30 il əvvəl İstanbulda edilən səhv Bakıda təkrarlanır Təhlükəli mənzərə

Bakının bəzi ərazilərində aparılan sıx və plansız yaşayış tikintiləri ciddi narahatlıqlara səbəb olub. Bildirilir ki, kompakt şəkildə inşa edilən həyət evləri təhlükəsizlik baxımından risklidir. Bu proses İstanbulda 30 il əvvəl yol verilən şəhərsalma səhvləri ilə müqayisə edilir. 

Proses niyə Türkiyə ilə müqayisə olunur? Bu vəziyyət nəyin xəbərçisidir? Sıx şəkildə olan yaşayış yerləri hansı təhlükələrə yol açır? 

Globalinfo.az-a danışan əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Azadov deyib ki, Türkiyədə müəyyən dövrlərdə nəzarətsiz qalan ərazilərdə özbaşına tikililər inşa olunub:

“Hökumət həmin dövrdə yaranan daşınmaz əmlak problemlərini nəzərə alaraq bu prosesə müəyyən müddət göz yumdu və nəticədə xeyli sayda qanunsuz tikili formalaşdı. Sonradan isə sadə və çevik qərarla həmin tikililərin əksəriyyəti qısa müddətdə leqallaşdırıldı. Azərbaycanda isə proses fərqli formada inkişaf edib. Qanunsuz tikililərin böyük hissəsi Sovet dövründə və Sovet İttifaqının dağılması mərhələsində yaranıb. Sonrakı illərdə qaçqın və məcburi köçkünlərin məskunlaşması, eləcə də bələdiyyə strukturlarının fəaliyyəti nəticəsində şəhərsalma planlarına uyğun gəlməyən, kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlarda və digər qeyri-müvafiq ərazilərdə tikililər inşa olunub.

Hazırda qanunsuz tikililərin əsas hissəsi Bakı şəhəri və onun ətraf ərazilərində, xüsusilə Abşeron rayonu, Binəqədi və Sabunçu rayonlarında cəmləşib. Ölkədə qanunsuz tikililərin leqallaşdırılması ilə bağlı iki il əvvəl Ədliyyə Nazirliyi və Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin birgə brifinqi keçirilib. Həmin tədbirdə normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi, qanunvericiliyə dəyişikliklər edilməsi, vahid portal üzərindən daşınmaz əmlakların qeydiyyatının aparılması, həmçinin qanunsuz tikililərlə bağlı reyestrin yaradılması və mərhələli leqallaşma planlarının mövcud olduğu bildirilib”.

Elnur Azadov

Ekspert qeyd edib ki, bəzi yerli icra hakimiyyətləri həmin siyahıları genişləndirib:

“Bu siyahılar üzrə müəyyən əmlaklara sənədlər verilir. Lakin ümumilikdə heç bir hüquqi sənədi olmayan və mövcud tələblərə cavab verməyən tikililərin leqallaşdırılması üçün hələlik tam formalaşmış normativ baza mövcud deyil. Bu istiqamətdə hüquqi mexanizmlər hazırlanma mərhələsindədir. Risklərə gəldikdə, plansız şəkildə inşa olunmuş ərazilərdə ciddi təhlükəsizlik problemləri mövcuddur. Yanğın təhlükəsizliyi tələbləri çox vaxt təmin edilmir, torpaqların təyinatı dəyişdirilmədən üzərində tikililər inşa olunub və bu, qanunvericiliyə ziddir. Şəhərsalma və tikinti qanunvericiliyinə əsasən ərazilərin planlaşdırılması hər beş ildən bir aparılmalıdır, amma bu tələblər uzun müddət yerinə yetirilməyib”.

Elnur Azadovun sözlərinə görə, son bir il ərzində ölkə başçısı torpaqların təyinatının dəyişdirilməsi və qanunsuz tikililərin tanınması ilə bağlı fərmanlar imzalasa da, bu qərarlar əsasən kommersiya yaxud qeyri-yaşayış obyektlərinə şamil olunur:

“Plansız və sıx şəkildə inşa edilmiş yaşayış məhəllələrində isə evlər arasında məsafə çox azdır, yanğın və fövqəladə hallarda xüsusi texnikanın əraziyə daxil olması mümkün deyil. Bundan əlavə, bəzi ərazilərdə yüksək təzyiqli boru xətləri və kommunikasiya xətləri mövcuddur, eləcə də tikintiyə qadağan olunan “qırmızı zolaq” ərazilərində evlər inşa edilib. Məsələn, Sabunçu rayonunun Zabrat qəsəbəsində sıx və plansız şəkildə tikilən yaşayış evləri mövcuddur ki, onlar müasir şəhərsalma, tikinti normalarına cavab vermir. Bu ərazilərdə əhali sıxlığı həddindən artıq yüksəkdir və qanunsuz tikililərin əksəriyyəti həm tikinti, həm də təhlükəsizlik tələblərinə uyğun deyil. Belə şəraitdə dövlət həmin tikililəri leqallaşdırarsa və gələcəkdə kütləvi bədbəxt hadisələr baş verərsə, məsuliyyət birbaşa hökumətin üzərinə düşə bilər. Məhz bu səbəbdən qanunsuz tikililərin leqallaşdırılması prosesi hökumət üçün olduqca mürəkkəb və riskli məsələ olaraq qalır”.

Ləman İmran
Globalinfo.az