İnqilabçı sevgi şeiri yazarmı? Qismət Rüstəmov

Kulis.az Qismət Rüstəmovun yeni yazısını təqdim edir.

Nazim Hikmətin sağlığında türk şeirinə təsiri demək olar ki, olmayıb. Bunu çağdaş Nazimşünaslıq deyir. Çünki kitabları Türkiyədə ölümündən sonra, 60-cı illərin ikinci yarısında çıxmağa başladı və yalnız ondan sonra oxundu, təhlil edildi. Üstəlik, Türkiyədə 60-lardakı siyasi mühit, fəhlə hərəkatları Nazimi istinad edilən şairə çevirdi. Ona qədər Nazimin uzaqdakı obrazının cazibəsi vardı. Hətta 60-cı illərdə Nazimin yaradıcılığını təzə kəşf edən sol cinahda heyrətdən doğan bir polemika da baş tutmuşdu: sən demə, Nazim sevgi şeirləri də yazıb! İnqilabçı sevgi şeiri yazarmı?!

Mənim müşahidəm belədir ki, Nazim Hikmət ən çox bizim şeirdən qidalanıb və bizim şeirə təsir edib, hayıf ki, bunu dərindən araşdırmayıblar, yaxud mənim xəbərim yoxdur. Məsələn, bu Nazimin 1928-ci ildə yazdığı "Bəhri-Xəzər" şeirindəndir:

"...Uçsuz bucaksız başı boş tuzlu bir sudur Hazer!"

Bu isə 60-cı illərdə Fikrət Qocanın "Xəzər" şeirindəndir:

"Xəzər suyu duzlu, adi dənizdir!"

Yaxud bu Nazimin məşhur sevgi şeirindəndir:

"Seviyorum seni ekmeği tuza banıp yer gibi
geceleyin ateşler içinde uyanarak
ağzımı dayayıp musluğa su içer gibi..."

Bu isə Əli Kərimin məşhur "İki sevgi" şeirindən:

"Mən səni sevirəm
Susuzluğun od vurub köz kimi yandırdığı
dodaq su sevən kimi".

Yeri gəlmişkən, Əli Kərim daha əvvəl yazıb. Yəni Nazimin daha çox mübadilədə, alış-verişdə olduğu şeir, məncə, bizim poeziyamız olub, bunun ziyanları və qazancları üçün yaxşı bir tədqiqata ehtiyac var.