam etdiyi yalanını yayaraq onlardan silah istehsal etməyə davam etdirir.

5.    Judgment and nuremberg (Nürnberqdə hökm)

"Judgment at Nuremberg" (azərb. "Nürnberqdə Hökm") — 1961-ci ildə çəkilmiş, rejissor Stanley Kramerin ABŞ istehsalı olan tarixi dram filmidir. Film, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Nürnberq proseslərində alman hakimlərin mühakiməsi ilə bağlı qurulub. Əsas diqqət fərdi məsuliyyət, hüquq və vicdan mübarizəsi mövzularına yönəlib.

Film, 1948-ci ildə baş tutan "Hakimlər prosesi"ndən (ABŞ vs. Almaniya Hüquq Sistemi) ilhamlanır. Əsas hadisə, 4 alman hakiminin Nasist rejimi dövründə qəbul etdikləri qanunsuz qərarlara görə mühakimə edilməsidir.

6.    “A Bridge Too Far” (Bir Körpü Artıq) 

Film 1977-ci ildə rejissor Richard Attenborough tərəfindən çəkilmiş ABŞ və Böyük Britaniya istehsalı olan tarixi müharibə filmidir. Film, 1944-cü ilin sentyabrında müttəfiq qüvvələrin Almaniya üzərinə sürətli hücum planı olan “Market Garden” əməliyyatına əsaslanır. Əsas süjet xətti bu əməliyyat zamanı qarşıya qoyulan strateji körpülərin ələ keçirilməsi cəhdini və bunun uğursuzluqla nəticələnməsini əks etdirir. Film geniş aktyor heyəti (Sean Connery, Michael Caine, Robert Redford və digərləri) ilə seçilir və hərbi qərarların real nəticələrini, insan itkisini və əməliyyatın planlaşdırma səhvlərini göstərir.

7.    “Ivan’s Childhood” (İvanın Uşaqlığı)

1962-ci ildə rejissor Andrey Tarkovski tərəfindən çəkilmiş Sovet istehsalı olan tarixi dram filmidir. Film, İkinci Dünya Müharibəsi zamanı ailəsini itirmiş 12 yaşlı İvan adlı oğlanın Sovet ordusunda kəşfiyyatçı kimi iştirakı üzərində qurulub. Əsərin əsas mövzuları uşaqlıq, itki, müharibənin psixoloji təsiri və insanın daxili dünyasında yaranan sarsıntılardır. Film, realist və poetik təsvirləri ilə fərqlənir və Tarkovskinin ilk tammetrajlı ekran işi kimi kino tarixində mühüm yer tutur.