Icma.az
close
up
RU
250 milyon ildən sonra Yer tək bir super qitəyə çevrilə bilər

250 milyon ildən sonra Yer tək bir super qitəyə çevrilə bilər

Qaynarinfo saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.

Yer planeti hər nə qədər sabit və dəyişməz görünsə də, əslində onun qabığı milyon illər boyu davam edən tədrici hərəkətlərlə daima dəyişir. Qitələr böyük tektonik plitələr üzərində yerləşir, zamanla bir-birindən ayrılır və sonra yenidən birləşirlər. Bu proses geologiya tarixində "superqita dövranı” kimi tanınır.

Qaynarinfo xəbər verir ki, hazırda yaşadığımız dövr bu dövranın ara mərhələsi hesab olunur. Təxminən 175 milyon il əvvəl parçalanmış Pangea superqitasından sonra qitələr hərəkət etməyə davam edir. Əgər bu geoloji proseslər eyni şəkildə davam edərsə, təxminən 250 milyon il sonra Yer planeti yenidən tək bir superqita formasına qayıda bilər.

Son iki milyard il ərzində Yer ən azı üç böyük superqita formalaşdırıb: Kolumbiya, Rodiniya və Pangea. Bu qitə blokları, tektonik plitələrin bir-biri ilə toqquşması nəticəsində yaranıb və zamanla yenidən parçalanıblar.

Elm adamlarının ehtimalına görə, bu dövranın növbəti mərhələsində "Pangea Proxima” adlı yeni bir superqita meydana gələ bilər. Bu fikir ilk dəfə 1982-ci ildə amerikalı geoloq Kristofer Skotiz tərəfindən irəli sürülüb. Əvvəlcə "Pangea Ultima” adlandırılmış bu nəzəri quruluş sonradan "Pangea Proxima” olaraq yenidən adlandırılıb.

Skotizin modelinə görə, Atlantik okeanının dibi zamanla batar və bu proses nəticəsində Şimali və Cənubi Amerika, Afrika və Avrasiya yaxınlaşaraq birləşər. Avstraliya və Antarktida da bu nəhəng quru kütləsinə yaxın mövqedə yerləşəcək. Yeni superqitanın mərkəzində isə kiçik bir okean hövzəsi formalaşa bilər.

Bütün tədqiqatçılar "Pangea Proxima” modelində həmfikir deyil. Alternativ modellərə görə, gələcəkdə baş verəcək qitə birləşməsi fərqli formalarda ola bilər. Bəzi ssenarilərdə bütün qitələrin qütb ətrafında toplanaraq "Amasiya” adlı superqita yaratması ehtimal olunur. Digər modellərdə isə qitələrin ekvator xətti boyunca birləşərək "Aurika” adlandırılan başqa bir superqita forması yaratması mümkün sayılır.

Bu cür irimiqyaslı geoloji dəyişikliklərin yalnız coğrafiyaya deyil, eyni zamanda Yer kürəsinin iqlim sistemlərinə və bioloji müxtəlifliyə də təsiri olacaq. 2023-cü ildə aparılmış bir araşdırmaya görə, gələcəkdə formalaşacaq superqita, qlobal istilik və rütubət balansını poza, xüsusilə quru məməliləri üçün dözümsüz şərait yarada bilər. Bu isə uzunmüddətli perspektivdə kütləvi yox olma riski deməkdir.

Qitələrin necə və harada birləşəcəyi, külək və okean axınlarını dəyişə bilər ki, bu da planetin iqlim şəraitində radikal fərqliliklər yaradacaq. Beləliklə, superqita yaranması təkcə geoloji deyil, həm də iqlim və ekosistemlər baxımından Yer tarixində dönüş nöqtəsi ola bilər.

Aydın

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:52
embedMənbə:https://qaynarinfo.az
archiveBu xəbər 21 İyul 2025 18:31 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see264

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see236

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see180

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see176

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see170

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see169

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see133

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see133

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see132

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see127

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see125

Ferhat Göçer Bakıda!

18 Oktyabr 2025 17:07see123

Bu məktəbdə pul yığımı, qohumbazlıq və intizamsızlıq iddiaları KONKRET

18 Oktyabr 2025 19:48see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri