Radikallar aktivləşir, amma dövlət də yatmır Dost ölkəyə diqqət

Bir tərəfdə dünyəvi kəsim, digər tərəfdə ekstremistlər: “Sonda kimin qalib gələcəyini söyləmək çətindir”

Almatıda dini radikalların bir hücrəsi zərərsizləşdirilib. Qazaxıstan Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin (DTX) mətbuat xidmətindən verilən məlumata görə, əməliyyat prokurorluğun koordinasiyası və polisin köməyi ilə həyata keçirilib.

“Qazaxıstanın dörd vətəndaşı sosial şəbəkələr vasitəsilə terrorizmi təbliğ etməkdə şübhəli bilinərək saxlanılıb. Onların yaşadıqları yerlərə baxış zamanı maddi sübutlar götürülüb. Cinayət Məcəlləsinin 256-cı maddəsi ilə 256 (Terrorizmin təbliği və ya terror aktı törətməyə açıq çağırışlar)” ibtidai istintaq aparılır, - deyə DTX-nın məlumatında bildirilir.

Bundan əvvəl, martın 10-da Türküstan vilayətində (Qazaxıstanın cənubu), üzvləri dini ədavəti qızışdıran və ekstremist materialları yayan ekstremist hücrə zərərsizləşdirilmişdi.

Qazaxıstanla bağlı belə məlumatlar müntəzəm olaraq yayılır. Radikal islamçı qrupların Qazaxıstan cəmiyyətində mövqeləri nə dərəcədə güclüdür? Onların fəaliyyəti ölkədə siyasi sabitliyə təhlükə yaradırmı?

AYNA.AZ-ın suallarını Qazaxıstanın tanınmış ekspertləri cavablandırıblar.

Siyasi analitik Aydar Amrebayev:

“Siyasi transformasiya prosesi cəmiyyətin mədəni və ideoloji platformasının dəyişməsi ilə müşayiət olunur. Bu baxımdan Qazaxıstan cəmiyyətinin dini şüurunda baş verən dəyişikliklər əhəmiyyətlidir.

Müasir dünyanın təlatümlü proseslərində ideoloji sahənin qütbləşməsi və radikallaşması baş verir. Bu baxımdan radikal dini cərəyanlar xüsusi təhlükə yaradır. Ona görə də dövlətin radikal dini qrupların fəaliyyətinin zərərsizləşdirilməsi və qarşısının alınması istiqamətində fəaliyyəti tamamilə qanunauyğun və zəruridir.

Bütövlükdə bu baxımdan ölkədə vəziyyəti kifayət qədər stabil qiymətləndirmək olar. Baxmayaraq ki, risklər hələ də yüksək olaraq qalır, xüsusən də Qərb və Qlobal Cənub ölkələri arasında sivilizasiya çatının təsiri ilə bağlı”.

Politoloq Kazbek Beysebayev:

“Bu cür həbslər barədə məlumatlar mütəmadi olaraq yayılır. Və bir qayda olaraq, bizim kəşfiyyat xidmətlərimiz daha sonra məlumat verir ki, təfərrüat açıqlana bilməz. Bu hesabatlar göstərir ki, ölkəmizdə terror təhlükəsi həqiqətən mövcuddur. Axı, tutulanlar hardansa gəlməyiblər, Qazaxıstan vətəndaşlarıdır.

Onu da xatırlatmaq istəyirəm ki, 2012-ci və 2016-cı illərdə bizdə silahlı terror üsyanları təşkil edilib və onlara qarşı anti-terror əməliyyatlarından istifadə olunub. Qazaxıstan cəmiyyətində ekstremist qüvvələrin nə qədər güclü olduğunu dəqiq söyləmək çətindir, lakin görünür, onlar mövcuddur.

Bu baxımdan nəzərə almaq lazımdır ki, qazax cəmiyyəti getdikcə daha çox İslam mədəniyyətinə qayıdır, getdikcə daha çox insan cümə günləri məscidləri ziyarət edir, Almatıda isə içəridə yer olmadığı üçün bəzən insanlar, hətta yaxınlıqdakı küçələrdə namaz qılırlar. Qazax cəmiyyətində bəzən dünyəvi mövqe tutanlarla İslam qanunlarına sadiq olanlar arasında ziddiyyətlər yaranır.

Vətəndaşların sosial vəziyyətinin mümkün pisləşməsi fonunda islamçı radikal qüvvələrin fəaliyyəti ölkənin sabitliyinə təhlükə yarada bilər. Amma yenə də hesab edirəm ki, Qazaxıstan hakimiyyəti bu potensial təhlükədən xəbərdardır və qabaqlayıcı tədbirlər görür”.

Siyasi müşahidəçi Qaziz Abışov:

“Ekstremist hərəkatların yayılma meylini istisna etmək olmaz. Bir çox ekspertlər bunu əsas təhlükələrdən biri kimi görürlər. Ona görə də dövlət bu cür qüvvələrə qarşı fəal şəkildə mübarizə aparır.

Və təkcə dövlət deyil, həm də dünyəvi milli-vətənpərvər dairələr. Amma sonda kimin qalib gələcəyini söyləmək çətindir”.