İsti yeməklər qışda orqanizmi istilətsə də,... EKSPERT ŞƏRH ETDİ

"Havalar soyuduqca insanların həm fiziki, həm də psixoloji olaraq daha kalorili və doyurucu yeməklərə meyli artır. Bu, tamamilə təbii bir haldır. Çünki aşağı temperaturda orqanizm bədən istiliyini saxlamaq üçün daha çox enerji sərf edir, nəticədə bədəndə enerji ehtiyatlarını doldurmaq ehtiyacı yaranır. Məhz bu səbəbdən qış aylarında xaş, xəngəl, piti, sulu yeməklər və digər ənənəvi isti qidalar süfrələrdə daha çox görünür". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında qida üzrə mütəxəssis Asim Vəliyev deyib.

Onun sözlərinə görə, bu yeməkləri hər yerdə və istənilən şəraitdə yemək sağlamlıq baxımından düzgün deyil. Bir çox hallarda insanlar bu yeməkləri küçə məkanlarında, iaşə obyektlərində və ya müvəqqəti çadırlarda qəbul edirlər. Halbuki bu kimi məkanlarda gigiyena tələblərinə tam riayət olunmaması qida zəhərlənməsi, mədə-bağırsaq infeksiyaları və digər ciddi sağlamlıq problemlərinə gətirib çıxara bilər: "Xaş, xəngəl və oxşar yeməklər adətən uzun müddət bişmə prosesi tələb edir. Xaş, məsələn, sümüklü ət və içalatdan hazırlandığı üçün, onun gigiyenik qaydada bişirilməsi, saxlanılması və servis olunması çox vacibdir. Əgər bu yeməklər bişirildikdən sonra düzgün temperaturda saxlanmazsa, bakteriyalar - xüsusilə Salmonella və E. coli kimi mikroorqanizmlər - sürətlə çoxala bilər. Bu isə zəhərlənmə, qarın ağrısı, ishal və yüksək temperaturla müşahidə olunan qastrointestinal pozğunluqlara səbəb ola bilər. Digər tərəfdən, bu yeməklərin tərkibi baxımından da diqqətli olmaq lazımdır. Xaş və xəngəl kimi qidalar yüksək miqdarda yağ, xolesterin və duz ehtiva edir. Onların tez-tez və çox miqdarda qəbulu xüsusilə ürək-damar sistemi, yüksək təzyiq və xolesterin problemi olan insanlar üçün zərərli ola bilər. Bundan əlavə, bu yeməklərin yanında çox vaxt ağ çörək, içlikli lavaş və qazlı içkilər də qəbul olunur ki, bu da həzm sisteminə əlavə yük yaradır.

Ekspertlər bu yeməkləri tamamilə qadağan etməyi deyil, ölçülü şəkildə və düzgün şəraitdə qəbul etməyi məsləhət görürlər. Məsələn, xaş kimi ağır yeməklər səhər və ya günorta saatlarında yeyilərsə, orqanizm onu həzm etməyə daha çox vaxt tapır. Axşam və gec saatlarda belə yeməklərdən uzaq durmaq məqsədəuyğundur. Əgər bu yeməkləri restoran və ya ictimai iaşə müəssisəsində yemək qərarına gəlinirsə, həmin məkanın təmizlik səviyyəsinə, məhsulların haradan alındığına, saxlanma və bişirilmə şəraitinə diqqət yetirilməlidir. Çünki isti yeməklər qışda orqanizmi istilətsə də, gigiyena tələblərinə əməl olunmadıqda, insanın sağlamlığı üçün real təhlükə yarada bilər. Xaş, xəngəl və digər ənənəvi qış yeməkləri düzgün şəraitdə hazırlandıqda və normada qəbul olunduqda həm bədən üçün enerji mənbəyi, həm də milli mətbəximizin zənginliyini əks etdirən dəyərli yeməklərdir. Lakin bu yeməklərin keyfiyyətsiz şəraitdə yeyilməsi, gigiyenik normalara əməl edilməməsi və həddindən artıq istehlakı sağlamlıq üçün ciddi risk yaradır. Bu səbəbdən, “dadına baxmaq” istəyi ilə “sağlam qalmaq” arasındakı tarazlığı qorumaq hər bir insanın şəxsi məsuliyyətidir".