Sənin xoşuna gəlirsə, yaxşıdır, gəlmirsə pisdir? Yalçın İslamzadə

Kulis.az Yalçın İslamzadənin yazısını təqdim edir.

Parkda üç gənc var idi, bir qız, iki oğlan. Qızla oğlanlardan birinin bədən dilləri və jestləri digər oğlana mütəmadi "get" siqnalı verirdi. Ancaq üçüncü şəxs siqnalları oxuya bilmirdi, elə bilirdi ki, onun da orada olmasından digər şəxslər çox məmnundurlar.

Çünki özünə o an orda olmaq xoş idi.

Kimsə zəng edir, nəsə öyrənmək istəyir. "Bilmirəm, yalan deyərəm, dəqiq məlumatım yoxdur" kimi ifadələr ona heç nə ifadə etmir, israr etdikcə edir. Ona bir məlumat lazımdır və sən onu tapıb verməyə borclusan sanki.

Taksi sürücüsü kiçik Leapmotor 103 maşınında siqaret çəkir, müştəri nümayişkar formada küləkli havada pəncərələri açır, ancaq sürücüyə dəxli yoxdur. O an siqaret çəkmək istəyir və çəkir. Onun dünyasında əməlindən narahat olan şəxsin yeri yoxdur.

Növbəni pozan şəxs "tələsirəm" deyir, başqalarının da vaxtının məhdud ola biləcəyini dərk etmir. Beynində "başqaları" bölgəsi formalaşmayıb.

Ümumiləşdirsək, bir hadisə və ya məhsul şəxsin xoşuna gəlirsə, yaxşıdır, gəlmirsə pisdir. Kimsə kino tövsiyyə edir, biri yazır, "Mən baxdım, bəyənmədim, ona yox, buna bax. Bu yaxşıdır". Onun bəyənmədiyini başqasının bəyənə biləcəyini və əksinə olacağını fərq etmir.

İnsanların dünyasında ancaq öz perspektivləri, eqoları var, "başqaları" yoxdur.

Münasibət formalaşdırmağın birinci metodu eqosentrizmdir.

İkincisi kollektiv kimlikdir - bizim rayonun şairi, bizim kəndin şöhrəti, bizim qrupun fikri.

Bu ideyaya görə bir ərazidə yaşayanların hamısı qüsursuz, təktip insanlardır və onların kollektiv mövqeyi icma üzvünün güzəştsiz, mütləq doğru mövqeyidir.

Eqosentrizmdən və kollektivlikdən ayrıca, müstəqil şəkildə üçüncü baxış, "mənim mövqeyim" formalaşdırılması prosesi yoxdur.

Eqo və kollektivlik-bunlara əlavə mütaliə, müzakirə, həyat təcrübəsi, düşüncə nəticəsində fərdi baxış bucağına rastlamaq olmur.

Dünyaya eqolarından baxanlar, kollektivin hökmlərini şəxsi fikirləri kimi mənimsəyirlər. "Mənim fikrimcə..." sözü ilə başlayan cümlələrin çox böyük əksəriyyətində "mən" görünmür.