Subsidiyaların azaldılması metronun fəaliyyətinə necə təsir edəcək? RƏSMİ AÇIQLAMA

Son zamanlar tez-tez qatarların gecikməsi, texniki nasazlıqlar, ən sonda isə qurum rəhbərinin vəzifəsindən uzaqlaşdırılması ilə gündəmdə olan “Bakı Metropoliteni”nə ayrılan subsidiyalar azaldılıb.
Bu barədə Hesablama Palatasının sədri Vüqar Gülməmmədov bildirib.
Onun sözlərinə görə, palatanın apardığı kənar dövlət maliyyə nəzarəti tədbirləri bu istiqamətlərdə subsidiyaların azaldılmasının zəruriliyini göstərib.
Maraqlıdır, bəs, subsidiyaların azaldılması həmişə xərci borcunu ödəmədiyindən gileylənən qurumun fəaliyyətinə necə təsir göstərəcək?
Mövzu ilə bağlı Bizim.Media-ya danışan iqtisadçı Natiq Cəfərlinin fikrincə, metropolitenin bir çox xərcləri subsidiyaların hesabına həll edilirdi:
“Subsidiyalar azaldılir, amma metropolitenin xərcləri azalmır. İstər elektrik enerjisi, istər təmir-tikinti xərcləri, istər maaşlar olsun. Yeri gəlmişkən, işçilərin maaşlarının 10 faiz civarında artımı gözlənilir. Bunların hamısı həm də subsidiyalarla qapadılırdı. Subsidiyalar azaldılacaqsa və xərclər yerində qalacaqsa, o zaman metrodakı gediş haqqının artırılması ehtimalı kifayət qədər yüksəlir. Ya da izafi xərclər azaldılmalıdır. Yəni metropolitenə aid xərclərin bir qismi başqa qurumlara dövr edilməlidir.
Kənar xərclər metropolitenin balansından çıxarılmalıdır. Hökumət, Nazirlər Kabineti hansı yol tutacaq, bilmirəm. Bununla bağlı məlumat yoxdur. Amma indiki şəraitdə, xərclər yerində qalıb subsidiyalar azaldılarsa, o zaman qurum qiymət artımına getməyə məcbur olacaq”.
İqtisadçı bildirib ki, dövlət dəstəyi azaldılıb, qiymət artımı olmayacaqsa, metropolitenin fəaliyyəti ilə bağlı narazılıqlar artacaq:
“Çünki metropolitenin işi düzgün təşkil olunmayıb. Hətta qiymət siyasəti də doğru deyil. Bizdə metropolitendə qiymət təkgedişli hesablanır. Amma dünyanın heç yerində belə şey yoxdur. Gedişlərin müxtəlif növləri və müxtəlif qiymətləri olmalıdır. Bizdə sanki bütün əhaliyə turist kimi baxırlar. Xaricdə birdəfəlik gedişi turistlər istifadə edir. Gəlir, bir neçə gün qalır və metrodan istifadə etmək üçün çox baha birdəfəlik gediş haqqı ödəyir.
Bizdə qiymət differensial deyil. Müxtəlif qiymət modellərindən istifadə olunmur. Burda həftəlik, aylıq, bir illik biletlər olmalıdır. Tələbələr, təqaüdçülər üçün ayrı yanaşmalar tətbiq edilməlidir. Bu zaman metropoliten daha çox qazanacaq. Sadəcə, bu işi düzgün qura bilmirlər.
Ölkə üzrə bir illik bilet alan vətəndaşın sayı yarım milyon olacaqsa və onlar qabaqcadan ödəniş edəcəksə, görün, metropolitenə bir dəfəyə nə qədər ödəniş daxil olacaq. Bu vəsaitlə metropoliten nə qədər problemlərini həll edə bilər?! Təmir işlərini görə, yeni vaqonlar ala bilər. Yəni öz işini daha səmərəli qura bilər. Ona görə də subsidiyalar azaldılacaq və yanaşmada heç nə dəyişməyəcəksə, narazılıqlar yaranacaq”.
Mövzu ilə bağlı “Bakı Metropoliteni”QSC ilə də əlaqə saxladıq.
Qurumdan Bizim.Media-ya bildirildi ki, “Bakı Metropoliteni”QSC-nin istismar fəaliyyəti üzrə  ümumi gəlirləri mövcud gediş tarifi üzrə sərnişin daşınmasından daxilolmalar, sərnişin daşınması üzrə xərclərin qismən qarşılanması üçün dövlət büdcəsindən ayrılan subsidiya vəsaiti və sair daxilolmalar (reklam, ticarət köşkləri, bankomat POS terminal və s.) hesabına formalaşır:
 

“Dövlət büdcəsindən metropolitenin sərnişin daşınması üzrə xərclərinin qismən ödənilməsi üçün ayrılan subsidiya vəsaiti əmək haqlarının və DSMF-yə ayırmaların bir hissəsinin, eləcə də elektrik enerjisi və kommunal xidmətlərin ödənilməsinə yönəldilir.

2024-cü il 1 iyul tarixindən nəqliyyat sahəsində gediş tariflərinin tənzimlənməsi ilə əlaqədar metro nəqliyyatında sərnişin daşınmasından formalaşan gəlirlərdə artım olub. Bununla əlaqədar 2025-ci ilin dövlət büdcəsində “Bakı Metropoliteni” QSC-nin sərnişin daşınması ilə bağlı xərclərinin  qismən  qarşılanması üçün nəzərdə tutulan subsidiya vəsaitində 2024-cü il ilə müqayisədə müvafiq qaydada azalma olub. Belə ki, tarif tənzimlənməsindən yaranan fərq qədər subsidiya vəsaiti azaldılıb”.
Rəna Cumaqızı, Bizim.Media