Məcburi evlilik qadına qarşı zorakılıqdır AÇIQLAMA

Qız uşaqlarının taleyi ailələrin qərarına deyil, onların öz seçimlərinə və azad iradələrinə bağlı olmalıdır

“Cəmiyyət olaraq bu məsuliyyəti üzərimizə götürməsək, növbəti “ləman”ların qarşısını ala bilməyəcəyik”

Azərbaycan cəmiyyətində son illər ailə-məişət zəmnində baş verən faciələrin sayı artmaqdadır. Xüsusilə də gənc qızların ailə təzyiqləri, zorakı evliliklər və cəmiyyətin köhnəlmiş “namus” anlayışı altında əzilməsi faciəvi sonluqlara gətirib çıxarır. Gənc bir qızın – hələ həyatının başlanğıcında olan 19 yaşlı Ləman Məmmədlinin intiharı da bu acı reallığın növbəti nümunəsidir.

Ləmanın ölümü yalnız bir ailənin deyil, bütöv bir cəmiyyətin faciəsidir. “Gəlinliyin açıq-saçıq olması” bəhanəsi ilə başlayan mübahisə, əslində, qadının həyatına, seçimlərinə, geyiminə müdaxilənin, onun şəxsiyyətini görməzlikdən gələn patriarxal düşüncənin təzahürüdür. Bu cür hadisələr göstərir ki, hələ də bir çox ailələrdə qız uşaqlarının taleyi onların özlərinə deyil, başqalarının qərarına tabe etdirilir. Onlar sevincini, kədərini, hətta geyimini belə azad seçə bilmir.

Atasının dediyinə görə, ailələr arasında yaşanan mübahisələr “gəlinliyin açıq-saçıq olması” kimi cılız səbəbdən alovlanıb. Amma hadisənin kökü çox daha dərindir. Ləmanın rəfiqəsi ilə yazışmalarında onun bu nikahın öz istəyi ilə deyil, ailəsinin təzyiqi ilə baş tutduğunu, yəni faktiki olaraq zorla ərə verildiyini etiraf etdiyi üzə çıxıb. Gənc qızın içində yaşadığı qorxu, narazılıq və ümidsizlik sonradan psixoloji sarsıntıya, nəticədə isə faciəyə çevrilib.

Cəmiyyətin “ayıbdır”, “qız uşağına yaraşmaz”, “nə deyərlər” kimi fikirlərlə böyütdüyü nəsil bəzən bu basqının ağırlığı altında qalır. Ləmanın faciəsi də məhz bu basqının, anlayışsızlığın və empati çatışmazlığının nəticəsi kimi yadda qalır. Bu hadisə təkcə bir ailənin faciəsi deyil, qızların söz haqqının əlindən alındığı, azadlığın mənasız qadağalarla boğulduğu bir mühitin güzgüsüdür.

İndi əsas sual budur: daha neçə gənc qız bu düşüncənin qurbanı olmalıdır ki, cəmiyyət qızların “namus” deyil, insan olduğunu anlasın?

D.Əliyeva adına Qadın Hüquqlarını Müdafiə Cəmiyyətinin sədri Novella Cəfəroğlu Sherg.az-a açıqlamasında deyib ki, intihar son çarə deyil, çıxış yolu həmişə var: