Vaşinqton görüşünə 2 baxış: Rus beyinli erməni, erməni beyinli amerikalı

Bu gün Ağ Evdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın Vaşinqtonla ikitərəfli əlaqələri genişləndirən sazişlər imzalayacağı gözlənilir. Hətta Avropa mediası yazır ki, Ermənistan Zəngəzur dəhlizinə nəzarətin 99 il müddətinə ABŞ-a verilməsinə razılaşıb.

Məlumdur ki, Zəngəzur dəhlizinin çox böyük regional və beynəlxalq əhəmiyyəti var. Nəinki Azərbaycan politoloqları, eləcə də dünya siyasi simaları bu dəhlizi yüksək qiymətləndirir və dəhlizdən istifadə edəcək Gürcüstan, İran, Türkiyə və Rusiya, eləcə də Qərb və ərəb dövlətləri qazanacaqlarını söyləyirlər. Hətta bəzi ekspertlərin fikrinə görə, Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra Çin dövləti də bu yoldan əhəmiyyətli dərəcədə faydalana biləcək.

Belə ola bilən bir halda dünya xəritəsində belə görünməyən Ermənistanın bu qədər böyük və güclü ölkələrə qarşı duracağı da ağlabatan deyil. Bu həm Ermənistan dövlətçiliyinə, həm də erməni toplumuna zərərdən başqa heç bir şey verməz.
Di gəl ki, hər erməni də belə geniş düşüncə və ağıla sahib deyil ki, ən adi detalları təhlil etsin.

Rusiya Erməniləri İttifaqının rəhbəri Ara Abramyan Rusiya mediasına bildirib ki, tərəflər Vaşinqtonda “Zəngəzur dəhlizi” ilə bağlı memorandumu imzalaya bilər. Bu isə Ermənistanın maraqlarına cavab vermir:"Bəzi məlumatlarda deyilir ki, böyük ehtimalla söhbət dəhlizindən gedəcək. Görünür, Əliyev Tramp ilə razılığa gəlib – amerikalılar üçün yaxşılıq edib – bu dəhlizi ABŞ-ın nəzarətinə verməyə razılaşıb. Yoxsa Paşinyanı ora niyə dəvət etsinlər? Paşinyan illərlə Tramp ilə görüşmək istəyirdi, amma indiyə qədər bu ona qismət olmamışdı”.
Məlum dəhlizin (Zəngəzur -red-ƏR) ABŞ planınaəsasən amerikalı hərbçilərin və ya özəl hərbi şirkətlərin (ÇVK) nəzarətinə veriləcəyi ilə bağlı danışan Abramyanın onu da qeyd edib ki, bu tip razılaşmalar Ermənistanın maraqlarına uyğun deyil:"Ermənistan üçün daha sərfəli variant bu strateji əhəmiyyətli magistralın ya birbaşa özü tərəfindən, ya da Rusiya ilə birlikdə idarə olunması olardı. Bugünkü Ermənistanın marağı nədədir? Ermənistanın bu gün çoxsaylı sosial və iqtisadi problemləri həll etmək üçün maliyyə vəsaitinə ehtiyacı var. Bəs niyə bu yolu özümüz idarə etməyək? Bu, real və sabit gəlir mənbəyi ola bilərdi. Və ya Rusiya ilə birlikdə idarə edilə bilərdi. Amma yox, mütləq amerikalıları dəvət etmək lazımdır”
Abramyan rus başı ilə Paşinyanı şərləməkdən də çəkinmir: Paşinyan bu addımı atarkən bəlkə də Azərbaycan, Türkiyə və ya ABŞ-dan şəxsi təminatlar alıb. “O, tamamilə Türkiyənin və Bakının diktəsi ilə hərəkət edir və onların maraqlarına uyğun davranır. Ola bilər ki, ABŞ-dan hansısa təminatlar alıb, amma onların bu cür təminatları necə yerinə yetirdiyini biz yaxşı bilirik”.

Bu arada ABŞ-ın Azərbaycandakı keçmiş səfiri Metyu Brayza da xeyli fəallaşıb və ermənipərəstliyini nümayiş etdirmək üçün fürsət tapıb. O qeyd edib ki, Tramp Nobel Sülh Mükafatını almaq istəyir və Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşması bu məsələdə həlledici ola bilər: "Mən bilirəm ki, həm Azərbaycan prezidenti Əliyev, həm də Ermənistanın baş naziri Paşinyan mübahisəli məsələlərin həlli ilə bağlı eyni fikri bölüşürlər və Ermənistan hakimiyyəti Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi hesab edəcək Ermənistan Konstitusiyasına lazımi düzəlişlər etməyə hazırdır.

O, qeyd edib ki, Tramp Nobel Sülh Mükafatını almaq istəyir və Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşması bu məsələdə həlledici ola bilər: "Mən bilirəm ki, həm Azərbaycan prezidenti Əliyev, həm də Ermənistanın baş naziri Paşinyan mübahisəli məsələlərin həlli ilə bağlı eyni fikri bölüşürlər və Ermənistan hakimiyyəti Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi hesab edəcək Ermənistan Konstitusiyasına lazımi düzəlişlər etməyə hazırdır"
Zəngəzur dəhlizini icarəyə vermək ideyasının uğursuz olacağını iddia edən Brayzaya bildirmək lazımdır ki, bu bəlkə də Rusiyanı bölgədən çıxartmaq, regionda nüfuzunu endirmək üçün ən əlverişli vasitədir.

Əntiqə Rəşid