Vezuvi püskürməsi insan beynini şüşəyə çevirib: Alimlər bunun sirrini izah edir

Alimlər 79-cu ildə Vezuvi vulkanının püskürməsi zamanı dağılan qədim Herculaneum şəhərindəki qazıntılar zamanı qəribə bir tapıntı aşkar ediblər.

Kişinin kəllə qəfəslərinin qalıqlarında qara, parıldayan fraqmentlər tapılıb. Alimlər bunun insan beyninin şüşəyə çevrildiyini müəyyən ediblər. 

Qaynarinfo Reuters-ə istinadla xəbər verir ki, araşdırma nəticələri Scientific Reports jurnalında dərc olunub.

Vitrifikasiya (orqanik maddənin şüşəyə çevrilməsi) kimi tanınan bu fenomen yüksək temperaturda püskürən vulkanik buludun təsiri ilə baş verib. Həmin buludun temperaturu ən azı 510°C-yə qədər yüksəlib. İsti kül dərhal orqanik toxumaları yandırıb, sürətli soyuma isə bu effekti möhkəmləndirib.

"Yaranan şüşə, beyin toxumasının bioloji materialını və mikrostrukturlarını qoruyaraq saxlayıb. Yalnız ağacın vitrifikasiya olunduğu nadir hallarda orqanik şüşə meydana gəlir – bunlar da Herkulaneum və Pompeydə tapılıb. Lakin dünyada heç vaxt insan və ya heyvanın şüşəyə çevrilmiş orqanik qalıqları aşkar edilməyib", – Neapol Universitetinin antropoloqu Pyer Paolo Petroni izah edir.

Arxeoloqlar 1960-cı illərdə Kollegiya Avgustalılar binasında tapılmış kişinin cəsədini araşdırıblar. O, ehtimal ki, kollegiyanın mühafizəçisi olan bir gənc olub.

Cəsəd 2018-ci ildə yenidən tədqiq edilib – bu zaman alimlər onun kəllə qəfəslərində parıldayan qara fraqmentləri aşkar ediblər.

"Bu cəsədin olduğu otaqda işləyirdim, o zaman işıq altında vulkanik kül içərisində kiçik şüşə bənzər hissəciklər gördüm. Əllə toxunduğumda onlar obsidianı – təbii vulkanik şüşəni xatırladırdı", – Petroni deyir.

Lakin həqiqi obsidianın əksinə olaraq, fraqmentlər kövrək olub və asanlıqla dağılırmış. Kimyəvi analizlər, onların insanın sinir toxumasına xas olan zülallar və yağ turşuları ehtiva etdiyini təsdiqləyib.

Qalıqların analizi göstərir ki, Herkulaneumda olan bütün qurbanlar dərhal həyatını itirib. Beyni şüşəyə çevrilmiş kişi, çox güman ki, fəlakətin ilk dəqiqələrində ölüb və təhlükənin fərqinə varmağa belə vaxt tapmayıb.

Alpər