İnsanların necə iki ayaq üstə yeriməyə başladığı müəyyən edilib

AzVision.az xəbər verir ki, “Nature” jurnalında dərc edilən bir araşdırma, bu dəyişikliklərin əsas çanaq sümüyünün inkişafını dəyişdirdiyini təsbit edib. Bu, erkən insanlara digər primatlar kimi dörd ayaq üstə hərəkət etməkdənsə, ayaq üstə durmağa, tarazlığa və iki ayaq üzərində gəzməyə imkan verib.
Bu dəyişikliklərdən biri əllərinizi ombanıza qoyaraq hiss oluna bilən əyri sümük olan iliumun 90 dərəcə fırlanması ilə nəticələnib. Bu, əzələlərin çanaq sümüyünə bağlanma üsulunu dəyişdirərək, əvvəllər dırmaşmaq üçün istifadə edilən quruluşu dik yeriş üçün uyğunlaşdırılmış quruluşa çevirib.
Başqa bir genetik dəyişiklik iliumun sərtləşməsini yavaşladıb, ona yanal olaraq genişlənmə və qısa, kasa formalı çanaq meydana gəlməsi üçün daha çox vaxt verib. Harvard Universitetindən araşdırmanın həmmüəllifi Terens Kapellini bildirib: “Bu dəyişikliklər heyvanın kürəyində olan əzələləri yaratmaq və hərəkət etdirmək üçün lazım idi. İndi yanlarda yerləşərək, gəzinti zamanı dik vəziyyətdə qalmağımıza kömək edir”.
Tədqiqatçılar insanlar, şimpanzelər və siçanlarda inkişaf edən çanaq toxumasının nümunələrini araşdıraraq, mikroskopik nümunələri KT görüntüləri ilə müqayisə ediblər. Onlar müəyyən ediblər ki, insanlarda çanaq qığırdaqları digər primatlarda olduğu kimi şaquli deyil, yana doğru böyüyür və daha sonra sərtləşərək strukturun formalaşdıqca genişlənməsinə şərait yaradır.
Əlavə təhlillər müəyyən edib ki, fərq müəyyən genlərin necə və nə vaxt aktiv olmasına nəzarət edən “açma-söndürmə açarları” ilə gen tənzimlənməsində incə dəyişikliklərlə bağlıdır. İnsanlarda qığırdaq əmələ gətirən genlər yeni nahiyələrdə işə salınaraq üfüqi böyüməyə səbəb olur, sümük əmələ gətirən genlər isə daha sonra aktivləşərək sərtləşmə prosesini ləngidir.
Primatlar eyni inkişaf genlərinin əksəriyyətini paylaşdıqları üçün tədqiqatçılar bu dəyişikliklərin insan təkamülünün əvvəlində, soyumuz şimpanzelərdən ayrıldıqdan sonra meydana gəldiyinə inanırlar. Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, yeriməyi mümkün edən eyni təkamül də insanın bud oynağının osteoartritə daha həssas olmasına səbəb ola bilər.
AzVision.az