İranla ABŞ arasında danışıqlar potensialı tam tükənməyib Mətin Məmmədli

"İsrail-İran münaqişəsi təbii ki, yaxın regionlara birbaşa təsir göstərir. O cümlədən ölkəmizin yerləşdiyi Cənubi Qafqaz regionuna da münaqişənin təsirləri var".

Bu barədə 525.az-a Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin eksperti Mətin Məmmədli deyib.

Onun sözlərinə görə, burda birinci amil olaraq təhlükəsizlik məsələsi vurğulanmalıdır:

“Təbii ki, baş verənlər həm Azərbaycan, həm də regionun digər ölkələri üçün müəyyən risklər yaradır. Artıq altı gündür ki, iki ölkə arasında şiddətli qarşılıqlı zərbələr həyata keçirilir, təhlükəsizlik nöqteyi-nəzərindən bunun bizə müəyyən riskləri ola bilər. Bizə problem yarada biləcək digər amil kimi demoqrafiq amilləri müşahidə edirik ki, xeyli sayda insan İran şəhərlərini tərk etməyə hazırlaşırlar və bu da əlavə problemlər yarada bilər. Azərbaycanın rəsmi mövqeyi ondan ibarətdir ki, biz iki ölkə arasında başlanan münaqişənin qısa müddət ərzində danışıqlar yolu ilə həllinin tərəfdarıyıq və bütövlükdə Azərbaycanın xarici siyasətində önəm verdiyi əsas prioritetlərdən biri həm də yerləşdiyi coğrafiyada, dünyada sülhün və əmin-amanlığın mövcudluğu, formalaşmasıdır”.

Ekspertə görə, hərb yolu probemləri tam olaraq aradan qaldırmaq gücündə deyil: “Münaqişənin arealının daha geniş yayılması potensialı var. Ona görə də məsələ danışıqlar yolu ilə tezliklə həllini tapmalıdır”.

M.Məmmədli əlavə edib ki, Prezident Trampın, İsrail  və İran rəsmilərinin açıqlamalarına diqqət edəndə, onu demək olar ki, hələ də İranla Birləşmiş Ştatlar arasında danışıqlar potensialı tam tükənməyib: “Görünən odur ki, tərəfər hələ də danışqlar yolu ilə problemi həll edə bilərlər. hesab etmirəm ki, bu vəziyyət uzun müddət davam edəcək. ABŞ İrandan konkret tələb edir ki, nüvə proqramından, uranın zənginləşdirilməsindən, raket proqramından imtina etsin və İran qısa müddət ərzində ABŞ-ın tələbləri ilə bağlı mövqe ortaya qoymalıdır ki, danışıqlar nəhayət nəticə versin. Düşünrəm ki, az da olsa müəyyən şans var ki, yenidən danışıqlar baş tutsun və problem həllini tapsın”.

M.Məmmədli söyləyib ki, münaqişənin genişlənmə potensialı var: “İran ətafında yaranmış vəziyyətlə bağlı dünya siyasətində bir bölünmə, qütbləşmə baş verir. Qərb, xüsusilə G7 ölkələri İranı sərt tənqid edərək qətnamə qəbul edib. Bir qisim ölkələrin, o cümlədən Çinin, Pakistanın, Rusiyanın İrana siyasi dəstəyini müşahidə edirik, onların münaqişəyə birbaşa daxil olması ehtimalı var, amma bu ehtimalı indi o qədər də böyük hesab etmirəm. Məsələn, Rusiya Ukraynada böyük resurslar itirib, xeyli itkilər verib . Ona görə də İrana ciddi kömək etmək iqtidarlnda deyil. Çinin beynəlxalq məsələlərə spresifik yanaşması var. Adətən Qərblə, Biləşmiş Ştatlarla birbaşa qarşıdurmadan çəkinir və daha çox onlara qarşı gedən ölkələrə müəyyən siyasi, diplomatik, hərbi dəstək verir. Digər ölkələr haqqında da eyni fikri demək olar. Amma gələcəkdə bu, münaqşənin gedişidən asılı olacaq”.

Pərvanə Sultanova