Mütəxəssis: Nikahdan əvvəl tibbi müayinə gələcək ailənin sağlamlığı üçün vacib addımdır

Bakı, 13 avqust, AZƏRTAC

Bəzi hallarda talassemiyanın tam müalicəsi mümkündür, lakin bu, xəstəliyin növündən və ağırlıq dərəcəsindən asılıdır.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bunu Səhiyyə Nazirliyinin rəsmi İnstaqram hesabındakı canlı yayım zamanı nazirliyin Milli Hematologiya və Transfuziologiya Mərkəzinin Talassemiya bölməsinin transfuziologiya şöbəsinin müdiri Tünzalə Əhmədova bildirib.

O deyib ki, hazırda yeganə tam sağaldıcı müalicə üsulu sümük iliyi və ya kök hüceyrə transplantasiyasıdır: “Bu prosedur uyğun donor tapıldıqda və xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti imkan verdikdə həyata keçirilir. Lakin hər xəstə üçün bu üsul mümkün olmur. Transplantasiya zamanı xərçəng müalicəsində istifadə olunan xüsusi dərmanlar və şüa terapiyası ilə xəstənin xəstə sümük iliyi tamamilə məhv edilərək, sağlam donorun kök hüceyrələri yeridilir. Bu, xəstəliyi tamamilə aradan qaldırmaq potensialına malik olsa da, ciddi risklər və ağır yan təsirlər səbəbindən yalnız xüsusi hallarda tətbiq edilir”.

Tünzalə Əhmədova diqqətə çatdırıb ki, əksər hallarda talassemiya xəstələrinin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün müntəzəm qan köçürmələri və dəmir yüklənməsinin qarşısını alan dərmanlarla (xelasiya müalicəsi) uzunmüddətli idarəetmə aparılır: “Müntəzəm qan köçürmələri qan səviyyəsini normal saxlamaqla anemiyanın ağır fəsadlarını azaldır və xəstənin ümumi sağlamlığını qoruyur. Lakin qan köçürmələri dəmirin bədəndə yığılmasına səbəb olur. Bu da ürək, qaraciyər və digər orqanlarda ciddi problemlər yarada bilər. Buna görə xelasiya dərmanları ilə dəmir yüklənməsi nəzarət altına alınır. Qeyd edək ki, xelasiya müalicəsi bədəndə artıq yığılmış dəmirin orqanlardan çıxarılması üçün tətbiq olunan xüsusi dərmanlarla aparılan terapiyadır”.

Mütəxəssis nikahdan əvvəl tibbi müayinənin gələcək ailənin sağlamlığı üçün vacib addım olduğuna da diqqət çəkib: “Bəzən insanlar zahirən özlərini sağlam hiss edirlər, lakin bəzi irsi xəstəliklərin daşıyıcıları olduqlarını bilmirlər. Məsələn, talassemiya kimi qan xəstəlikləri, adətən, gizli daşıyıcı formada olur və bu halda insanda heç bir şikayət görünməyə bilər. Amma hər iki tərəf eyni genin daşıyıcısı olduqda, onların övladlarında xəstəliyin ağır forması ilə doğulma ehtimalı yüksək olur. Qohum evliliklərində bu risk daha da artır, çünki eyni ailə genetik fonda oxşar mutasiyalara malik ola bilər. Nəticədə nadir xəstəliklərin belə iki tərəfdə eyni anda daşıyıcı olma ehtimalı yüksəlir. Tibbi müayinə və genetik analizlər evlilikdən əvvəl bu riski müəyyən etməyə, lazım gələrsə, həkim məsləhəti ilə sağlam nəsil planlaşdırmağa imkan verir”.

Tünzalə Əhmədova qeyd edib ki, nikahdan əvvəl müayinə sadəcə formal prosedur deyil, həm valideynlərin, həm də gələcək övladların sağlamlığı üçün məsuliyyətli seçimdir: “Bu müayinələr sayəsində erkən diaqnoz qoymaq və zəruri tədbirlər görmək mümkündür. Nəticədə həm fərdi, həm də cəmiyyət sağlamlığı qorunur, gələcəkdə xəstəliklərin yayılmasının qarşısı alınır”.