Icma.az
close
up
RU
Alimlər sirri çözməyə çalışır

Alimlər sirri çözməyə çalışır

Sherg.az saytından alınan məlumatlara görə, Icma.az xəbər verir.

Niyə qız və oğlan uşaqlarının sayı bərabərdir


  Oğlan və qız uşaqlarının demək olar, eyni sayda doğulduğu məlumdur.  Bəs bu 1-ə 1 nisbəti necə mümkün olur? "Sherg.az"a “mashable.com.tr”yə istinadən bildirir ki, bu haqda elmi məqalə “Proceedings of the Royal Society B” jurnalında dərc olunub. Bu məqalədə nisbəti poza biləcək gen variantlarının tapılması üçün cins nisbətinin bioloji və nəzəri qaydalarının sınaqdan keçirilməsi barədə məlumat verilir. 1-1 cins nisbətini nə yaradır? Bu sahədə ilk araşdırmaları aparan elm adamları, ilahi təqdirin “hər kişidə bir dişi” olmasını təmin etdiyinə inanıb və vəziyyəti bu şəkildə izah ediblər. İndi bilirik ki, cinsiyyət xromosomları cinsiyyətin əsl təyinediciləridir. Qadınlarda iki X xromosomu, kişilərdə isə bir X və bir unikal Y xromosomu var. Bu Y xromosomu hüceyrə silsiləsinin testisə diferensiallaşmasına səbəb olan SRY adlı determinant geni daşıyır. Embrion testisləri, embrionun kişiyə çevrilməsinə istiqamət verən kişi hormonları istehsal edir. SRY olmadıqda, embrion yumurtalıq yaradan alternativ yol vasitəsilə qıza çevrilir. Bu 1-dən 1-ə nisbət X və Y xromosomlarının sperma və yumurtalarda paylanmasının nəticəsidir. Bütün hüceyrələrimizdə genomumuzu təşkil edən iki xromosom dəsti var. Hər bir dəst valideyndən gəlir. Hüceyrə bölünməsinin xüsusi növü; Yalnız bir xromosom dəstindən sperma və yumurta istehsal edir, buna görə də mayalanmış yumurtada hələ də iki xromosom dəsti olacaq (biri spermadan, digəri yumurtadan). Başqa sözlə, bütün sperma hər bir xromosomun bir nüsxəsini alarkən, eyni zamanda bir cinsi xromosom alır; bu ya X, ya da Y. XX dişilər isə tək xromosom dəsti olan yumurtalar əmələ gətirirlər və bunların hamısı X xromosomunu daşıyır. Beləliklə, sperma yumurtanı döllədikdə, spermanın daşıdığı cinsi xromosom körpənin cinsini təyin edir. Anadan X və atadan X alan embrionlar XX formalaşmış qızlara çevriləcək. Atadan Y sperma alan embrionlar XY, yəni kişi olaraq inkişaf edir. Beləliklə, spermada 1-dən 1-ə XY nisbəti XX qız və XY oğlanların eyni nisbətini yaratmalıdır. Bəs niyə insanlar (və əksər məməlilər) cins nisbəti digər növlərdə bu qədər çevik ola bildiyi halda, 1-dən 1 nisbətinə doğru cazibədar olublar? Böyük britaniyalı statistik Ronald Fişer bu nisbətin əslində öz-özünə düzəldiyini və təhriflərə səbəb olan təkamül qüvvələri olmadığı müddətcə 1:1 nisbətinin davam edəcəyini bildirib. Arqument sadədir. Nəzərə alsaq ki, hər bir körpənin anası və atası olmalıdır, əgər bir cinsdə çatışmazlıq olarsa, daha nadir cinsin valideynlərinin nəvələri daha çox cinsdən olan valideynlərdən daha çox olacaq. Bunu belə açaq; məsələn, oğlanların daha nadir cins olduğu bir ssenaridə təsadüfən oğlan uşağı olan valideynlərin qızlarla olan valideynlərdən daha çox nəvəsi olacaq. Nəticə etibarı ilə bərabərlik əldə olunana qədər oğullar yetişdirən genlərdə artım olacaq. Beləliklə, ailə cinsi nisbətində 1-dən 1-ə qədər ölçülə bilən və irsi sapmalar görürük? Yoxsa güclü təkamül təsirlərinin insan əhalisinin cins nisbətini 1:1 ilə məhdudlaşdırdığına dair hər hansı bir sübut varmı? Bu yaxınlarda nəşr olunan yeni araşdırmada, Miçiqan Universitetindən Siliang Song və Jianzhi Zhang Birləşmiş Krallıqdakı insanlardan toplanan məlumatlara ətraflı nəzər salıb və cavabın birmənalı "yox" olduğunu tapıblar. Onlar cins nisbətinə təsir edən iki genetik variant müəyyən etdilər, lakin bunlar ailələrdə işləmir. Bəs niyə insanlar 1-ə 1 qaydasına əməl edirlər? Hər hansı bir ailənin nisbətən az uşağı olduğu və hətta bəzi ailələrdə 1-dən 1-ə qədər olan böyük sapmaları digər ailələr kompensasiya etdiyi üçün bu, sadəcə statistik bir vəziyyətdirmi? Bəzi ailələrdə qızlardan daha çox oğlan doğuran gen variantları var, digər ailələrdə isə əksinə, daha çox qız doğulur. Song və Zhangın təhlili göstərir ki, bu balanslaşdırıcı amil səbəbindən heç bir sistematik tendensiya müşahidə edilə bilməz. Əslində, başqa bir ehtimal da insanların xüsusi təkamül məhdudiyyətləri ilə üzləşməsidir. Ola bilsin ki, insanın monoqamiya meyli digər heyvan növlərinə aid edilməyən şəkildə Fişer prinsipinə riayət etmək üçün insanlara əlavə təkamül təzyiqi yaradır. Cavab nə olursa olsun, Song və Zhangın məqaləsi bir çox maraqlı suallar doğurur və gender bərabərliyi mövzusunda uzun müddətdir davam edən və maraqlı mövzu ilə bağlı gələcək tədqiqatlara yol açır.

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:80
embedMənbə:https://sherg.az
archiveBu xəbər 16 Noyabr 2024 12:46 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see250

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see239

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see201

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see201

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see196

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see188

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see179

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see171

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see164

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see162

Qızılın bahalaşması 2026 cı ildə də davam edəcək PROQNOZ

22 Oktyabr 2025 17:09see161

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see142

Türkiyə XİN: Knessetin İordan çayının Qərb sahili ilə bağlı qərarı beynəlxalq hüquqa ziddir

22 Oktyabr 2025 23:42see138

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see135

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see135

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see134

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see131

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see131

170 saylı marşrutda tıxac kabusu: Daşıyıcı şirkət açıqlama verdi

22 Oktyabr 2025 23:38see126

Cahangir Babayev Dünya Karate Federasiyası tərəfindən təltif olunub

21 Oktyabr 2025 19:39see126
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri