Qaçılmaz qiyamət: Alimlər kainatın çökməyə başlaya bilər deyirlər...

...Uzun müddətdir ki, Böyük partlayışdan sonra kainatın sürətlə genişlənməyə davam etdiyinə və qalaktikaların, ulduzların və hətta atomların parçalanacağı uzaq gələcəkdə "Böyük parçalanma" ilə nəticələnə biləcəyinə inanılırdı.

SİA xəbər verir ki, "New York Post" qəzetinin məlumatına görə, Cənubi Koreya astrofiziklərinin yeni bir araşdırması fərqli bir mənzərə təqdim edir.

Onların nəzəriyyəsinə görə, kosmosun sürətlənməsindən məsul olan sirli qüvvə olan qaranlıq enerji heç də sabit deyil. Əksinə, zəifləyə bilər və kainatın genişlənməsinin tədricən yavaşlamasına səbəb ola bilər.

Tədqiqatın rəhbəri, Seuldakı Yonsei Universitetinin professoru Yeon-wook Li bildirib ki, tapıntılar təsdiqlənərsə, kosmologiya onilliklər ərzində ən böyük anlayış dəyişikliyi ilə üzləşəcək.

Onun sözlərinə görə, kainat artıq yavaşlama mərhələsinə qədəm qoymuş ola bilər.

“Böyük çöküş” nədir?

Əgər genişlənmə nəhayət dayanarsa, gələcək ssenari daha da qaranlıq ola bilər: cazibə qüvvəsi ələ keçirəcək və kosmos çökməyə başlayacaq.

Bu hipotetik final "Böyük Çırpınma" kimi tanınır -Kainatdakı bütün qalaktikalar və strukturların tək bir nöqtəyə çökənə qədər yenidən birləşdiyi bir proses.

Sadə dillə desək, Kainat "yanacağı tükənir" və sonsuz böyümə əvəzinə, aşağıya doğru bir spiralla üzləşir.

Əvvəlki hesablamalar niyə səhv ola bilərdi...

Əsər onilliklərdir kosmik məsafələri ölçmək üçün istifadə edilən sözdə "standart şamlar" olan Ia Tipli supernovaların təhlilinə əsaslanır.

Əvvəllər onların parlaqlığının qalaktikaların məsafəsini və Kainatın genişlənmə sürətini birbaşa göstərdiyinə inanılırdı. Lakin Linin komandası təxminən 300 ev sahibi qalaktikanı araşdırdıqdan sonra fərqli bir qanunauyğunluq kəşf etdi: supernova parlaqlığı ulduzların məsafəsindən daha çox yaşından asılıdır.

Köhnə ulduzlar daha parlaq şəkildə alovlanır, gənc ulduzlar isə sistematik olaraq daha qaranlıqdır.

Bu o deməkdir ki, daimi qaranlıq enerji nəzəriyyəsinin əsaslandığı bəzi məlumatlar səhv şərh edilmiş ola bilər.

Digər mənbələrdən təsdiq...

Tapıntılar Arizona səhrasında Qaranlıq Enerji Spektroskopik Aləti (DESI) tərəfindən əldə edilən yeni modellərlə uyğun gəlir.

Onun məlumatları Böyük Partlayışın əks-sədası olan kosmik mikrodalğalı fonun (CMB) və erkən kainatda səs dalğalarının qədim izləri olan barion akustik rəqslərinin (BAO) müşahidələri ilə yaxşı uyğun gəlir.

Professor Li-yə görə, birlikdə götürülmüş bu müşahidələr kosmik sürətlənmənin artıq zəiflədiyini göstərir.

Sonu nə zaman gözləməli..?

Xoşbəxtlikdən, "Böyük çöküş" ssenarisi doğru olsa belə, bəşəriyyətin narahat olmağa çox az səbəbi var. Kosmoloqlar kainatın mümkün sonunun təxminən 19,5 milyard il uzaqda olduğunu təxmin edirlər.

Bu hipotezi nəhayət sınaqdan keçirmək üçün universitet komandası eyni yaşda olan qalaktikalardakı supernovaların əlavə təhlilini hazırlayır.

Çilidəki Vera Rubin Rəsədxanası bu işdə əsas rol oynayacaq, çünki o, qarşıdakı illərdə on minlərlə yeni supernova aşkar edə və kosmosun taleyinə qəti cavab verə bilər.

Əli Babayev