Icma.az
close
up
AZ
Menu

Великобритания готова выделить $135 млн на размещение войск в Украине

История, которую пытались похоронить: трагедия туркменов Ирака фильм AnewZ ВИДЕО

Пропавшую в Ереване чеченку Айшат Баймурадову нашли мертвой

Турция успешно испытала ракеты класса воздух воздух ФОТО/ВИДЕО

Ключи от каспийского замка по следам президента

Армяне протестуют у посольства России

Баку и Астана: общие цели, единое видение будущего Шесть экспертных мнений на

Масиев получил назначение на матч Лиги Европы

Это непросто: Арда Туран рассказал о внутреннем конфликте при просмотре матча Украина Азербайджан

Атлетик Бильбао огласил состав на решающий матч с Карабахом в Лиге чемпионов

Известная пиццерия закроет более половины ресторанов в Британии

После громкого ограбления руководство Лувра оказалось под давлением Minval Politika

В Китае показали роскошный гибридный автодом с выдвижным вторым этажом Minval Politika

Самолет AZAL, следовавший из Санкт Петербурга в Баку, вернулся в аэропорт вылета

Средний коридор станет главным маршрутом процветания благодаря Зангезурскому статья в The National Interest

Сильные наводнения на Филиппинах, есть жертвы ВИДЕО

Президент Барселоны объявил о выходе клуба из футбольной Суперлиги

Антисанитария и бездействие: кто виноват в распространении ящура среди скота в Азербайджане?

Супруга Илькина Гасани Айсель трогательно поздравила его с днем рождения

Каспийский груз ответственности: Азербайджан и Казахстан становятся ключевыми игроками Евразии

Əsl sülh: nə tələb olunur?

Əsl sülh: nə tələb olunur?

Icma.az передает, что по данным сайта Day.az.

Müəllif: Elçin Alıoğlu

Mənbə: Trend

Cənubi Qafqaz bu gün təkcə qonşu ölkələrin maraqlarının kəsişdiyi region deyil, həm də postsovet məkanında dominantlıq uğrunda qlobal güclərin mübarizə meydanıdır. ABŞ və Fransa müxtəlif məqsəd və metodlarla öz oyunlarını həyata keçirirlər, lakin bu oyunlar çox vaxt sabitlik gətirmək əvəzinə, yeni gərginliklər yaradır. Bu kontekstdə Fransa xüsusi yer tutur, çünki o, Ermənistanı dəstəkləmək siyasətini öz neokolonial maraqlarının alətinə çevirib.

Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın və Fransanın prezidenti Emmanuel Makronun Parisdə keçirdikləri görüş bir daha göstərdi ki, Fransa Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin sülh prosesinə fəal şəkildə müdaxilə etmək niyyətindədir. Fəqət "dialoq" və "sülh dəstəyi" haqqında gözəl sözlərin arxasında Parisin regionun qeyri-sabitləşdirilməsinə yönəlmiş dərin motivləri gizlənir.

Fransa tarixən özünü Ermənistanın hüquq və maraqlarının müdafiəçisi kimi təqdim edib. Son illərdə bu dəstək daha aktiv və qərəzli xarakter alaraq neytrallıq və ədalət prinsiplərinə zidd olan fəaliyyətlərə çevrilib. Parisin İrəvana verdiyi dəstək diplomatiyanın hüdudlarını aşaraq açıq şəkildə Azərbaycana qarşı düşmən mövqeyə çevrilib.

Emmanuel Makronun Cənubi Qafqazla bağlı ritorikası artıq tərəfsizlikdən uzaqdır. "Le Monde" qəzetinin məlumatına görə, Fransa Ermənistana müasir silah sistemləri, o cümlədən, hava hücumundan müdafiə sistemləri və artilleriya avadanlığı tədarük edib. Bu isə regiondakı kövrək güc balansını pozur.

Bəhs etdiyimiz hərbi əməkdaşlıq, daha doğrusu, Parisin İrəvanı sürətlə remilitarlaşdırması təkcə Ermənistanın müdafiə qabiliyyətini deyil, eyni zamanda, onun ambisiyalarını da gücləndirir. Nəticədə, Paris sülh prosesinə töhfə vermək əvəzinə İrəvanı qarşıdurmaya təhrik edir.

İrəvanın hərbi dəstəklənməsi Fransa üçün sadəcə müttəfiqlik jesti deyil. "Institut Français des Relations Internationales"ın analitiki Toma Gomarın fikrincə, Paris Ermənistanı Türkiyə və Azərbaycanın Cənubi Qafqazda artan təsirini məhdudlaşdırmaq üçün platforma kimi istifadə edir. Beləliklə, Ermənistan Fransa üçün öz geosiyasi ambisiyalarını həyata keçirmək üçün bir növ forposta çevrilir.

Fransa Ermənistana dəstək verməklə kifayətlənmir, eyni zamanda Azərbaycan haqqında beynəlxalq məkanda mənfi təsəvvür formalaşdırmağa çalışır. Emmanuel Makron açıq şəkildə bəyan edib: "Azərbaycan Cənubi Qafqazda sülhə təhlükə yaradır". O, Ermənistanın onilliklər boyu Azərbaycanın ərazilərini işğal etdiyini, şəhər və kəndləri dağıtdığını, yüz minlərlə məcburi köçkünün hüquqlarını pozduğunu görməzdən gəlir.

Fransanın "Le Figaro" və "France 24" kimi mətbu orqanları tez-tez "Qarabağdakı ermənilərin hüquqları" məsələsinə diqqət çəkir, lakin Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası və dağıdılmış bölgələrin yenidən qurulması səylərini nəzərə almır.

Siyasi şərhçi Jan-İv Kamyu vurğulayır ki, Fransanın Cənubi Qafqazdakı fəaliyyəti tarixi komplekslərin və strateji ambisiyaların qarışığıdır. Fransa Azərbaycanın Avropanın köhnə təsir arxitekturasına təhlükə yaratdığını qəbul edir və onu "problemli tərəfdaş" kimi görür. Türkiyə və Azərbaycanın regionda güclənən mövqeləri Avropanın ənənəvi təsirinə meydan oxuyur və bu, Parisdə narazılıq doğurur.

ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri qismində Fransa neytrallığını qorumaq öhdəliyinə malik idi. Lakin Paris bu prinsipləri çoxdan pozub. Ermənistanın hərbi güclənməsinə dəstək verən Fransa, əslində, Bakıya təzyiq göstərmək üçün diplomatik alətlərdən istifadə edir.

Fransanın rəsmi platformalarda bəyan etdiyi sülh prosesi bir illüziyadan başqa bir şey deyil. Paris İrəvanın silahlanmasını dəstəkləyərək və Azərbaycanın sülh və ədaləti bərpa etmək səylərini nəzərə almamaqla münaqişəyə odun əlavə edir.

Fransa özünü sabitliyin zəmanətçisi kimi təqdim etsə də, əslində birtərəfli maraqların müdafiəçisi rolunda çıxış edir. Ermənistanın dəstəklənməsi, sülh quruculuğu əvəzinə silahlanmaya üstünlük verilməsi və Cənubi Qafqazın Türkiyə və Azərbaycana qarşı geosiyasi mübarizə meydanına çevrilməsi yeni münaqişələr üçün zəmin yaradır.

Emmanuel Makron neytral vasitəçi rolunu unudaraq, Fransanı qarşıdurmanın aktiv iştirakçısına çevirir. Cənubi Qafqaz dialoq və ədalətə ehtiyac duyur, lakin Paris qarşıdurmaya üstünlük verdiyi müddətcə sülh yolu bağlı qalacaq.

ABŞ Dövlət Departamentinin məlumatına əsasən, 2023-cü ildə Ermənistan iqtisadi və hərbi yardım olaraq 150 milyon dollardan çox maliyyə dəstəyi alıb. Eyni zamanda, Azərbaycan yüksək texnologiyalı avadanlıqların tədarükü ilə bağlı sanksiyalar və məhdudiyyətlərlə üzləşib.

Avropa İttifaqı ABŞ və Fransanın təzyiqi altında Ermənistana müşahidə missiyası göndərib ki, bu da onun danışıqlardakı mövqeyini gücləndirib. "The Washington Institute"un eksperti Piter Sapperin qeyd etdiyi kimi, Aİ missiyası daha çox İrəvanın maraqlarına xidmət edir, nəinki regionda sabitliyə.

Nikol Paşinyan Fransanın və ABŞ-ın dəstəyindən öz mövqeyini gücləndirmək üçün fəal istifadə edir. Makronla Parisdəki görüşdə Paşinyan, Azərbaycanla sülh müqaviləsinin maddələrinin 80%-nin razılaşdırıldığını bildirdi. Lakin sülhə hazır olmaq bəyanatlarının arxasında yeni qarşıdurmaya hazırlıq gizlənir.

Ermənistan Aİ ilə viza rejiminin liberallaşdırılması və Avropa Sülh Fondundan maliyyə əldə etmək üçün Parislə əlaqələrdən istifadə etməyə çalışır. Lakin bu, əslində, Ermənistanı xarici oyunçulardan asılı vəziyyətdə saxlayan sabitlik illüziyası yaradır.

Strateji mövqeyi və enerji resursları ilə Azərbaycan qlobal rəqabətin mərkəzində dayanır. Suverenlik və bərabərlik prinsipləri əsasında regional kommunikasiyaların açılması ilə bağlı səylərinə baxmayaraq, Bakı Fransanın və Ermənistanın müqaviməti ilə üzləşir.

Rəsmi Bakı dəfələrlə vurğulayıb ki, regionda sülh yalnız ölkələrin ərazi bütövlüyünə hörmətlə mümkün ola bilər. Amma Fransa və ABŞ bu prinsipləri gözardı edərək, Ermənistanın birtərəfli maraqlarını dəstəkləməyə davam edir.

Fransa və ABŞ Cənubi Qafqazda öz geosiyasi maraqlarını fəal şəkildə irəlilədərək regionun sabitliyini təmin edən əsas həqiqəti unudurlar: bu bölgədə sabitlik yalnız dialoq, qarşılıqlı hörmət və tərəflərin maraqlarının balansı ilə mümkündür. Lakin Paris və Vaşinqtonun cari siyasəti bu prinsiplərdən uzaq olmaqla yanaşı, gələcək sülh üçün təhlükələr yaradır.

Fransa artıq çoxdan açıq şəkildə pro-erməni mövqe tutaraq İrəvanı dəstəkləməyi öz regional siyasətinin əsas elementi edib. Prezident Emmanuel Makron, Ermənistanla həmrəyliyini gizlətmədən, yalnız vəziyyəti gərginləşdirən və münaqişəni dərinləşdirən bəyanatlar səsləndirir. Ermənistana müasir silahların tədarükü, onun hərbi potensialının maliyyələşdirilməsi və Azərbaycana diplomatik təzyiqlərin artırılması - bunlar yalnız görünən hissədir.

Fransanın bu addımları Ermənistanı eskalasiyaya təhrik edir, halbuki həqiqi sülh prosesi kompromislər tələb edir. ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri kimi Fransa neytral vasitəçi kimi çıxış etməli idi, lakin özünü münaqişə tərəfinə çevirərək bu etimadı itirib.

Vaşinqton isə demokratiya və insan hüquqları ritorikası altında, faktiki olaraq "böl və hökm sür" siyasəti həyata keçirir. Azərbaycan tənqid və sanksiyalarla üzləşdiyi halda, Ermənistan təkcə iqtisadi deyil, həm də gizli hərbi dəstək alır. Bu birtərəfli oyun ABŞ-ı Cənubi Qafqazda etibarlı tərəfdaş kimi deyil, sülhə marağı şübhəli bir güc kimi göstərir.

Nikol Paşinyan mütəmadi olaraq sülh prosesinə sadiqliyini bəyan edir, kommunikasiya məsələlərini və sülh müqaviləsinin bağlanmasını müzakirə etməyə hazır olduğunu vurğulayır. Ermənistan Fransanın köməyi ilə hərbiləşməni davam etdirdiyi, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü prinsipini gözardı etdiyi və diplomatik fəaliyyətini artırdığı müddətcə bu bəyanatlar yalnız söz olaraq qalır.

Paşinyanın bəhs etdiyi "sülh prosesi" xarici oyunçuların Ermənistanı öz ambisiyalarını həyata keçirmək üçün alətə çevirdiyi bir vaxtda illüziya halını alır.

Cənubi Qafqaz elə bir regiondur ki, hər bir səhv yeni münaqişənin katalizatoruna çevrilə bilər. Əsl sülh yalnız aşağıdakı prinsiplərə əməl olunmaqla mümkündür:

Tərəflərin bərabərliyi: Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə, o cümlədən Qarabağ üzərində suverenliyinə tam hörmət.
Xarici oyunçuların neytrallığı: Fransa və ABŞ regionu Türkiyə və Rusiyaya qarşı mübarizə meydanına çevirməkdən imtina etməlidirlər.
Silahlanmanın azaldılması: Regionun hərbiləşməsini artıran silah tədarükünün və maliyyə dəstəyinin dayandırılması.
Birbaşa dialoq: Bakı və İrəvan arasında, birtərəfli maraqlarla çıxış edən üçüncü tərəflərin müdaxiləsi olmadan birbaşa danışıqlar.

Yalnız bu addımlarla möhkəm sülh qurmaq mümkündür. Əks halda, Cənubi Qafqaz sabitliyin daim təhlükə altında olduğu yad geosiyasi oyunların səhnəsi olaraq qalacaq.

Fransa və ABŞ özlərini sülh zəmanətçisi kimi təqdim etsələr də, əslində yalnız gərginliyi artırırlar. Onların dağıdıcı siyasəti, Azərbaycanın təcridinə və Ermənistanın hərbiləşməsinə dəstək yeni münaqişələr üçün zəmin yaradır.

Cənubi Qafqaz müharibəsiz və qarşıdurmasız gələcəyə layiqdir, amma bunun üçün böyük güclər öz ambisiyalarından əl çəkib regionun rifahı üçün işləməlidirlər.

Оставайтесь с нами на Icma.az, чтобы не пропустить важные новости и обновления по данной теме.
seeПросмотров:68
embedИсточник:https://news.day.az
archiveЭта новость заархивирована с источника 09 Декабря 2024 14:22
0 Комментариев
Войдите, чтобы оставлять комментарии...
Будьте первыми, кто ответит на публикацию...
topСамые читаемые
Самые обсуждаемые события прямо сейчас

Великобритания готова выделить $135 млн на размещение войск в Украине

21 Октября 2025 02:35see245

История, которую пытались похоронить: трагедия туркменов Ирака фильм AnewZ ВИДЕО

20 Октября 2025 12:29see235

Пропавшую в Ереване чеченку Айшат Баймурадову нашли мертвой

20 Октября 2025 12:30see232

Турция успешно испытала ракеты класса воздух воздух ФОТО/ВИДЕО

20 Октября 2025 11:17see220

Ключи от каспийского замка по следам президента

21 Октября 2025 09:07see208

Армяне протестуют у посольства России

20 Октября 2025 13:18see199

Баку и Астана: общие цели, единое видение будущего Шесть экспертных мнений на

20 Октября 2025 19:59see198

Масиев получил назначение на матч Лиги Европы

21 Октября 2025 10:07see174

Это непросто: Арда Туран рассказал о внутреннем конфликте при просмотре матча Украина Азербайджан

20 Октября 2025 17:37see149

Атлетик Бильбао огласил состав на решающий матч с Карабахом в Лиге чемпионов

21 Октября 2025 17:14see146

Известная пиццерия закроет более половины ресторанов в Британии

21 Октября 2025 03:26see145

После громкого ограбления руководство Лувра оказалось под давлением Minval Politika

20 Октября 2025 19:14see142

В Китае показали роскошный гибридный автодом с выдвижным вторым этажом Minval Politika

21 Октября 2025 01:02see138

Самолет AZAL, следовавший из Санкт Петербурга в Баку, вернулся в аэропорт вылета

20 Октября 2025 06:24see136

Средний коридор станет главным маршрутом процветания благодаря Зангезурскому статья в The National Interest

21 Октября 2025 19:44see136

Сильные наводнения на Филиппинах, есть жертвы ВИДЕО

21 Октября 2025 09:32see133

Президент Барселоны объявил о выходе клуба из футбольной Суперлиги

20 Октября 2025 09:11see127

Антисанитария и бездействие: кто виноват в распространении ящура среди скота в Азербайджане?

20 Октября 2025 17:08see127

Супруга Илькина Гасани Айсель трогательно поздравила его с днем рождения

21 Октября 2025 20:51see124

Каспийский груз ответственности: Азербайджан и Казахстан становятся ключевыми игроками Евразии

20 Октября 2025 07:01see122
newsПоследние новости
Самые свежие и актуальные события дня