Uşaqlarda piylənmə artır: Sağlamlıq riskləri ciddi narahatlıq doğurur

Uşaqlarda piylənmə səviyyələri son onilliklərdə artaraq sağlamlıq sahəsində ciddi narahatlığa səbəb olub. 1990-cı ildən 2022-ci ilə qədər uşaqlar arasında piylənmə halları dörd dəfə artıb və bu artım sağlamlıqla bağlı çoxsaylı risklərin yüksəlməsi ilə müşayiət olunub.

AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, piylənmə, ümumiyyətlə, bədən kütlə indeksi (BMI) əsasında qiymətləndirilir. Uşaqlarda bu göstərici eyni yaş və cinsdəki uşaqlarla müqayisədə 95-ci faizdən yuxarı olduqda piylənmə kimi müəyyən edilir. Hazırda uşaq piylənməsi üç əsas kateqoriyaya bölünür:

• 1-ci sinif: BMI 95-ci faiz və ya yuxarı

• 2-ci sinif: BMI 95-ci faizin 120-140 faizi

• 3-cü sinif (ağır piylənmə): BMI 140 faizdən yüksək

Lakin Kaliforniya San Dieqo Universitetinin tədqiqatçılarının “JAMA Network Open” jurnalında dərc olunan yeni araşdırması bu təsnifatı daha da genişləndirməyi təklif edir. Onların təklifi ilə, 4-cü və 5-ci siniflər əlavə edilərək “son dərəcə ağır” piylənmə kateqoriyaları müəyyənləşdirilir:

• 4-cü sinif: BMI 160-180 faiz

• 5-ci sinif: BMI 180 faizdən yüksək

Tədqiqatçılar 2008-2023-cü illər ərzində Milli Sağlamlıq və Qidalanma Müayinəsi Sorğusunun (NHANES) 25 min 847 iştirakçısının məlumatlarını təhlil edərək uşaqlarda son dərəcə ağır piylənmə hallarının 253 faiz artdığını müəyyənləşdiriblər. Bu artım, xüsusilə 16-18 yaşlı yeniyetmələrdə və İspan olmayan qaradərili uşaqlarda daha nəzərəçarpan olub. Araşdırma nəticələri göstərib ki, piylənmənin sinifləri yüksəldikcə aşağıdakı sağlamlıq problemlərinin riski də artır:

• Tip 2 diabet və prediabet

• Metabolik sindrom

• Ürək-damar xəstəlikləri və insult riski

• Qaraciyər xəstəlikləri, o cümlədən siroz və xərçəng

İnsulin müqaviməti, bu problemlərin əlamətlərindən biri olaraq, 4-cü və 5-ci siniflərdə iştirak edən uşaqların 100 faizində, 1-3-cü siniflərdə 81 faizində, sağlam BMI-ə sahib olan uşaqlarda isə yalnız 27 faizində qeydə alınıb.

Tədqiqatçılar bu tendensiyanın yalnız fərdi sağlamlığa deyil, həmçinin ailələrin və ictimai səhiyyə sistemlərinin yükünü artırdığına diqqət çəkirlər. Müvafiq tibbi xidmətlərin xərcləri, xüsusilə ABŞ-da, bir çox ailələr üçün böyük iqtisadi yük yaradır.

Məqalə müəllifləri bildirirlər ki, əldə olunan nəticələr ictimai səhiyyə sahəsində təcili tədbirlərin görülməsini tələb edir. Onların fikrincə, artıq bu vəziyyət ictimai səhiyyə fövqəladə halı kimi qiymətləndirilməlidir və aşağıdakı strategiyalar vacibdir:

• Erkən profilaktika tədbirləri

• Hədəflənmiş təhsil proqramları

• Müvafiq resursların səfərbər edilməsi

• Zərər görən əhali qrupları üçün xüsusi dəstək mexanizmləri

AzPost.az

Paylaş