Qərbin Osmanlı torpaqlarında erməni üsyanları Plan

Fransa dövlət arxivlərində Osmanlı imperiyasının müxtəlif bölgələrində baş verən erməni üsyanlarının Antanta ölkələrinin sövdələşməsi və dəstəyinin nəticəsi olduğunu sübut edən çoxsaylı sənədlər var. Məqsəd Osmanlı dövlətini parçalamaq idi ki, bu da dövlət təhlükəsizliyi məqsədilə ermənilərin köçürülməsi qərarının əsaslı olduğunu təsdiqləyir.

Axar.az xəbər verir ki, bu barədə Türkiyənin “Yeni Şəfəq” qəzeti bazar günü dərc etdiyi “Fransa arxivlərində tarixi həqiqətlər” sərlövhəli məqaləsində məlumat verib.

Nəşr qondarma “1915-ci il soyqırımı” ilə bağlı iddiaların əsassız olduğunu vurğulayaraq, bu faktın 1915-1920-ci illərdə Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin diplomatik depeşalarında da öz əksini tapdığını vurğulayır.

Qəzet buna misal olaraq 1915-ci il sentyabrın 29-da Fransa Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Teofil Delkasın Fransanın Londondakı səfiri Pol Kambona teleqrafla göndərdiyi şifrəli məktubun mətnini göstərir.

Altı səhifədən ibarət olan sənəddə Osmanlı imperiyası torpaqlarında erməni üsyanları da daxil olmaqla təxribatçı hərəkətlərin müfəssəl planı var.

Planı həyata keçirmək üçün fransızlar Kipr və Suriyada logistika bazaları yaratmağı, həmçinin 50 minlik erməni ordusuna təlim keçməyi planlaşdırırdılar.

Çukurova (Kilikiya) bölgəsi erməni üsyanının əsas mərkəzlərindən biri hesab olunurdu. Planda strateji əhəmiyyətə malik olan Adana, Mersin və İskəndərun bölgələrini ələ keçirmək, dəmir yolunda Osmanlı ordusunun resurslarını sarsıdacaq təxribat hərəkətləri təşkil etmək nəzərdə tutulurdu.

Fransalı nazir məktubunda Osmanlı dövlətinin parçalanması layihəsini “Fransanın milli idealı” adlandırıb, həmçinin Londondakı səfiri Britaniya hakimiyyətinin açıq dəstəyini almağa çağırıb.

“Ermənilərin Cənubi Anadolunun dinc əhalisinə qarşı vəhşilikləri o həddə çatmışdı ki, fransız birliklərinin komandiri general Anri Quro 1920-ci il 25 noyabr tarixli məktublarının birində açıq şəkildə yazırdı: “Ermənilər onlara verilən silahlardan istifadə edərək kəndləri qarət edir, yandırır, dinc müsəlmanları öldürürlər”, - nəşr bildirib.

Fransız general vurğulayır ki, ermənilər türkləri ittiham etdikləri cinayətlər törədirlər.

Anri Quro ermənilərin nəzarətdən çıxdığını göstərir və 1920-ci il avqustun 4-də “Kilikiya Ermənistan Respublikası”nın yaradıldığını bildirir. Buna cavab olaraq, fransızlar erməni qoşunlarını tərksilah etməyə və bölgədən çıxarmağa başlayıb.