İlk dizel mühərriki necə yaranıb?

Dizel mühərriki müasir texnologiyanın ən vacib nailiyyətlərindən biri hesab olunur. Onun ixtirası sənaye və nəqliyyat sahəsində inqilabi dəyişikliklərə səbəb olub.

AzPost bildirir ki, bu mühərrikin əsasını 1893-cü ildə alman mühəndisi Rudolf Dizel qoyub. O, yanacağın yüksək təzyiq altında öz-özünə alışması prinsipinə əsaslanan daxili yanma mühərriki hazırlayıb.

XIX əsrin sonlarında ənənəvi benzin və buxar mühərrikləri geniş yayılmışdı. Lakin onlar səmərəsiz işləyirdi və yanacaq sərfiyyatı yüksək idi. Rudolf daha səmərəli və qənaətcil mühərrik yaratmaq məqsədilə tədqiqatlara başladı. O, 1893-cü ildə “Daxili yanma mühərriki haqqında nəzəri və praktik tədqiqat” adlı kitabında dizel mühərrikinin işləmə prinsipini izah etdi. 1897-ci ildə ilk uğurlu dizel mühərrikinin prototipi hazırlanaraq sınaqdan keçirildi.

Mühərrik əsasən dörd dövrəli iş prinsipinə əsaslanırdı:

Hava daxil olur: Mühərrikə yalnız hava sorulur və yüksək təzyiq altında sıxılır.
Havanın sıxılması: Hava yüksək dərəcədə qızdırılır (təxminən 600-700°C).
Yanacağın püskürdülməsi və alışması: Yanacaq yüksək təzyiq altında püskürdülür və sıxılmış havanın təsiri ilə öz-özünə alışır.
Qazların çıxışı: Yanma nəticəsində yaranan qazlar çıxış klapanından xaric olunur.
Bu prinsip sayəsində mühərriklər daha səmərəli işləyir və digər mühərriklərlə müqayisədə daha az yanacaq sərf edir.

Dizel mühərriklərinin əsas üstünlükləri bunlardır:

Yanacaq qənaəti: Benzin mühərriklərindən daha az yanacaq sərf edir.
Davamlılıq və uzunömürlülük: Ağır yük daşıyan nəqliyyat vasitələrində və sənaye sahələrində geniş istifadə edilir.
Ekoloji cəhətdən daha təmizdir: Son texnologiyalar sayəsində dizel mühərriklərinin zərərli qaz emissiyaları azaldıb.
Bu səbəbdən mühərriklər yük avtomobilləri, qatarlar, gəmilər və elektrik generatorlarında geniş tətbiq edilir.

Rudolf Dizelin ixtirası olan dizel mühərriki dünyada sənaye və nəqliyyat sektorunda böyük dəyişikliklərə səbəb oldu. O, daha səmərəli və qənaətcil mühərrik yaratmaqla enerjidən istifadə üsullarını kökündən dəyişdi. Günümüzdə də bu mühərriklər innovativ texnologiyalarla təkmilləşdirilərək bir çox sahədə əvəzedilməz hesab olunur.

“TikTok”da izləyin