ABŞ ordusu döyüşlərdə sınaqdan keçirilmiş Al pilotlu çoxölçülü dron sürüsü alacaq

Pentaqon "XTEND Reality Inc” şirkəti ilə "çoxölçülü dron sürüsü”nün tədarükü üçün müqavilə bağlayıb. Bu sistem bir insan operatorun nəzarəti altında işləyən bir neçə növ drondan ibarətdir və dronlar süni intellekt pilotları tərəfindən idarə olunur. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, "Forbes”in şərhçisi Devid Qemblinqin yazdığına görə, bu texnologiya Qəzzadakı döyüş əməliyyatlarında dronlardan istifadə təcrübəsini, həmçinin Ukrayna müharibəsinin dərslərini nəzərə alır.

Süni intellekt pilotları

"Xtend” şirkətinin baş direktoru və həmtəsisçisi Aviv Şapira deyir ki, İsraildə əsgərləri yeni dronlardan istifadə etməyə öyrətmək üçün az imkan vardı, xüsusilə də əsasən ehtiyatçılardan ibarət bölmələrdə. Bu problem dronların, əslində, özləri uçması — yəni Al pilotu vasitəsilə həll edildi. Bu pilot dronu müstəqil şəkildə idarə edir, uçuş trayektoriyasını planlaşdırır və maneələrdən yan keçməyə imkan verir. Operator isə pilotluq bacarığına ehtiyac duymur. Hər kəs bu sistemi cəmi on beş dəqiqə ərzində istifadə etməyi öyrənə və hədəfləri vurmağa başlaya bilər — uzunmüddətli təlim olmadan. Fikir ondan ibarətdir ki, bu sistem hər operatoru FPV üzrə "as”a çevirir.

Al-pilot həm də dron və operator arasında yaranan gecikmə problemini həll edir, buna görə də dronlar peyk və digər rabitə vasitələri ilə uzun məsafələrdə uça bilirlər.

Distant idarəetmə

Qemblinq yazır ki, əsgərlər özləri ilə bütün dronları, batareyaları, sursatları və digər zəruri avadanlıqları asanlıqla daşıya bilmədiyi üçün, məsələ distant idarəetmə ilə həll olunub:

"Ukraynada gördüyümüz kimi əsgərlərin dronları ön xəttdən qaldırması əvəzinə, dronlar "yuvalardan” uzaqdan idarə olunur. Yuva zirehli transportyor, pilotsuz quru nəqliyyat vasitəsi, robot kateri, helikopter və ya digər uçan aparat — o cümlədən başqa dron — tərəfindən daşına bilən mobil modul ola bilər. Yuvalar həmçinin statik ola bilər, əvvəlcədən quraşdırılır və batareyaların dəyişdirilməsi, dronlara sursat quraşdırılması üçün avtomatlaşdırılmış sistemlərə malik olur”.

Bu konfiqurasiyada, Şapiranın sözlərinə görə, "məsafə artıq problem deyil”, bu da yeni dronları idarə edəcək xüsusi təyinatlı qüvvələr üçün böyük üstünlükdür.

Missiyada birgə fəaliyyət

Tipik missiyada operator terrorçuların tutduğu binanı araşdırmaq üçün bir dron qrupundan istifadə edir. Operator Honey Badger adlı böyük çoxməqsədli dronla binanı məsafədən izləyir, digərləri isə gözləmə rejimində qalır və ya buraxılış əmri gözləyir.

Proqram təminatı avtomatik olaraq maraq doğuran obyektləri — nəqliyyat vasitələri, insanlar, qapılar, pəncərələr — tanıyır. Operator uyğun giriş nöqtəsini — məsələn, yuxarı mərtəbədəki pəncərəni — seçib üzərinə toxunur. Partlayıcı yüklə təchiz edilmiş "Scorpio” zərbə dronu avtomatik olaraq həmin pəncərəyə doğru yönəlir və keçid yaradır.

Daxili uçuş üçün optimallaşdırılmış kiçik "Xtender” dronu o dəlikdən keçir və operator görüntünü Xtenderə dəyişərək onu binanın içində terrorçular axtarmaq üçün idarə edir. Belə uçuş insan pilot üçün çətindir, lakin dronu idarə edən Al maneələrdən yayınaraq binanın içində asanlıqla hərəkət edə bilir. Digər dronlar çıxışları nəzarətdə saxlayır və operatoru istənilən aktivlik barədə xəbərdar edir.

Əgər "Xtender” hədəf aşkar edirsə, operator əlavə dronları çağırıb araşdırma və ya zərbə həyata keçirə bilər.

"Bir neçə fərqli tipli dronun müxtəlif tapşırıqları yerinə yetirməsi qrupun "çoxölçülü” olmasına səbəb olur. Missiyaya həmçinin quru robotları və digər tip uçan dronlar da cəlb edilə bilər”.

Boğulması mümkün olmayan dronlar

Yeni sistemdə mühüm məqam ikiqat rabitə kanalının olmasıdır: həm radio, həm də optik fiber üzərindən işləyə bilir.

"Buraxılış zamanı operator fiber-optik kabeli qoşub-qoşmamağa qərar verə bilər”, — deyə Şapira bildirir.

Digər mühüm element ESAD adlı elektron təhlükəsizlik və silahlandırma cihazıdır — bu, daşınan sursatların yüksək səviyyədə təhlükəsizliyini təmin edir.

"Forbes” yazır ki, Ukraynada bir çox operatorlar özləri hazırladıqları sursatlarla bağlı qəzalar nəticəsində həlak olur. Aviva bildirir ki, ABŞ-da yüksək gərginlikli avadanlıq üzrə ESAD sertifikasiyasının iki il çəkməsi onun sistemini unikal edir. Dronlar müxtəlif dəyişdirilən sursatlar — piyada əleyhinə, tank əleyhinə, partlayıcı yüklər, səs-işıq "yayındırıcı cihazlar”, qeyri-ölümcül patronlar və təlim üçün inert döyüş başlıqları — daşıya bilir”.

Ukraynada "dron divarı”

"Business Insider”in məlumatına görə, "Atreyd” şirkətinin istehsal etdiyi "dron divarı” tezliklə Ukraynada yerləşdiriləcək və Rusiya hücumlarından müdafiə üçün nəzərdə tutulub.

Bildirilir ki, "Atreyd” artıq "dron divarı”nı Ukraynaya göndərib və sistemin bir neçə həftə ərzində yerləşdirilməsi gözlənilir.

Alpər