Icma.az
close
up
RU
Okeanlarda milyon illər əvvəl baş vermiş hadisə təkrarlana bilər?

Okeanlarda milyon illər əvvəl baş vermiş hadisə təkrarlana bilər?

Icma.az, Qaynarinfo portalına istinadən məlumat yayır.

Okeanlar bir zamanlar nəhəng vulkan püskürməsi nəticəsində demək olar ki, bütün oksigenini itirmişdi. Bu balansın bərpası minlərlə il çəkmişdi. Bu gün isə elmi müşahidələrə əsasən, dəniz və okeanlarda yenidən oksigen çatışmazlığı təhlükəsi yaranır.

Qaynarinfo xəbər verir ki, Earth.com saytının məlumatına görə, milyonlarla il əvvəl yeraltı vulkanların güclü püskürməsi nəticəsində Yerin su və hava atmosferinə bir anda 20 giqatonndan artıq karbon qazı daxil olmuşdu. Bu hadisə müasir Cənubi Afrikanın sahillərində baş verib. 

Planetin temperaturu yüksəlmiş, okean sularının qarışması ləngimiş və kimyəvi tərkibi dəyişərək oksigen səviyyəsi kəskin azalmışdı. Həmin dövrdə okeanlarda yaşıl yosunlar sürətlə artmış, vulkanik külü emal etsələr də, eyni zamanda oksigen çatışmazlığını dərinləşdirmişdilər.

Oksigen çatışmazlığı təxminən 500 min il davam etmiş və yalnız vulkanik fəallıq azaldıqdan sonra karbon və oksigen dövranı bərpa olunmuşdu. Həmin dövrdən xatirə olaraq dəniz dibində çoxlu əhəngdaşı çökmələri qalıb. Bu çöküntülər xüsusilə Qara dənizin dibi kimi bölgələrdə geniş yayılıb.

Kaliforniya Texnologiya İnstitutunun professoru Fransua Tisso hesab edir ki, o dövrlə müqayisə edilə biləcək kimyəvi dəyişikliklər müasir okeanlarda da baş verə bilər. Dəniz ekoloqu Deniz Breytburqun sözlərinə görə, suyun tərkibində həll olmuş oksigen ehtiyatları 1960-cı ildən bəri 2 faiz azalıb.

2024-cü ildə aparılmış tədqiqatlar göstərir ki, iqlim dəyişikliyi nəticəsində suyun oksigensizləşməsi prosesi sürətlənib. Bu templə davam edərsə, 2100-cü ilə qədər orta dərinlikdəki su qatlarında oksigen səviyyəsi 20 faizədək azala bilər. Bu isə bir çox dəniz canlısı və bitkiləri üçün ciddi təhlükə yaradır. Hazırda dünyada müxtəlif bölgələrdə "ölü zonalar” aşkarlanır. Belə zonalar əsasən 400-dən artıq estuari (çayla dənizin qovuşduğu bölgələr) ərazilərində qeydə alınıb və bu da açıq dənizlərdə də genişmiqyaslı dəyişikliklərin baş verdiyini göstərir.

Alimlər bu prosesi dayandırmaq üçün istixana qazlarının emissiyasını azaltmağa, iqlim dəyişikliyini yavaşlatmağa çağırırlar. Onların fikrincə, müasir texnologiyalar – peyklər, avtonom suüstü qurğular və dəniz dibi sensorları artıq okeanlardakı oksigen səviyyəsini real vaxta yaxın dəqiqliklə izləyir. Bu baxımdan, oksigen itkisinin qarşısını almaq üçün əsas tədbirlər kimi, fosil yanacaqların istifadəsinin azaldılması, karbon toplayan ekosistemlərin qorunması və qida maddələrinin dənizə axınının məhdudlaşdırılması təklif olunur.

Aydın

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:55
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 04 İyul 2025 13:30 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Paşinyan: Ermənistan və Azərbaycan ərazi bütövlüyü məsələsini həll edib

18 Avqust 2025 19:09see223

Britaniya həmin siyahını İrana verdi: Bu müsəlman ölkəsinin adı var!

19 Avqust 2025 00:40see205

Vətən sərhədlərində gözlərini qırpmadan keşik çəkənlər... Azərbaycan Sərhəd Mühafizəsi 106 yaşında

19 Avqust 2025 00:40see150

Vüqar Əhmədovun vazkeçilməz 10 manatlıq şirkəti Bu dəfə 2,3 milyonluq müqavilə bağlayıb

18 Avqust 2025 20:36see148

Azərbaycan dilində danışmıram? Özüm bilərəm Günel VİDEO

19 Avqust 2025 09:02see147

Peskovun qızı istirahət görüntülərini paylaşdı FOTO

18 Avqust 2025 19:33see145

"Doktor Gülü" əməliyyat masasındakı qadının LÜT GÖRÜNTÜSÜNÜ YAYDI VİDEO

19 Avqust 2025 18:49see144

Ürəkbulanmaya əhəmiyyət verməyən hamilə qadında ölümcül xəstəlik aşkarlandı

19 Avqust 2025 21:00see127

Starlink in işində nasazlıq yarandı

19 Avqust 2025 02:37see125

İnsanın beyin hüceyrələri siçanları depressiyadan sağaldıb...

18 Avqust 2025 23:43see124

Nəsillərə örnək olan qüdrətli poeziya Bəxtiyar Vahabzadə 100

19 Avqust 2025 21:02see124

Qarabağ ın Budapeşt zəfəri Video

20 Avqust 2025 02:51see123

Ukraynadakı müharibəni sona çatdıra bilərik NATO Baş katibi

19 Avqust 2025 00:04see123

Yuxuda it görmək, bala it görmək, it sürüsü görmək, iti sığallamaq, itin dişləməsi... Yuxuyozma Video

19 Avqust 2025 23:20see123

Hindistanda üç yaşlı qız bəbirin hücumundan sağ çıxa bilib

19 Avqust 2025 06:17see123

İmişli də ən azı bir yüzfaizli qol imkanını əldən verdi Aslan Kərimov debütantlardan nə gözləyir?

19 Avqust 2025 02:36see120

Burak Yılmaz Super Liqa klubunda

19 Avqust 2025 00:05see120

Sülh və demokratiya: iki kəlmə, tək məna

19 Avqust 2025 15:13see120

Universitetlərə müsabiqədənkənar qəbul olanların sayı açıqlanıb

19 Avqust 2025 11:22see119

Solaxaylarla bağlı yeni araşdırma: Risk daha böyükdür

20 Avqust 2025 02:11see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri