Məktəb avtobuslarına GPS qoşulacaq? AÇIQLAMA

Azərbaycanda məktəb avtobuslarının təmin edilməsi təhsil sistemində müsbət dəyişikliklərə səbəb olacaq mühüm addımlardan biridir. Şagirdlərin rahat və təhlükəsiz şəkildə təhsil müəssisələrinə daşınması onların davamiyyətinin artmasına, tıxacların azalmasına və ekoloji problemlərin həllinə töhfə verəcək. Prezidentin sərəncamına əsasən, bu təşəbbüsün həyata keçirilməsi planlaşdırılır və marşrutların hansı istiqamətlər üzrə təşkil ediləcəyi əsas müzakirə mövzularından biridir.

Avtosfer.az-ın məlumatına görə, mövzu ilə bağlı "Redaktor.az"a açıqlamasında Təhsildə Təhlil və Kommunikasiyalar Mərkəzinin direktoru Kamran Əsədov bildirdi ki, təhsil müəssisələrinə nəqliyyat xidmətinin göstərilməsi, xüsusilə məktəbəqədər və ibtidai sinif şagirdləri üçün böyük əhəmiyyət daşıyır. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda mövcud nəqliyyat infrastrukturunda, səhər saatlarında məktəblərə gedən şəxsi nəqliyyat vasitələrinin sıxlıq yaratdığı müşahidə edilir:

"Məktəb avtobuslarının fəaliyyət göstərməsi valideynlərin şəxsi avtomobillərdən istifadəsini azaldacaq, bu isə nəqliyyat axınında rahatlıq yaradacaq. Məsələn, Bakı şəhərində səhər saatlarında məktəblərin yaxınlığında yaranan sıxlıq avtobus marşrutlarının effektiv idarə olunması ilə müəyyən qədər azaldıla bilər".

Ekspertin fikrincə, məktəb avtobusları şagirdlərin təhlükəsizliyini təmin etmək baxımından da vacibdir.

"Qanunvericilikdə uşaqların məktəbə daşınması ilə bağlı konkret tələblər mövcuddur. Azərbaycan Respublikasının Yol Hərəkəti Haqqında Qanunun 37-ci maddəsinə əsasən, məktəbli avtobusları xüsusi işarələrlə təmin edilməli və sürücüləri müvafiq qaydalara riayət etməlidirlər. Dünyada tətbiq olunan bu praktika, xüsusilə ABŞ və Kanadada məktəbli avtobuslarının hərəkət etdiyi zaman digər nəqliyyat vasitələrinin dayanmasını tələb edir. Beləliklə, məktəb avtobusları şagirdlərin yol hərəkəti zamanı mümkün təhlükələrdən qorunmasına imkan yaradır.

Beynəlxalq təcrübəyə nəzər saldıqda, inkişaf etmiş ölkələrdə məktəb avtobuslarının istifadəsinin nə qədər vacib olduğu görünür. ABŞ-də məktəb avtobusları təxminən 26 milyon şagirdin daşınmasını təmin edir. Kanadada bu rəqəm 2 milyon civarındadır. Avropa ölkələrində, məsələn, Almaniyada məktəb avtobusları daha çox kənd və şəhərətrafı bölgələrdə aktiv fəaliyyət göstərir və burada marşrutlar konkret olaraq təhsil müəssisələrinin yerləşdiyi ərazilərə uyğun planlaşdırılır. Azərbaycanın da bu təcrübədən faydalanaraq sistemli bir yanaşma ortaya qoyması vacibdir", - deyə o bildirdi.

K.Əsədov hesab edir ki, məktəb avtobuslarının istifadəyə verilməsi valideynlər üçün də ciddi rahatlıq yaradacaq:

"Bu, həm onların vaxtına qənaət edəcək, həm də xərcləri azaldacaq. Mövcud vəziyyətdə bəzi ailələr öz övladlarını taksi və ya şəxsi avtomobil ilə məktəbə aparmalı olur ki, bu da əlavə maliyyə yükü yaradır. Dövlət tərəfindən təmin edilən məktəb avtobusları isə bu problemi həll edərək bütün şagirdlər üçün bərabər imkanlar yaradacaq.

Lakin bu sistemin uğurla tətbiq edilməsi üçün bəzi çətinliklər də mövcuddur. Əsas problemlərdən biri maliyyə xərclərinin qarşılanmasıdır. Məktəb avtobuslarının alınması, texniki baxışdan keçirilməsi və marşrutların düzgün planlaşdırılması böyük vəsait tələb edir. Bundan əlavə, sürücülərin peşəkar hazırlıq səviyyəsinin artırılması da əsas məsələlərdən biridir. Xüsusi təlimlər keçmiş sürücülərin idarə etdiyi avtobuslar şagirdlərin təhlükəsizliyini maksimum səviyyədə təmin edəcək.

İdarəetmə və nəzarət mexanizmləri də mütləq gücləndirilməlidir. Avtobusların hərəkətini izləmək üçün GPS texnologiyasından istifadə edilməsi valideynlərə real vaxt rejimində məlumat almaq imkanı verə bilər. Beynəlxalq təcrübədə, məsələn, Cənubi Koreyada bu sistem artıq tətbiq olunur və valideynlər mobil tətbiqlər vasitəsilə avtobusların harada olduğunu izləyə bilirlər".

Təhsil ekspertinin sözlərinə görə, nəticə etibarilə, məktəb avtobuslarının təmin edilməsi şagirdlər üçün təhlükəsiz və rahat nəqliyyat vasitəsi yaratmaqla yanaşı, şəhər nəqliyyatının yükünü azaldacaq və ekoloji problemlərin həllinə töhfə verəcək.

"Lakin bu sistemin uğurla həyata keçirilməsi üçün marşrutların düzgün təyin edilməsi, maliyyə xərclərinin optimallaşdırılması və sürücülər üçün müvafiq təlimlərin təşkil olunması vacibdir. Azərbaycan təhsil sistemi bu yeniliyi effektiv şəkildə tətbiq edə bilsə, məktəbli avtobusları təhsil sahəsində mühüm bir islahat kimi tarixə düşəcək", - deyə K.Əsədov vurğuladı.