Icma.az
close
up
RU
1500 il əvvəl Roma İmperiyasının süqutu: Strateji səhvlər, iqtisadi tənəzzül...

1500 il əvvəl Roma İmperiyasının süqutu: Strateji səhvlər, iqtisadi tənəzzül...

Icma.az xəbər verir, Qaynarinfo saytına əsaslanaraq.

1500 il əvvəl Roma İmperiyasının süqutuna səbəb olan proseslər uzun illərdir tədqiqatçıların diqqət mərkəzindədir. Son araşdırmalar göstərir ki, imperiyanın zəifləməsi, iqtisadi problemlərin və strateji səhvlərin birləşməsindən qaynaqlanıb.

Qayanrinfo bu barədə "Daily Mail"ə istinadən xəbər verir.

Ticari yolların itirilməsi və iqtisadi zəifləmə

Araşdırmalara əsasən, Roma İmperiyasının rəqibi olan Sasanilər (Farslar) ilə olan müharibələrdə edilən səhvlər Roma iqtisadiyyatının zəifləməsinə səbəb olub. Eramızdan əvvəl 54-cü ildən dən eramızın 628-ci ilinəə qədər davam edən Roma-Fars müharibələri zamanı Sasanilər Roma imperiyasının ticarət yollarını ələ keçirib. Bu, iqtisadi sistemin çökməsi və əhalinin bir hissəsinin Konstantinopola (indiki İstanbul) köçməsinə səbəb olub.

Arxeoloji araşdırmaların nəticələri

Araşdırma qrupu, Aralıq dənizində Roma İmperiyasına aid gəmilərin qalıqlarını tədqiq edib. 7-ci əsrin ikinci yarısından etibarən Roma gəmilərinin sayı yüzlərlə olduğu halda, bu dövrdən sonra 10-20-yə qədər azaldığı məlum olub. Əlavə olaraq, Türkiyə, İsrail, Tunis, Misir və Yunanıstan kimi yerlərdə Roma ticarət mallarına dair minlərlə arxeoloji tapıntılar tədqiq edilib.

İsrailin Nessana bölgəsində tapılan 16,000-dən çox saxsı qırıntıları, xüsusilə ermazının 550-700-cü illər arasında iqtisadi aktivliyin və rifahın artdığını göstərib. Tədqiqatçılar bu tapıntını Roma iqtisadiyyatının bəzi sahələrdə hələ də güclü qalmasının sübutu kimi qiymətləndirir.

Savaşlar və ticarət yollarının əldən çıxması

7-ci əsrdən sonra Roma gəmilərinin azalması Fars müharibələri və İslam fəthləri ilə əlaqələndirilir. Bu dövrdə Konstantinopol ətrafındakı ərazilərin və Aralıq dənizindəki ticarət yollarının itirilməsi Roma ticarətinə ciddi zərbə vurub.

İqlim və epidemiyaların təsiri

Əvvəlki araşdırmalarda, 543-cü ildəki vəba epidemiyası və 6-cı əsrin ortalarından etibarən güclənən iqlim dəyişikliyi də Roma İmperiyasının süqutunda mühüm amillər kimi göstərilmişdi. Lakin son araşdırmalar göstərir ki, Roma ticarəti bu dövrdə bəzi bölgələrdə aktiv qalıb.

Tarixi dərslər

Roma İmperiyasının süqutu, iqtisadi zəifləmənin, strateji səhvlərin və xarici təhlükələrin birləşməsi nəticəsində baş verib. Bu, qədim dünya tarixində ən mühüm hadisələrdən biri olaraq tədqiqatçılar üçün maraqlı bir araşdırma sahəsi olmağa davam edir.

Roma və Pers imperiyaları arasında davam edən müharibələr, xüsusilə Mesopotamiya və Şimali Suriya kimi strateji ərazilərdə nüfuz artırmaq istəyindən qaynaqlanırdı. Bu bölgələr həm sərhədin qorunması, həm də həyati ticarət yollarına çıxış baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edirdi.

Ninova döyüşü və Roma ordusunun qələbəsi

Roma imperatoru Herakleiosun rəhbərliyi ilə Roma ordusu, Pers torpaqlarına hücum edərək onları hazırlıqsız yaxalamağa çalışdı. Bu strategiya nəticəsində Pers ordusu Ninova xarabalıqları yaxınlığında döyüşməyə məcbur edildi və Roma ordusu böyük qələbə qazandı. Lakin bu hərbi uğur Roma İmperiyasının uzunmüddətli zəifləyişini dayandıra bilmədi. Ticari yolların itirilməsi və iqtisadiyyatın çöküşü imperiyanın tarix səhnəsindən silinməsi ilə nəticələndi.

Mini buz dövrü və iqlim faktorunun təsiri

Bəzi tədqiqatçılar, 6-cı əsrdə baş verən mini buz dövrünün Roma İmperiyasının süqutunu sürətləndirdiyini irəli sürürlər. Lakin araşdırma qrupunun üzvləri Olşanetski və Kosiyns bu yanaşmanı problemli hesab edirlər. Onların fikrincə, tarixdə baş verən mühüm hadisələri yalnız iqlim dəyişikliklərinə və ya vəba kimi epidemiyalara bağlamaq səhv yanaşmadır.

Qeyd edilir iqlim dəyişikliyi və vərəm kimi faktorlar keçmişdə bəzən həddindən artıq şişirdilib. 

"Keçmişdə baş vermiş hər bir mühüm hadisənin iqlim dəyişikliyi və ya epidemiya ilə əlaqələndirilməsi problemlidir. Bu yanaşma, insan fəaliyyəti nəticəsində baş verən müasir iqlim dəyişikliyinin real bir problem olmadığını müdafiə edən fikirlərə təsadüfən dəstək ola bilər", deyə Olşanetski və Kosiyns bildirib.

İqlim dəyişiklikləri ilə bağlı müasir mübahisələrə təsiri

Araşdırmaçılar bildirirlər ki, keçmişdəki iqlim dəyişikliklərinin təsirlərini şişirtmək, günümüzdə insan fəaliyyətindən qaynaqlanan iqlim dəyişikliklərinin ciddi problem olmadığı barədə yanlış fikirlərə yol aça bilər. Onlar bu tip arqumentlərin müasir iqlim müzakirələrinə mənfi təsir göstərə biləcəyini vurğulayırlar.

Son nəticə

Roma İmperiyasının zəifləməsi, strateji səhvlər, iqtisadi tənəzzül və xarici rəqiblərin güclənməsi kimi müxtəlif faktorların birləşməsi ilə izah edilir. İqlim dəyişiklikləri və epidemiyalar isə bu prosesdə yalnız məhdud bir rol oynamışdır.

Aydın

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:140
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 11 Dekabr 2024 13:49 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see208

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see200

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see171

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see152

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see149

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see143

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see140

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see138

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see136

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see135

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see134

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see132

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see131

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see130

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see129

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see126

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see124

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see123

Türkiyədə Can Holding in rəhbəri həbs olundu

21 Oktyabr 2025 01:36see120

Zəngilan son beş ildə müasir və böyük əhəmiyyətə malik bölgəyə çevrilib

20 Oktyabr 2025 09:17see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri