Icma.az
close
up
RU
Trampın Ağ Evə qayıdışı dünya siyasətində nəyi DƏYİŞƏCƏK? TƏHLİL

Trampın Ağ Evə qayıdışı dünya siyasətində nəyi DƏYİŞƏCƏK? TƏHLİL

Bizim media portalından əldə olunan məlumata əsasən, Icma.az xəbər verir.

Amerikali milyarder Donald Tramp yenidən Ağ Evə qayıdır. O, qayıdışı ərəfəsində sensasion sayılacaq bəyanatlar verir. Bu bəyanatların bir çoxu ABŞ-dan daha çox dünya dövlətlərini və xalqlarını maraqlandıran məsələlərlə bağlıdır.
Trampın 7 əsas vədi
Tramp ilk işinin sənədsiz miqrantları deport etmək olacağını deyib. O, həmçinin özünün ilk prezidentliyi dövründə Meksika ilə sərhəddə hörülməyə başlayan divarın başa çatdırılmasına da söz verib.
İkinci vədsə iqtisadiyyatla bağlıdır. Tramp “inflyasiyanı sonlandırmağa” söz verib. Nəzərə alaq ki, ABŞ-da inflyasiya prezident Co Baydenin dönəmində yüksək səviyyələrə qalxıb.
Üçüncü vədsə iqlim qaydalarının məhdudlaşdırılması ilə bağlıdır. Nəzərə alaq ki, ilk prezidentliyi dövründə Tramp yüzlərlə ətraf mühitin mühafizəsi proqramını geri götürmüşdü və ən başlıcası ABŞ Paris İqlim Sazişindən çıxan ilk ölkə olmuşdu. O bu siyasətini davam etdirəcəyini Amerika avtomobil sənayesinə kömək etmək üçün qaydaları məhdudlaşdırmağa söz verib. Tramp Arktika bölgəsi kimi əraziləri neft kəşfiyyatına açmağı və beləliklə də, enerji xərclərini azaltmağı hədəfləyir.
Trampın dördüncü vədi isə abort qadağasına "yox" deyəcəyidir. Bəzi tərəfdarlarının istəklərinə zidd olsa da, Tramp milli abort qadağasını imzalamayacağını bildirib. Qeyd edək ki, 2022-ci ildə ABŞ-da bütün ölkə üzrə abort etmək hüququ Ali Məhkəmə tərəfindən ləğv edildi.
Beşinci vəd ondan ibarətdir ki, Prokuror Jak Smit vəzifəsindən qovulacaq. Nəzərə alaq ki, Smit Trampa qarşı iki cinayət təhqiqatını aparıb.
Altıncı vəd isə o olmuşdu ki, Tramp Co Baydenin 2020-ci ildəki seçki qələbəsini ləğv etmək üçün Konqres binasına hücuma görə cəza alan bəzi tərəfdarlarını azad edəcək.
Nəhayət yeddinci vəd Ukrayna müharibəsinin dayandırılması ilə bağlıdır.
 

Tramp vədlərini yerinə yetirə biləcəkmi?
Nəzərə alaq ki, seçki kampaniyası zamanı bir çox vədlər birbaşa auditoriyaya hesablanır. Seçkidən sonra o vədlərin çoxu sadəcə unudulur. Üstəlik, nəzərə alaq ki, ABŞ super dövlətdir.
Ona görə də hər prezident istədiyi kimi idarəçilik sistemi qura bilmir. Ən yaxşı halda hansısa qanunun qəbuluna və yaxud ləğvinə nail olur. Amma ölkənin prioritetləri prezidentlər üçün toxunulmaz sahələrdir. Ona görə də Trampın seçki öncəsi əsas 7 vədinin bir çoxunun icrası onun imkanları xaricindədir. Məsələn, o prokuror Smiti işdən qovdura, 2020-ci il seçkilərində həbs edilən tərəfdaşlarının azadlığına nail ola ola bilər. Hətta abortun qadağasını da aradan qaldıra bilər. Amma bundan o tərəfə gedə bilməz.
Məsələn, sənədsiz miqrantların tamamilə ABŞ-dan çıxarılması qeyri-mümkündür. Çünki qanunsuz miqrantlar ilk növbədə Amerikadakı əmək bazarında xüsusi pay sahibidirlər. Aşağı maaşlı və ağır işləri əsasən miqrantlar görür. Sabah miqrantlar ölkədən çıxarılsa aşağı gəlirli və çətin işdə heç bir amerikalı işləməyəcək. Üstəlik, miqrantlar mövzusu siyasi məsələdir. Böyük dövlətlər bundan bəzi ölkələrə təzyiq aləti kimi istifadə edir. Ona görə də Tramp ancaq bundan sonra miqrantların gəlişini bir qədər çətinləşdirə bilər.
Trampın infilyasiyanın qarşısını alması da mümkünsüz kimi görünür. Çünki infilyasiya bütün dünyanı bürüyb. Amerika iqtisadiyyatı da dünya iqtisadiyyatının bir hissəsidir. Hələ onu demirik ki, Trampın prezident kimi ABŞ-dakı qiymətlərə birbaşa təsir gücü çox məhduddur. O, həmçinin geniş vergi endirimləri vəd edib. O, bəxşişlərdən vergini götürməyi, həmçinin sosial sığorta ödənişləri üzrə verginin ləğv edilməsini və koorporativ verginin kəsilməsini təklif edib.
Tramp, eyni zamanda ticarət kəsirini azaltmaq üçün əksər xarici mallara ən azı 10 faiz yeni rüsumlar təklif edib. O, Çindən idxala əlavə 60 faiz rüsum tətbiq edə biləcəyini də bildirib.
Lakin iqtisadçılar belə addımların sadə insanlar üçün qiymətləri artıra biləcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər.
İqlim qaydalarının məhdudlaşdırılması vədi də inandırıcı görünmür.
İlk prezidentliyi dövründə Tramp yüzlərlə ətraf mühitin mühafizəsi proqramını geri götürmüşdü və ABŞ Paris İqlim Sazişindən çıxan ilk ölkə olmuşdu. Bu dəfə o yenidən Amerika avtomobil sənayesinə kömək etmək üçün qaydaları məhdudlaşdırmağa söz verib.
Tramp hətta Arktika bölgəsi kimi əraziləri neft kəşfiyyatına açmağı və beləliklə də, enerji xərclərini azaltmağı hədəfləyir. Lakin ekspertlər buna şübhə ilə yanaşırlar.
O ki qaldı Ukraynada müharibəni  bitirmək məsələsinə…
Bu da inandırıcı görünmür. Ən yaxşı halda Tramp Ukrayna-Rusiya münaqişəsini donduracaq və atəşkəs müqaviləsi bağlanacaq. Və problemin dondurulmasına çalışılacaq. Əslində, ABŞ-ın xarici siyasətində bu məsələyə yanaşma belədir ki, bu münaqişə uzun müddət davam etsin. Pis variantsa odur ki, münaqişə dondurulsun. Beləcə Vaşinqtonun həm Rusiyaya, həm də Ukraynaya təsir imkanları qalmış olacaq. Amma Trampın bütün müharibələri bitirmək kimi bir lüksü yoxdur. Çünki digər bölgələrdə münaqişələrin olması Ağ Evin tamamailə maraqlarına uyğundur. Çünki bu münaqişələrdən ABŞ həm iqtisadi, həm də siyasi dividendlər qazanır.
Bəs, 2025-ci ildə dünya düzənində nələr dəyişəcək?
İlk növbədə Ukrayna Rusiya müharibəsində nisbi sakitlik yaranacaq. Bu ssenari Yaxın Şərq üçün də keçərlidir. İsraillə Fələstin və Livan arasında atəşkəs razılığı qəbul edilə bilər. Amma İsraillə İran arasındakı söz savaşı davam edəcək.
Ümumiyyətlə, növbəti ildə dünyadakı qaynar nöqtələr səngiyəcək. Amma heç bir münaqişə sonlanmayacaq. Çünki respublikaçılar daha çox iqtisadi müharibələrdə maraqlıdır. Nəzərə alaq ki, son 30 ildə respublikaçıların hakimiyyətdə olduqları dönəmlərdə heç bir mühaibə başladılmayıb. Amma heç bir münaqişə də sonlandırılmayıb. Respublikaçılar daha çox iqtisadi maraqları önə sürüblər. Ona görə də yaxın 4 ildə biz daha çox ABŞ-Çin arasında iqtisadi savaşlara şahidlik edəcəyik.
Bu da təsadüfi deyil. Çünki Çin dünyanın əsas əmtəəçisidr. Ona görə də Trampın əsas hədəfi Çinin sürətli inkişafına əngəl olmaqdır.
Bəs, o bu istəyinə nail ola biləcəkmi?
Bunu artıq zaman göstərəcək.
Surxay Atakişiyev, Bizim.Media

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:86
embedMənbə:https://bizim.media
archiveBu xəbər 19 Noyabr 2024 16:33 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see236

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see226

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see212

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see173

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see172

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see160

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see157

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see146

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see145

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see139

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see137

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see135

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see135

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see134

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see133

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see132

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see128

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see123

Almaniya XİN rəhbəri: “Eurofighter”lərin Türkiyəyə göndərilməsinə müsbət baxırıq

18 Oktyabr 2025 06:28see123

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri