NASA da qənaət rejiminə keçir: Ceyms UebbTeleskopu təhlükə altında

Ceyms UebbTeleskopu uzaq planetləri araşdıraraq kainat haqqında anlayışımızı yenidən formalaşdırır. Lakin 2025-ci ildə onun büdcəsi azaldılacaq.

Qaynarinfo xəbər verir ki, Amerika Astronomiya Cəmiyyətinin yanvar ayında keçirilən toplantısında Kosmik Teleskoplar İnstitutunun (STScI) Ceyms Uebb layihə ofisinin rəhbəri Tom Braun əldə olunan nailiyyətləri təqdim etməklə yanaşı, institutdan elmi və missiya əməliyyatlarında 20%-lik ixtisar aparmasının tələb olunduğunu açıqlayıb.

Qeyd edək ki, bu institut NASA üçün Uebb və Hubble Kosmik Teleskopu kimi mühüm teleskopların idarə olunmasına cavabdehdir.

Büdcə ixtisarı necə təsir edəcək?

Büdcə ixtisarı 2025-ci ilin oktyabr ayında - ABŞ-da yeni maliyyə ilinin başlanğıcında qüvvəyə minəcək. Yer kürəsindən təxminən 1,6 milyon kilometr uzaqlıqda fəaliyyət göstərən Ceyms Uebb teleskopunda alimlər və mühəndislər ən vacib müşahidə hədəflərinin seçilməsi, cihazların tənzimlənməsi və texniki problemlərin həlli üzərində işləyirlər.

Braunun sözlərinə görə, bu büdcə azaldılması birbaşa olaraq teleskopun fəaliyyətinə təsir edəcək və onun elmi məhsuldarlığını azaldacaq:

"STScI NASA-nın Qoddard Kosmik Uçuş Mərkəzi və digər podratçıları ilə birlikdə Uebbin əməliyyat büdcəsindən maliyyələşir. Buna görə də büdcə ixtisarı bu sahələrdə çalışan işçilərin sayının azalmasına səbəb olacaq".

Bu isə müşahidə effektivliyinin, texniki problemlərə operativ reaksiyanın, cihaz kalibrlənməsinin və müşahidə rejimlərinin sayının azalmasına gətirib çıxara bilər.

NASA-nın Uebb üçün büdcə tələbi

NASA 2025-ci il üçün Uebb teleskopu üçün 187 milyon dollar büdcə tələb etmişdi. Bu məbləğə, teleskop vasitəsilə aparılan tədqiqatları dəstəkləmək üçün digər elmi qurumlara ayrılan 60 milyon dollarlıq qrant da daxildir.

Lakin Braun bildirir ki, Uebbin istismar xərcləri 2011-ci ildə idealist şəkildə çox aşağı qiymətləndirilib və hazırda gözləniləndən daha yüksək inflyasiya ilə mübarizə aparmaq və NASA-nın məhdud büdcəsinə uyğunlaşmaq üçün artırılmalıdır.

NASA-nın ümumi illik büdcəsi 25,4 milyard dollar təşkil edir və bunun 7,6 milyard dolları Ay və Marsın tədqiqinə ayrılıb. Məsələn, NASA-nın yeni Space Launch System (Uzay Fırlatma Sistemi) adlı iri raket layihəsi üçün 2025-ci maliyyə ilində 2,4 milyard dollar ayrılıb.

37 milyon dollarlıq ixtisarın mümkün nəticələri

Əgər Uebbin büdcəsi 2025-ci ildə 37 milyon dollar azaldılarsa, bu, teleskopun fəaliyyətinin bütün aspektlərinə təsir edəcək.

Braun bu vəziyyəti belə izah edir: "Əgər büdcə ixtisarı olarsa, bu, müşahidə proqramlarının seçilməsindən tutmuş uçuş əməliyyatlarına, sistem mühəndisliyinə, anomal hallara müdaxiləyə, məlumatların kalibrlənməsinə, elmi məlumatların emalına və arxivləşdirilməsinə qədər hər sahəyə təsir göstərəcək".

2022-ci ildə fəaliyyətə başlayan Uebb teleskopu hazırda beşillik əsas missiyasını davam etdirir. Əgər uğurlu şəkildə işləməyə davam edərsə, NASA onu ən azı 20 il ərzində aktiv saxlayacaq. Lakin fəaliyyət müddəti uzandıqca məhsuldarlığın azalması ehtimalı yüksəkdir.

Aydın