Məqsəd təkcə İran deyil: ABŞ ın geosiyasi xəritəni dəyişmə planı

ABŞ-nin İsrail-İran müharibəsinə qoşulması, hərbi qarşıdurma yolunu seçməsi və prezident Donald Trampın daxildə teokratik rejimin dəyişik zəruriliyini bəyan etməklə qlobal xaosa və böhrana yol açmış oldu. İsrail-İran müharibəsi regional hərbi qarşıdurma müstəvisindən çıxaraq gözlənildiyi kimi uzunmüddətli regional və qlobal qarşıdurma mərhələsinə qədəm qoydu. 

İsrail-İran müharibəsi yeni düzənin formalaşdırması istiqamətində başlatdığı regional və qlobal xarakterli qarşıdurmadır.

Regional hədəf olaraq ABŞ-nin məqsədi Yaxın Şərq regionunun geosiyasi cəhətdən yenidən şəkilləndirilməsinə, həmçinin siyasi xəritəsinin yenidən müəyyən edilməsinə xidmət edir.  

Qlobal olaraq İsrail-İran müharibəsi ABŞ-nin dünya jandarm rolunu oynamaq üçün yeni düzəni formalaşdırmaq istiqamətində Avrasiya coğrafiyasında ABŞ-Avropa, Rusiya-Ukrayna, Çin-Tayvan, Hindistan-Pakistan münaqişəsinin davamı kimi oxunmalı və dəyərləndirilməlidir.

ABŞ-nin Meksika körfəzində, Panama kanalı, Kanada, Qrelandiya ilə bağlı məsələləri də bu planın tərkib hissəsidir.

Hədəf:

- “Böyük Orta Doğu” layihəsinin reallaşdırılması;

- Rusiya ilə Çini zəiflətməklə yanaşı, geosiyasi güc kimi Yaxın Şərqdən tamamilə sıxışdırıb çıxarmaq;

- Yaxın Şərqin siyasi xəritəsini müəyyən etmək. Bu plan çoxdan gündəmdədir. İlkin mərhələdə İraqın, Suriyanın parçalanması ilə kürd dövlətinin yaradılması;

- İranda hakimiyyət dəyişikliyinə nail olub öz maraqlarına uyğun rejim və ya hakimiyyət formalaşdırmaq. ABŞ prezidenti Donald Trampın İranda hakimiyyət dəyişikliyi ilə bağlı verdiyi mesaj bu məqsədə xidmət edir. 

Ağ Ev yaxşı anlayır ki, indiki şəraitdə Tehran üzərində qələbə çalsa da, hakimiyyət dəyişikliyi etmədən nəzərdə tutduğu planları yarımçıq qalacaq. Ona görə də hərbi qələbə ilə yanaşı, hakimiyyət dəyişikliyini həyata keçirməyə çalışacaq. ABŞ istədiyi hakimiyyəti və ya rejimi formalaşdıra bilməsə, o zaman İranın parçalanma yolunu da seçə bilər. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, ABŞ İranın parçalanmasına sonuncu variant kimi baxır.
- “Davud dəhlizi”nin reallaşdırılması: Yəni 100 il əvvəlki “Sayks-Pikot” anlaşmasınını yeni formada reallaşdırmaq.

- Türkiyənin təşəbbüsü ilə bölgədə həyata keçirilən Körfəz-İraq-Türkiyə-Aralıq dəniz-Avropa “İnkişaf yolu” layihəsinin qarşısını almaq;

- Hindistandan başlayıb Körfəz ölkələri, Səudiyyə Ərəbistanı-İordaniya-İsrail-Yunanıstanda keçərək Avropaya gedən Hindistan-Yaxın Şərq-Avropa İqtisadi Dəhlizinin reallaşdırılması.

Təbii ki, sadalanan planların hamısının reallaşdırılması qeyri-mümkün görünür. Məhz bu səbəbdən də ABŞ bölgəni idarəolunan uzunmüddətli xaosa və böhrana sürükləməklə məqsədlərini tədricən həyata keçirməyi hədəfləyir. Amma idarə olunan xaos və böhranın nəzarətdən çıxma ehtimalı da az deyil. Bu isə artıq böyük fəlakətlərə yol açacaq Üçüncü Dünya müharibəsi deməkdir. Hansı ki, son illərdə bu barədə çoxsaylı bəyanatlar verilməkdədir. Bir çoxları isə artıq bu müharibənin getdiyini qeyd edir.

Qeyd etmək lazımdır ki, bölgədə maraqlı güclər, xüsusən də Rusiya, Çin, Türkiyə, Avropa ölkələri öz maraqlarını təmin etmək, qorumaq üçün bütün gücləri ilə prosesdə hansısa formada yer alacaq. Bu isə ABŞ-İsrail-İran müharibəsinin coğrafiyasının daha da genişlənməsinə gətirib çıxara bilər ki, bu da Üçüncü Dünya müharibəsini qaçılmaz edər.

Mürtəza
Ölkə.az