İnsanlar planeti əyib Fırlanma oxu 80 sm yerini dəyişib

Bakupost.az "Qaynarinfo"ya istinadla xəbər verir ki, bu barədə Earth.com məlumat yayıb.

Seul Milli Universitetinin alimləri son 20 ildə yeraltı suların çıxarılması nəticəsində Yer kürəsinin fırlanma oxunun təxminən 80 sm yerini dəyişdiyini müəyyən ediblər.

"Bizim araşdırmamız göstərir ki, iqlimlə bağlı səbəblər arasında yeraltı suların yenidən paylanması fırlanma oxunun dəyişməsinə ən çox təsir edən faktordur", deyə geofizik Ki-Veon So bildirib.

Yeraltı sular torpaq, qum və qayalar arasında olan boşluqları doldurur. Bu sular, yağış və digər yağıntılardan yaranaraq yerə hopur və tədricən su daşıyıcı təbəqələrə çatır.

İnsanlar yeraltı sulardan əsas ehtiyaclarını ödəmək üçün istifadə edir. Xüsusilə kənd yerlərində, səthi su mənbələrinin əlçatan olmadığı yerlərdə, bu su içməli suyun əsas mənbəyi sayılır. Fermerlər də kənd təsərrüfatı məhsullarını sulamaq və quraqlıq zamanı istehsalın davamını təmin etmək üçün yeraltı sularına güvənirlər. Bundan əlavə, sənaye proseslərində və soyutma sistemlərində də bu sular geniş istifadə olunur.

1993-2010-cu illəri əhatə edən araşdırma nəticəsində məlum olub ki, 2150 gigaton yeraltı suyun çıxarılması Yer kürəsinin meylinin dəyişməsinə səbəb olub.

Yeraltı suların çıxarılmasının yalnız planetin fırlanma oxuna təsir etmədiyini, həm də iqlim dəyişiklikləri ilə bağlı narahatlıqlar yaratdığını vurğulayan alimlər, bu fəaliyyətin dəniz səviyyəsinin yüksəlməsində də rol oynadığını bildirirlər.

"Fırlanma oxunun dəyişməsinin indiyədək məlum olmayan səbəbini tapdığıma görə çox sevinirəm. Amma bir Yer sakini və ata kimi, yeraltı suların çıxarılmasının dəniz səviyyəsinin artımına səbəb olan başqa bir mənbə olduğunu öyrənməkdən narahatam", deyə So əlavə edib.

Alimlər bu yeni kəşfin iqlim dəyişikliklərinin səbəblərini daha yaxşı anlamağa və bununla bağlı tədbirlər görməyə şərait yaradacağını vurğulayıblar.