Kilsə Paşinyana qarşı oliqarxlarla birləşib Politoloq

Baş nazirə qarşı çevriliş və sui-qəsd iddiaları gündəmdədir

Paşinyan başa düşür ki, seçkini uduzarsa, qurtuluşu qeyri-mümkündür

Ermənistanda 2026-cı ildə keçiriləcək parlament seçkiləri yaxınlaşdıqca daxili siyasi gərginlik artmaqdadır. Hakimiyyətlə Kilsə arasındakı qarşıdurma yeni, daha sərt mərhələyə keçib. Erməni Apostol Kilsəsinin yüksək rütbəli din xadimlərindən birinin intim xarakterli videosunun yayımlanması ölkəni silkələyib. Eçmiədzin Patriarxlığının Baş Katibliyinin rəhbəri, arxiyepiskop Arşak Xaçatryan yayılan görüntülərə münasibət bildirərək videonun saxta olduğunu və bunun Paşinyan hakimiyyətinin siyasi təbliğat hoqqabazlığı olduğunu deyib: 

"Bu, hakim siyasi qüvvənin təbliğat aparatının bayağı hoqqabazlığıdır. Mənim adımı bu prosesə qatmaq siyasi sifarişdir. Enerjinizi qoruyun, cənablar məsuliyyət anı gələcək və o an sizin "arxa tərəfiniz" tam görünəcək". Xaçatryan hesab edir ki, hökumət Kilsəni susdurmaq üçün şantaja və kompromat savaşına keçib. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan isə məbədlərin Erməni Apostol Kilsəsindən ayrılmasını və dövlətin balansına verilməsini mümkün hesab edir. Söhbət tarixi abidə statusuna malik olan kilsə və monastırlardan gedir. N.Paşinyan hesab edir ki, bu məbədlərdə mənəvi həyat yoxdur, ora müxtəlif fitnə və intriqaların meydanıdır. Hakimiyyət isə bu məbədləri cəmiyyətə qaytarmaq üçün hər cür mənəvi və hüquqi vasitələrə malikdir. Baş nazir yenidən II Qaregini nikahsızlığı pozmaqda günahlandırıb və əlavə edib ki, hakimiyyətin Erməni Apostol Kilsəsi ilə heç bir münaqişəsi yoxdur: "Bizim münaqişəmiz Müqəddəs Eçmiədzini qəsb edən və murdarlayan bir qrup insanladır". Bu arada Ermənistanda Erməni Apostol Kilsəsi (EAK) tərəfindən təsis edilən "Şoqakat" televiziya kanalı da bağlanıb. Ermənistan hökuməti ilə Kilsə arasında münasibətlər may ayında Baş nazir Nikol Paşinyanın Erməni Apostol Kilsəsi haqqında internetdə təhqiramiz ifadələrindən sonra pisləşib. O, bütün ermənilərin katolikosunun seçilməsi prosedurunun dəyişdirilməsini və bu prosesdə dövlətə aparıcı rolun verilməsini təklif edib. İyun ayında Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin (MTX) əməkdaşları arxiyepiskop Ajapahyanı saxlamaq üçün bütün ermənilərin katolikosunun Eçmiədzindəki iqamətgahına gəlsələr də, dindarların müqaviməti ilə üzləşiblər. Arxiyepiskop daha sonra katolikos iqamətgahını tərk edərək Ermənistan İstintaq Komitəsinə izahat vermək üçün İrəvana yollanıb. Oktyabrın 3-də İrəvan məhkəməsi arxiyepiskop Ajapaxianı hakimiyyəti ələ keçirməyə çağırışda ittiham edərək iki il müddətinə azadlıqdan məhrum edib.

Politoloq Oqtay Qasımov Sherg.az-a açıqlamasında bildirib ki, əslində, Nikol Paşinyanın Kilsə ilə ixtilafları 7 il öncədən başlayıb. Ekspertin sözlərinə görə, o zaman hökumət-Kilsə qarşıdurması aşağı səviyyədə olduğuna görə, gərginlik üzə çıxmırdı: 

 "44 günlük savaş və sonrakı təlatümlər Ermənistanın siyasi mühitini ciddi şəkildə qarışdırdı. Paşinyan öz hakimiyyətini qorumaq üçün 3 böyük güclə mübarizəyə başladı. Bunlar revanşist qüvvələrdir ki, aralarında həm siyasi, həm də hərbi müxalifət var. Xatırladım ki, 2021-ci ilin fevral ayında Ermənistan ordusunun Baş Qərargahının yüksək çinli generalları Paşinyanın istefası ilə bağlı bəyanat verdilər. Baş nazir dərhal orduda kadr islahatlarına başladı. Paralel olaraq növbədənkənar parlament seçkilərinə getdi və mütləq qalibiyyət əldə etdi. Sonrakı dönəmdə müxalifətin getdikcə marginallaşdığını, zəiflədiyini gördük. Doğrudur, Paşinyanın və komandasının reytinqi də azalıb, amma rəqiblərinin nüfuzları erməni toplumunun nəzdində ikiqat aşağıdır. Paşinyanı siyasi və hərbi müxalifət qarşısında üstün edən məqam budur".

Analitik hesab edir ki, baş nazirə qarşı çıxan önəmli qüvvələr Erməni Apostol Kilsəsi və diaspordur: 

"Erməni diasporunda yer alan oliqarxlar Paşinyana ciddi müqavimət göstərir. Xüsusən, Rusiya Erməni Konqresi və tərəfdarları İrəvan hökumətinə meydan oxumaqla məşğuldur. Rusiya ermənilərinin Paşinyan hökumətinə təsirləri çox güclüdür. Rusiyadakı ermənilərin sayı Ermənistan əhalisindən çoxdur. Son 35 ildə ölkəni tərk etmiş ermənilərin əksəriyyəti Rusiyada məskunlaşıb. Onlar Rusiyadakı oliqarxların təsiri altındadır. Bu da Ermənistanın siyasi-iqtisadi həyatına ciddi təsir elementidir. Məhz bu reallığı nəzərə alan Moskva Ermənstana erməni oliqarxları göndərmişdi. İlk növbədə Ruben Vardanyanı İrəvana yolladılar. Təlimatlandırılmış bu şəxsin fəaliyyətinin uğursuz olmasından sonra Samvel Karapetyan Ermənistana ezam olundu. Açıq şəkildə hakimiyyətə qarşı çıxdı və Kilsə ilə birləşdi. Paşinyan hakimiyyəti isə S.Karapetyanı iqtisadi cinayətlərdə ittiham edərək həbsə atdı. Hələlik meydanda yeganə rəqib güc Kilsədir. Paşinyanın Kilsəyə qarşı mübarizəni sərtləşdirməsi bununla bağlıdır".

Siyasi şərhçi vurğulayıb ki, 2026-cı ildə keçiriləcək seçkilər Paşinyan üçün həyati əhəmiyyətə malikdir: 

"Seçkidə qalib olmaq Ermənistanın gələcəyi və Paşinyanın şəxsi siyasi-bioloji həyatı baxımından çox vacibdir. Baş nazirə qarşı çevriliş və sui-qəsd iddiaları gündəmdədir. Paşinyan başa düşür ki, seçkini uduzarsa, qurtuluşu qeyri-mümkündür. Kilsə ilə mübarizə keçən ilin mayından açıq müstəviyə keçib. Bu il gərginlik ən üst səviyyədədir. Baş nazir Kilsənin ən ciddi rəqibi olduğunun fərqindədir. Kilsənin erməni cəmiyyəti üzərində təsir imkanları çoxdur. Apostol Kilsəsi iki yüz ildən bəri Rusiyanın agentura şəbəkəsinin yerləşdiyi məkandır".