Trampın məqsədi Qrenlandiyanı ilhaq etməkdir ŞƏRH

 Əslində, bu cür ritorika beynəlxalq hüquq normalarına ziddir və NATO-nun daxilində gərginlik yarada bilər

ABŞ Prezidenti Donald Trampın Qrenlandiya üzərində nəzarət əldə etmək üçün hərbi gücdən istifadə etməyi istisna etməməsi beynəlxalq ictimaiyyətdə ciddi narahatlıq doğurub. Tramp NBC kanalına verdiyi müsahibədə Qrenlandiyanın ABŞ üçün strateji əhəmiyyətini vurğulayaraq, bu məqsədə çatmaq üçün hərbi güc tətbiqini istisna etmədiyini bildirib. 

Qeyd edək ki, Qrenlandiya, Danimarkanın muxtar ərazisi olaraq, öz daxili işlərini idarə edir və ABŞ-nin Pituffik Kosmik Bazası kimi strateji hərbi obyektlərinə ev sahibliyi edir. Trampın bu bəyanatları, həm Danimarka, həm də Qrenlandiya rəhbərliyi tərəfindən sərt tənqid olunub. Qrenlandiyanın Baş naziri Jens-Frederik Nielsen ABŞ-nin bu cür iddialarını rədd edərək, Qrenlandiyanın gələcəyinin yalnız öz xalqı tərəfindən müəyyənləşdiriləcəyini bildirib. 

ABŞ Konqresində də Trampın bu mövqeyi dəstək tapmayıb. Nümayəndələr Palatasının demokrat lideri Hakeem Jeffries, Konqresin Qrenlandiyaya hərbi müdaxiləni dəstəkləməyəcəyini və belə bir addımın ABŞ-nin NATO müttəfiqləri ilə münasibətlərinə zərər verəcəyini qeyd edib. Danimarka isə Qrenlandiyanın müdafiəsini gücləndirmək məqsədilə yeni hərbi sərmayələr planlaşdırır. Bu tədbirlər arasında patrul gəmiləri, uzun mənzilli dronlar və F-35 qırıcı təyyarələri üçün hava limanının modernləşdirilməsi kimi addımlar yer alır. ABŞ Müdafiə Nazirliyi isə Trampın bəyanatlarına cavab olaraq, Qrenlandiyada hərbi mövcudluğun artırılması ilə bağlı hər hansı planlarının olmadığını açıqlayıb. Pentaqonun sözçüsü, belə bir əməliyyatın planlaşdırılmadığını və bu məsələnin gələcək administrasiyanın qərarına bağlı olduğunu bildirib. Siyasi ekspertlər isə hesab edir ki, bu müzakirələr Arktik bölgəsinin geosiyasi əhəmiyyətinin artdığını və beynəlxalq güclər arasında rəqabətin intensivləşdiyini göstərir.

Politoloq İlyas Hüseynov isə hesab edir ki, Trampın Qrenlandiya üzərində nəzarət əldə etmək üçün hərbi gücdən istifadə ehtimalını istisna etməməsi, yalnız Qrenlandiyanın deyil, həm də Arktik regionunun strateji əhəmiyyətini bir daha gündəmə gətirir. ABŞ üçün Qrenlandiyanın həm geosiyasi, həm də hərbi baxımdan kritik mövqeyə malik olduğunu xatırladan politoloq “Sherg.az"a bildirib ki, əslində, bu, yalnız Donald Trampın istəyi deyil, bu həm də ABŞ-nin 19-cu əsrdən bu yana dünyada güc olmaq arzusu ilə bağlı olduğu bir məsələnin davamıdır:

“ABŞ üçün bu ərazi yalnız iqtisadi deyil, həm də hərbi baxımdan son dərəcə vacibdir. Trampın bu məsələyə yanaşması beynəlxalq hüququn prinsiplərinə zidd olaraq, bir ölkənin ərazisini ilhaq etmək məqsədi güdür. Əslində, bu cür ritorika beynəlxalq hüquq normalarına ziddir və NATO-nun daxilində gərginlik yarada bilər. Qrenlandiya Danimarkanın muxtar ərazisidir və hər hansı hərbi müdaxilə, təkcə Danimarka ilə deyil, bütün Avropa ilə münasibətləri zədələyə bilər. Həmçinin BMT Nizamnaməsinə görə, bir ərazinin zorla ələ keçirilməsi beynəlxalq hüququn pozulması deməkdir. Belə bəyanatlar ABŞ-nin imicinə də zərər vurur".