Icma.az
close
up
RU
Şimali Amerika Yerin mantiyasına “axır”..?

Şimali Amerika Yerin mantiyasına “axır”..?

Icma.az, Sia Az saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.

Alimlər ilk dəfə kratonik incəlmə prosesini müşahidə ediblər…

...Ostindəki Texas Universitetinin alimləri Şimali Amerika qitəsinin aşağı hissəsinin yavaş-yavaş Yerə axdığını aşkar ediblər.

SİA-nın məlumatına görə, araşdırmanın nəticələri “Nature Geoscience” jurnalında dərc olunub.

Yeni bir araşdırma qeyd edir ki, bu proses milyonlarla ildir Şimali Amerika tektonik plitəsi altında dalmada olan qədim Farallon tektonik plitəsinin qalıqları tərəfindən idarə oluna bilər. Bu bölgədəki litosfer plitəsinin növünə kraton deyilir. Bunlar yer qabığının uzun müddət ərzində demək olar ki, dəyişməz qalan böyük, nisbətən sabit sahələridir. Lakin indi alimlər ilk dəfə olaraq kratonik incəlmə prosesini müşahidə edirlər.

Süxurlar Yer mantiyasının yuxarı qatında əriyir, birləşir və kifayət qədər kütlə əldə edərək dərinliklərə “axır”.

Bu, litosferin incəlməsinə gətirib çıxarır. Bu proses əsasən ABŞ-ın Orta Qərbində cəmləşib. Bununla belə, tədqiqatçılar insanları narahat olmamağa çağırırlar, çünki bütün bunlar çox yavaş baş verir və sonda tamamilə dayanmalıdır, çünki Faralon tektonik plitəsinin qalıqları mantiyaya getdikcə dərinləşir və Şimali Amerika qitəsinin kratonuna getdikcə zəif təsir göstərir.

Alimlər qeyd edirlər ki, bu proses planetimizin necə inkişaf etdiyini, qitələrin necə yarandığını və necə məhv olduğunu anlamaq üçün son dərəcə vacibdir.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi, həmmüəllif Stiven Qrand tərəfindən hazırlanmış yanaşmadan istifadə edərək Şimali Amerika üçün yeni tam dalğalı seysmik tomoqrafiya modelini yaradan Çin Elm və Texnologiya Universitetindən doktor Junlin Huanın sözlərinə görə, elm adamları ilk dəfə olaraq litosfer plitələrinin Yer mantiyasına “damcılması” prosesini müşahidə edə biliblər.

Alimlər kəşf ediblər ki, qədim okean tektonik plitəsi Farallon son 200 milyon il ərzində Şimali Amerika qitəsi altında su altında qalıb. Lakin o, Şimali Amerika plitəsinin formalaşmasında böyük rol oynayıb və indi, tədqiqatçılar hesab edirlər ki, o, yavaş-yavaş qitəni aşağıdan aşındırır, mantiya axınını elə yönləndirir ki, kratonun döşəməsini sürüşdürür və onun təməlini zəiflədən uçucu maddələri buraxır.

…Junlin Hua qeyd edir ki, damlama prosesi əsasən ABŞ və Kanadada cəmləşib. Tədqiqatçılar həm də yaratdıqları modelin az-çox real olduğunu təkid edirlər.

Nazlı Almuradova

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:134
embedMənbə:https://sia.az
archiveBu xəbər 07 Aprel 2025 21:56 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see237

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see226

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see172

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see160

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see157

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see150

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see146

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see139

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see137

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see135

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see135

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see129

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see124

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see124

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see122

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see121

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see119

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri