Icma.az
close
up
RU
9 min ildir insanların dostu olan pişiklərlə bağlı nə bilirik?

9 min ildir insanların dostu olan pişiklərlə bağlı nə bilirik?

Icma.az, Sfera.az portalından verilən məlumatlara əsaslanaraq xəbər verir.

Dünya Pişiklər Günü müxtəlif ölkələrdə fərqli tarixlərdə qeyd olunur. Belə ki, bəzi mənbələrə görə, 1 mart Ümumdünya Pişiklər Günü kimi qeyd olunur. ABŞ-də 29 oktyabr Milli Pişik Günü kimi qeyd edilir. Yaponiyada 22 fevral Milli Pişik Günü olaraq qeyd olunur. Bu tarix "nyan nyan nyan" (pişiklərin səsi) ifadəsinə uyğun seçilib. Avropa ölkələrində, xüsusilə İtaliyada və Türkiyədə 17 fevralda qeyd edilir. 

Sfera.az bildirir ki, bu tarix ilk dəfə 1990-cı ildə italyan jurnalist Klaudia Angeletti tərəfindən keçirilən sorğu nəticəsində "Dünya Pişik Günü" olaraq qəbul edilib. 

Qədim mənşəyi tam məlum olmasa da, pişiklərin (Felis catus) mənşəyi təxminən 9,000 il əvvəl Yaxın Şərqə gedib çatır. Qədim Misirdə pişiklər müqəddəs sayılır və tanrılaşdırılırdı. Onlar məhsuldarlıq və qoruma simvolu kimi qəbul edilirdi. Cənubi Kiprdə bir insan skeletinin yanında tapılan bir pişik skeleti eyni dövrə təsadüf edir. Çində 5.300 illik tarixi olan qeydlərə görə, o dövrdə pişiklər kənd təsərrüfatı məhsullarına zərər verən gəmiriciləri ovlayırdılar. Bu məlumatlarda pişiklərin zərərvericiləri ovlamaq üçün fermerlər tərəfindən bəsləndikləri qeyd olunur. Pişiklərin bəslənilməsi haqqında ən etibarlı mənbələr eramızdan əvvəl 1500-cü illərə təsadüf edir.

Alimlər iddia edir ki, 9 min ildən çoxdur insanlarla birlikdə yaşayan pişiklər bəşər övladının evcilləşdirdiyi ilk heyvandır. Bundan başqa, pişiklər insanların ən çox qəbul etdiyi və sahibləndiyi heyvan növüdür.

Pişiklər təkcə ev heyvanı deyil, həm də ağıllı, çevik və maraqlı instinktlərə sahib canlılardır. Onların bir çox xüsusiyyəti fərqli və bənzərsizdir. 

Belə ki, pişiklər çox elastik onurğaya malikdirlər və bu, onların yüksəkdən tullanaraq təhlükəsiz enməsinə kömək edir. Onların skeleti digər məməlilərdən fərqli olaraq daha elastikdir. Quyruqları pişiklərə tarazlıq saxlamağa kömək edir. Bu səbəbdən onlar incə səthlər üzərində rahat hərəkət edə bilirlər. Pişiklər gecə görmə qabiliyyəti yüksək olan heyvanlardır. Onların gözlərindəki “tapetum lucidum” adlı təbəqə işığı əks etdirərək qaranlıqda daha yaxşı görmələrini təmin edir. Pişiklərin bığları ətraf mühiti hiss etməyə kömək edən sensor orqanlardır. Bu bığlar dar yerlərə sığa biləcəklərini müəyyən etmək üçün istifadə edilir. İnsanlar kimi tərləmə qabiliyyəti yoxdur. Onlar ağızlarını açır və temperaturu idarə etmək üçün nəfəs alırlar. Pişiklərin uzunmüddətli yaddaşı güclüdür. Onlar sahibini, yaşadıqları ərazini və onlara yaxşılıq edən insanları illərlə yadda saxlaya bilərlər. Araşdırmalar göstərir ki, pişiklər insanların emosional vəziyyətini hiss edə bilirlər və bəzən təsəlli vermək üçün yaxınlaşırlar.

Pişiklər itlərdən fərqli olaraq daha müstəqil heyvanlardır. Onlar əksər hallarda təkbaşına ov etməyə və yaşamağa uyğunlaşmışdırlar. Hətta ev pişikləri belə ov instinktlərini saxlayır. Onlar siçan, quş və böcəkləri təqib edib tuta bilirlər. Çoxları pişikləri soyuq və laqeyd hesab etsə də, onlar sahiblərinə sadiqdirlər və bəzən  onlara itlər qədər sevgi göstərə bilirlər.

Maraqlıdır ki, yetkin pişiklər bir-biri ilə nadir hallarda miyaulayaraq ünsiyyət qururlar. Onlar bu səsi əsasən insanlara nəsə çatdırmaq üçün istifadə edirlər. Pişiklər rahat və xoşbəxt olduqda, həmçinin bəzən narahatlıq və ağrı hiss etdiklərində mırıldayırlar. Mırıldamanın sakitləşdirici və sağaldıcı təsirinin olduğu düşünülür.

Pişiklər gündə saatlarla özlərini yalayaraq təmiz saxlayırlar. Onların tüpürcəyi antiseptik xüsusiyyətlərə malikdir və bu, bədənlərini mikroblardan qorumağa kömək edir. Əksər pişiklər təbii instinkt olaraq öz tullantılarını torpağa və ya quma basdırırlar. Bu vərdiş evdə saxlanılan pişiklərin qum qabından istifadəsini asanlaşdırır.

Dünyanın müxtəlif ölkələrində pişiklərlə bağlı maraqlı qanunlar mövcuddur.

Belə ki, İtaliyada öz pişiyini küçəyə atan şəxslər 10,000 avroya qədər cərimə və ya 1 il həbs cəzası ilə cəzalandırıla bilər. Almaniyada heyvanların çəkilişlər zamanı əziyyət çəkməsi qadağandır. Avstriyada pişiklərin qulaqlarını və ya quyruqlarını kəsmək, onları zəncirləmək qanun pozuntusu hesab edilir və bu, 15,000 dollara qədər cərimə ilə nəticələnə bilər. 

Azərbaycanda isə pişiklərin qorunması və onlara qarşı münasibət qanunvericiliklə tənzimlənir.

Qanunvericilikdə "Azərbaycan Respublikasının yaşayış məntəqələrində it, pişik və ya digər ev heyvanlarının saxlanma şərtləri" haqqında qaydalar mövcuddur. Bu qaydalar ev heyvanlarının saxlanılması, onların qeydiyyatı və digər məsələləri əhatə edir. Azərbaycan Respublikası İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 274-cü maddəsinə əsasən, heyvanlarla rəhmsiz davranmaqla onların şikəst və ya tələf edilməsinə görə 500 manat məbləğində cərimə nəzərdə tutulur. 

Dünya Pişiklər Günü müxtəlif tarixlərdə qeyd olunsa da, məqsəd eynidir: pişiklərin rifahına diqqət çəkmək və onların hüquqlarını qorumaq. 


Firuzə Əliyeva

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:113
embedMənbə:https://sfera.az
archiveBu xəbər 17 Fevral 2025 15:49 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see258

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see236

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see176

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see168

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see163

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see153

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see151

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see133

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see129

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see125

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see124

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see124

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see124

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see123

Ferhat Göçer Bakıda!

18 Oktyabr 2025 17:07see121

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri