UNICEF dən xəbərdarlıq: Hər 10 uşaqdan 1 i ölümcül xəstəlik riski daşıyır

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Beynəlxalq Uşaq Fondu (UNICEF) dünyada obez (artıq çəki) uşaqların sayının ilk dəfə olaraq çəkisi az olan uşaqların sayını ötdüyünü açıqlayıb. UNICEF-in 190-dan çox ölkədən toplanmış məlumatlara əsaslanan hesabatına görə, hər 10 məktəb yaşlı uşaqdan 1-i piylənmədən əziyyət çəkir. 

Piylənmədən əziyyət çəkən 188 milyon uşaq həyati təhlükəsi olan xəstəliklərə tutulma riski altındadır. 2000-ci ildən bəri 5-19 yaşlı uşaqlar arasında çəki azlığı 13 faizdən 9,2 faizə enib, piylənmə isə 3 faizdən 9,4 faizə yüksəlib. Uşaqlarda piylənmə dərəcələri Sub-Sahara Afrikası və Cənubi Asiya istisna  olmaqla, dünyanın hər bir bölgəsində çəkidən azlıq nisbətlərini üstələyib. UNICEF-in icraçı direktoru Katerin Rassel, piylənmənin uşaqların sağlamlığına və inkişafına təsir edə biləcək bir narahatlıq olduğunu vurğulayaraq, ultra emal edilmiş qidaların meyvə, tərəvəz və zülalları getdikcə daha çox əvəz etdiyini qeyd etdi. Hesabat həmçinin hökumətləri və vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarını uşaqların qidalı qidalara çıxışını təmin etmək üçün tədbirlər görməyə çağırıb. 

Uşaq Sağlamlığı və Xəstəlikləri mütəxəssisi doktor Əli Şal, sinif otaqlarını sıx təmas və qapalı məkanlarda uzun müddət qalma səbəbindən “mikrobların asanlıqla yayıla biləcəyi bir mühit” adlandırıb: "məktəbli uşaqlar ildə orta hesabla 6-8 dəfə yuxarı tənəffüs yolu infeksiyası keçirə bilər. Ancaq sadə ehtiyat tədbirləri ilə bu rəqəmi azaltmaq mümkündür. Sinif otaqlarının düzgün havalandırılması xüsusilə vacibdir. Xəstə uşaqları məktəbə göndərməyin. "Ayaq üstündə də keçirə bilər", anlayışı bütün sinifdə xəstələnməyə səbəb ola bilər". Əli Şal tədris ilində ən çox rast gəlinən xəstəlikləri belə sıralayıb: Yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyaları: soyuqdəymə, qrip, faringit, tonzillit. Qastroenterit: ishal və qusma ilə müşayiət olunan mədə-bağırsaq infeksiyaları. Əl-ayaq-ağız xəstəliyi: xüsusilə gənc yaş qruplarında yayğındır. Su çiçəyi və qızılca kimi uşaqlıq xəstəlikləri. Bit və qaşınma kimi təmas yolu ilə keçən xəstəliklər. Ə.Şal deyib ki, valideynlər peyvənd cədvəlinə ciddi əməl etməlidirlər. Natamam peyvəndlər həm uşağı ciddi xəstəliklərə məruz qoyur, həm də sinif yoldaşlarını risk altında qoyur. “Uşaqlarınıza əl gigiyenasını öyrədin. Əllərin tez-tez yuyulması yoluxucu xəstəliklərin 60 faizdən çoxunun qarşısını ala bilər. Uşaqların şəxsi əşyalarını paylaşmamasına əmin olun. Dəsmal, su butulkaları, qələm və maskalar şəxsi olmalıdır. Qidalanmaya diqqət edin. Meyvə, tərəvəz, qatıq, yumurta kimi qidalar immunitet sistemini zəiflədir. Yuxu rejimini gücləndirir. Qapalı otaqları havalandırın. Xəstə uşaqları məktəbə göndərməyin, bütün sinfin yoluxmasına səbəb ola bilər", deyən doktor Şal qeyd edib ki, uşaqların sağlamlığı ilə bağlı yanlış məlumatların yayılması valideynlərin narahatlığını artıraraq, lazımsız təcrübələrə yol açır. O, xüsusilə məktəb yaşlı uşaqlarda infeksiyalar və immun sistemi ilə bağlı yayılmış aşağıdakı yanlış təsəvvürlərə diqqət çəkib: “Mənim uşağım çox xəstələnir, ona görə də onun immun sistemi zəifdir”, yanlış fikirdir. Məktəb çağında tez-tez baş verən xəstəliklər müəyyən dərəcədə normaldır. "Qrip üçün antibiotiklər lazımdır", bu da yanlışdır. Qrip viral xəstəlikdir və antibiotiklər müalicədə təsirsizdir. “Xəstə halda məktəbə getmək sosial problem yaratmır” da yanlış fikirdir. Bu, xəstəliklərin yayılmasını sürətləndirir. Ailələrin ən böyük səhvi uşaqları xəstə olanda dərmanlarla oyaq saxlamağa çalışmaqdır. Lakin əsl ehtiyac övladlarının istirahətini təmin etmək, xəstəlik zamanı məktəbə göndərməməkdir. Bu, həm uşağın sağalmasını sürətləndirəcək, həm də epidemiyaların qarşısını alacaq”.