Tənhalığın təhlükələri: Psixi və fiziki sağlamlığa ciddi təsiri var

Tənhalıq çox mürəkkəb və fərqli mənalar daşıyan bir hissdir. Bəzən insan onu öz seçimi ilə yaşayır və rahatlıq tapır, bəzən isə məcburi şəkildə, cəmiyyətin və münasibətlərin çatışmazlığı səbəbilə hiss edir.
Bakıvaxtı.az xəbər verir ki, son illərdə aparılan araşdırmalar göstərir ki, uzunmüddətli sosial izolyasiya insanın həm beyin fəaliyyətini zəiflədir, həm də ürək-damar, immun və həzm sistemlərinə mənfi təsir göstərir.

Mütəxəssislər tənhalığın təkcə psixoloji vəziyyətə deyil, həm də fiziki sağlamlığa ciddi zərər verdiyini bildirirlər. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, tənhalıq insanın ömrünü qısaldan əsas amillərdən biridir və onun təsiri siqaret çəkmək və piylənmə qədər təhlükəlidir.

Psixi sağlamlıq sahəsində aparılan tədqiqatlar göstərir ki, sosial təcrid depressiya və anksiyete (təlaş) pozuntusunun yaranma ehtimalını artırır. İnsanlar ünsiyyətdən məhrum olduqda özlərini daha narahat, ümidsiz və gərəksiz hiss edirlər. Bu hisslər zamanla psixi sağlamlığı zəiflədərək daha ciddi problemlərə gətirib çıxarır. Xüsusilə yaşlı insanlarda tənhalıq demensiya və Alzheimer xəstəliyinin yaranma riskini artırır. Beyin daim sosial əlaqələr və ünsiyyət sayəsində aktiv qalır. Bu ünsiyyət kəsildikdə beyin funksiyalarında zəifləmə başlayır ki, bu da yaddaş itkisi və idrak pozuntularına səbəb ola bilər.

Bundan əlavə, tənhalığın ürək-damar xəstəliklərinə də birbaşa təsiri var. Sosial izolyasiya nəticəsində yaranan xroniki stres insanın qan təzyiqini yüksəldir, bu da infarkt və insult riskini artırır. Qanda kortizol (stres hormonu) səviyyəsinin artması ürək əzələlərinə zərər verir və damarların daralmasına səbəb olur. Bu vəziyyət uzun müddət davam etdikdə arteriyaların tıxanması və yüksək qan təzyiqi kimi problemlərə yol açır.

İmmunitet sisteminin zəifləməsi də tənhalığın fəsadlarından biridir. Sosial əlaqələrin olmaması orqanizmin infeksiyalara qarşı müqavimətini azaldır. Tədqiqatlara görə, tənhalıq içində olan insanlar daha çox xəstələnir və onların sağalma müddəti daha uzun çəkir. Eyni zamanda, stress və sosial təcrid insanın yuxu rejiminə də mənfi təsir edir. Yuxusuzluq isə orqanizmin ümumi sağlamlığını zəiflədərək müxtəlif xroniki xəstəliklərin yaranmasına şərait yaradır.

Bəzi tədqiqatçılar tənhalığın piylənmə və şəkərli diabet riskini artırdığını da bildirirlər. İnsanlar sosial əlaqələr azaldıqda daha az hərəkət edir, qeyri-sağlam qidalanmaya üstünlük verir və fiziki aktivlikləri azalır. Bu isə çəki artımına və maddələr mübadiləsinin pozulmasına gətirib çıxarır. Xüsusilə tənha insanlarda stressə bağlı həddindən artıq yemək və yüksək kalorili qidalara üstünlük vermək halları daha çox müşahidə edilir.

Bəzi elmi araşdırmalar uzunmüddətli tənhalığın xərçəng riskini də artıra biləcəyini göstərir. Müəyyən edilib ki, uzunmüddətli stress və sosial izolyasiya hüceyrə səviyyəsində iltihabi proseslərin artmasına səbəb olur. Bu isə bədxassəli şişlərin yaranması üçün əlverişli şərait yaradır. Xüsusilə xroniki stressin və depressiyanın bədənin müdafiə mexanizmlərini zəiflədərək xərçəng hüceyrələrinin yayılmasını sürətləndirdiyi düşünülür.

Mütəxəssislər bildirirlər ki, tənhalığın mənfi təsirlərindən qorunmaq üçün insanların sosial aktivliyini artırması, ailə və dostları ilə daha çox ünsiyyətdə olması, ictimai tədbirlərə qatılması vacibdir. Psixoloqlar qeyd edirlər ki, hətta sosial mediada ünsiyyət qurmaq və müxtəlif qruplara qoşulmaq da müəyyən dərəcədə tənhalığın təsirlərini azalda bilər. Həmçinin fiziki fəaliyyətlə məşğul olmaq, könüllü işlərə qoşulmaq və yeni hobbilər tapmaq insanın həm psixi, həm də fiziki sağlamlığını qorumağa kömək edə bilər.
Nuriyyə Musayeva