Sumqayıtda uzun illərdir İcra Hakimiyyətinin birbaşa göstərişi ilə sahibsiz itlər güllələnir AÇIQLAMA

Sumqayıtda pişiklərə qarşı insanlığa sığmayan hərəkət edilib.

Sosial şəbəkələrdə yayılan videoda naməlum şəxs birləşmiş məhəllədə (7-8-12-сі məhəllələr) pişikləri torbaya yığır, sonra isə onları yandırır, dərədən atır, başını və digər bədən üzvlərini kəsərək zülmlə öldürür.

Bəs görəsən bu şəxslər niyə cəzalandırılmır?

Mövzu ilə bağlı Good World Animals Rescue&Protection (GWARP) Beynəlxalq Heyvanların Mühafizəsi Təşkilatının direktorlar şurasının üzvü və cari prezidenti Fərid Mansurov Sonxeber.az – a açıqlama verib:

"İlk öncə dövlət qurumları vətəndaşa nümunə olmalıdırlar. Sumqayıtda uzun illərdir İcra Hakimiyyətinin birbaşa göstərişi ilə sahibsiz itlər güllələnir. Mən başa düşürəm ki, küçə itləri əhali üçün təhlükəli ola bilər. Amma əgər doğru istifadə etməsən elə maşınlar da təhlükəlidir. Hətta deyərdim maşın qəzaları zamanı daha çox insanlar ölür, nəinki itlərin hücumu nəticəsində. Hələ ki, heç kim sahibsiz itlər üzündən həyatını itirməyib. Zərərçəkənlər olub,düzdür, amma hər zaman da araşdırma zamanı məlum olub ki, insanlar bu hadisədə özləri günahkardır. Qısaca, mən birmənalı olaraq demirəm ki, küçədə sahibsiz itlər ola bilər. Xeyir. Sadəcə sahibsiz itlərin populyasiyası küçələrdə təzimlənməlidir. Amma daş dövründəki kimi yox. Uzun illər əlisilahlılar küçələrdə gəzib itləri güllələyidilər. Amma heç bir tədbir görülmürdü. Uzun illər Sumqayıtda belə hadisələrin şahidi olan əhali əlbəttə ki, dövlət qurumlarından ibrət alaraq pişikləri boğacaq, itləri asacaq. Dövlət qurumları özləri qaydaları pozandan sonra vətəndaşlardan elə də çox şey gözləmək olmur. Uzun illər Sumqayıtda itlər güllələnib, pişiklər zəhərlənib. Bizdə bunlarla bağlı əsaslı sübutlar da var. Dəfələrlə Sumqayıt İcra Hakimiyyətinin önündə etirazlar edilib, aksiyalar keçirib. Lakin bu cinayətkarları heç nə dayandırmırdı. Onları bir müddət əvvəl COP dayandırdı. COP-dan öncə heyvanların amansızlıqla güllələnməsi yığışdırıldı. COP-dan sonra da belə bir hadisə hələki müşahidə olunmayıb. Ümid edirik ki, daha da müşahidə edilməz".

Azərbaycanda heyvaq hüquqları kifayət qədər qorunurmu?

"Uzun müddət idi ki, Azərbaycan Respublikasının yalnızca İnzibati Xətalar məcəlləsinin 247-cü maddəsində deyilirdi ki, heyvanlara qarşı şiddət, amansız rəftar göstərilərsə və o heyvan şikəst qalarsa və ya tələf olarsa, bunu edən şəxs 500 manat cərimə olunmalıdır. Lakin, 2024-cü ilin sonunda yeni qanun qəbul edildi və artıq cərimələrin misli artdı. Amma, burda da cinayət məsuliyyəti son dərəcə simvolikdir. Qlobal olaraq heç nə dəyişməyib və dəyişməyəcək də. Heyvanlara qarşı amansız rəftar törədən şəxslər bunu o şəkildə edirlər ki, məsuliyyətə cəlb edilməsinlər. Adətən 90 faiz hadisələrdə biz sadəcə onların əməllərinin nəticələrini görürürk və həmin şəxsləri tapmaq son dərəcə çətin olur. Çünki, hüquq-mühavizə orqanları bu məsələ üçün heç vaxt can yandırmırlar. Son dərəcə həvəssiz davranırlar.

Heyvanlara qarşı şiddət törədənlər də adətən işsiz, təhsilsiz, cahil şəxslər olurlar. Rəsmi gəlir yeri olmayan şəxslər təbii ki, heç cərimələri də ödəmirlər. Hüquq-mühavizə orqanları əməllərinə görə onlara cərimə yazır və yönləndiri probasiya şöbəsinə. Həmin şöbə vətəndaşı çağırır və görür ki, bu adamın heç bir gəlir yeri yoxdur. Nəticədə ondan bu cəriməni almaq qeyri-mümkün olur. Beləliklə, bu şəxs növbəti dəfə yenə eyni amansızlıqları törədir. Sadəcə artıq daha diqqətli olur. Onlar dayanmır. Dayana bilmirlər. Bir çox elmi araşdırmalar zamanı məlum olub ki, heyvanları öldürən, onlara əzab verən, şiddət törədən şəxslər çox ciddi psixoloji pozuntulara sahibdirlər və onlar artıq manyakdırlar. Belə insanlar bir yerdən sonra heyvan öldürməklə kifayətlənmir, keçir uşaqlara, daha sonra böyüklərə.

Bizim cəmiyyətdə də təəssüflər olsun ki, heyvanlara qarşı amansız rəftar gedərək artmaqdadır. Baxmayaraq ki, qanunvericilikdə cəzalar sərtləşdirilib. Yenə də bu amillər artmağa davam edir. Bu da onu göstərir ki, cəmiyyətdə psixoloji problemləri olan, potensial canilərin sayı artır. Bu insanı necə cərimə edək? Necə cinayət məsuliyyətinə cəlb edək? Cinayət məsuliyyətinə əqli cəhətdən sağlam insanı cəlb etmək olar. Bu insanlar isə heyvanlara əziyyət verib bundan zövq alırlar. Bütün bunlar onu göstərir ki, belə şəxslər psixoloji cəhətdən sağlam deyillər.

Mən bir heyvanların hüquq müdafiəçisi olaraq çıxış yolunu onda görürəm ki, heyvanlara əzab verən, onları tələf edən şəxslərə öncə psixiatrik ekspertiza təyin olunsun. Əminəm ki, bu şəxslərin ruhi xəstə olduğu ekspertiza nəticəsində ortaya çıxacaq. Ruhi xəstələri isə cərimə edib buraxmaq olmaz. Bu insanlar təhlükəlidir. Bu gün heyvan öldürür, sabah insan öldürə bilər. Ona görə də belə şəxsləri cəmiyyətdən təcrid etmək lazımdır. Barələrində ədalətli qərar verilməsi üçün mütləq şəkildə psixiatrik ekspertizadan keçməlidirlər. Lakin, Azərbaycanda bu barədə heç bir addım atılmır. Sadəcə cərimlərin məbləği artır. Bu məsələlərə ciddi yanaşmaq lazımdır. Cəmiyyətimizdə canilər gəzir və həmin canilərin sayı günbəgün artmaqda davam edir".

Çiçək Sadatova