Alimlər dünyanın ən yaşlı heyvanını tapdı və həmin gün təsadüfən onu öldürdülər

Yer üzündə hələ də dinozavrlar dövrünü görmüş növlərə rast gəlinir. Lakin konkret bir fərdin ömür uzunluğundan danışarkən, bu müddət artıq milyon illərlə deyil, xeyli daha qısa zaman çərçivəsi ilə ölçülür. 

Qaynarinfo "IFL-Science” jurnalına istinadən xəbər verir ki, alimlər tərəfindən yaşı dəqiq təsdiqlənmiş ən yaşlı heyvan 500 ildən bir az artıq yaşayıb.

2006-cı ildə tədqiqatçılar İslandiya sahilləri yaxınlığında okeanın dibindən "Arctica islandica” növünə aid iri ikitaylı molyusku çıxarıblar. Heyvanın yaşı ağacların tarixləndirilməsinə bənzər üsulla müəyyən edilib: bu molyuskların qabıqlarında hər il əmələ gələn böyümə halqaları sayılaraq neçə il yaşadıqları öyrənilir.

Bu özünəməxsus "həyat gündəliyi” mikroskop altında aydın görünür: sürətli böyümə dövrləri böyümənin yavaşladığı və ya müvəqqəti dayandığı nazik xətlərlə növbələşir. Bu qatların ildə bir dəfə formalaşdığı alimlər tərəfindən qabığın kimyəvi tərkibindəki mövsümi dəyişikliklərlə müqayisə və işarələnmiş molyuskların yenidən tutulması ilə təsdiqlənib.

Məhz bu üsul 2006-cı ildə tapılan nümunənin yaşını dəqiq müəyyənləşdirmək üçün tətbiq olunub. Həmin il dərc olunan elmi məqalədə bildirilirdi ki, qabığın kəsiyində aparılan illik zolaqların sayımı bu molyuskun 405 ildən çox yaşadığını göstərir və bu, onu indiyədək sənədləşdirilmiş ən yaşlı molyusk və bəlkə də ən yaşlı qeyri-kolonial heyvan edir.

Lakin sonrakı araşdırmalar bu təsirli rəqəmin belə aşağı hesablandığını üzə çıxarıb. Radiokarbon analizi molyuskun 507 il yaşadığını göstərib. Beləliklə, onun təxminən 1499-cu ildə - Çində Min sülaləsi dövründə doğulduğu məlum olub. Bu səbəbdən jurnalistlər ona tezliklə "Min” ləqəbini veriblər.

"Arctica islandica” növü üçün bu cür qeyri-adi uzunömürlülük istisna deyil. Bu növün bir çox fərdi müntəzəm olaraq 100 ildən artıq yaşayır və bu həddi xeyli üstələyir. Alimlər bu fenomenal uzunömürlülüyü həmin canlıların fizioloji xüsusiyyətləri və ehtimal ki, genetik quruluşu ilə əlaqələndirirlər.

Dəniz bioloqu Doris Abele "Science Nordic” nəşrinə bildirib ki, "A. islandica” çox aşağı oksigen sərfiyyatına malikdir. Yavaş metabolizm adətən uzun ömür deməkdir, lakin onun fikrincə, uzunömürlülüyün bir hissəsi də genetik amillərlə bağlıdır.

Acı ironiya ondadır ki, məhz bu növün maksimum yaşını dəqiq müəyyənləşdirmək istəyi "Min”in ölümünə səbəb olub. Reformasiyanı, Amerikanın kolonizasiyasını və sənaye inqilabını "görmüş” bu molyusk 2006-cı ildə, okeanın dibindən çıxarıldığı gün dünyasını dəyişib. Ən ehtimal olunan səbəb onun tutulduqdan dərhal sonra dondurulması olub. Beləliklə, bəşəriyyət indiyədək məlum olan ən yaşlı heyvanı kəşf edib və onu elə həmin gün də öldürüb.

Aydın