NATO baş katibi Türkiyə ilə əlaqələrin dərinləşdirilməsini təklif etdi FT

NATO-nun Baş katibi Mark Rütte Türkiyə və Avropa İttifaqı (AB) arasında əlaqələrin dərinləşdirilməsi çağırışı edib. O, bu bəyanatı, Ankaranın Avropa İttifaqı ilə gərgin münasibətləri fonunda, Aİ ölkələrinin liderləri ilə aparılan şəxsi söhbətlər zamanı verib. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times" rəsmi mənbələrə istinadən məlumat yayıb. 

Bildirilib ki, Brüsseldə müdafiə sahəsində potensialın artırılması çərçivəsində Türkiyə və Aİ-yə daxil olmayan digər qonşu ölkələrlə əməkdaşlığın genişləndirilməsi mümkünlüyü nəzərdən keçirilir.

Bu, ABŞ prezidenti Donald Trampın Avropada NATO müttəfiqlərinə verilən təhlükəsizlik zəmanətlərini geri çəkmək hədələri və Rusiyaya qarşı münasibətləri bərpa etməklə yanaşı, Ukraynaya dəstəyin dayandırılması planları ilə paralel olaraq baş verir.

Qəzet xatırladır ki, Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidan, martın əvvəlində Londonu ziyarət edərək Avropa ölkələrinin nümayəndələri ilə Ukraynaya dəstək və müdafiə məsələlərini müzakirə edib. Mənbələrə görə, bu, Rüttenin Aİ liderləri ilə fevralda keçirdiyi söhbətdən sonra baş verib, həmin söhbətdə o, Ankarayla əməkdaşlığın genişləndirilməsinin vacibliyini vurğulayıb.

"Hər şey dəyişir. Bir vaxt gəlir ki, yaranan problemlərə baxmayaraq, hansı komandada olmaqla bağlı qərar verməlisiniz. Onlar da Rusiyaya qarşı qarışıq münasibətlərini həll etməlidirlər", - deyə yüksək rütbəli Aİ rəsmisi Türkiyə ilə əlaqələrə toxunub.

Diqqətə çatdırılıb ki, Ankara Aİ ölkələri və digər müttəfiqləri ilə yanaşı, Rusiyaya qarşı Ukraynanın işğalı ilə əlaqədar olaraq birbaşa sanksiyalar tətbiq etməyib. Həmçinin, Türkiyə Rusiyayla iqtisadi və enerji sahələrində möhkəm əlaqələri kəsməyib.

Qəzet xatırladır ki, Türkiyə Aİ-yə üzv olmağa namizəddir, lakin bu proses uzun müddətdir dayandırılıb. Avropa İttifaqı, xüsusən Yunanıstanla münasibətlərin gərginləşməsi səbəbindən Ankarayla təhlükəsizlik və müdafiə sahələrində dialoqu dayandırıb.

"Türkiyə, üzv ölkələrlə hələ həll olunmamış məsələlərdə konstruktiv mövqe nümayiş etdirməlidir", - deyə Afinadakı bir diplomat qeyd edib, Yunanıstan və Kiprə işarə edərək.

Türkiyə və Aİ arasında gərginliklər

Türkiyə 1987-ci ildən etibarən Aİ-yə üzv olmaq üçün namizəd olub. 2016-cı ildə bu məsələ üzrə danışıqlar dayandırılıb. 2023-cü ilin yayında Ankara, Finlandiya və İsveçin NATO-ya üzv olma tələblərini ratifikasiya etməyi rədd edib. Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan o zaman bildirmişdi ki, əvvəlcə ölkəsinin Aİ-yə üzvlüyü üçün yol açılmalı, sonra İsveçin Alyansa daxil olmasına "yol verilməlidir".

Nəticədə Türkiyə İsveçin üzvlüyünü ratifikasiya edib. Ölkə həmçinin Aİ-Türkiyə Gömrük İttifaqının müasirləşdirilməsi və vizalar rejiminin liberalizasiyası barədə vəd verib.

Sonradan Ərdoğan, Avropa İttifaqından məmnuniyyətsizliyini ifadə edərək bildirib ki, ölkəsinin artıq blokdan heç bir gözləntisi yoxdur. O, Türkiyənin bütün vədlərini yerinə yetirdiyini, amma Aİ-nin bu vədləri yerinə yetirmədiyini vurğulayıb.

Alpər