Alimlərdən yuxu rejimi ilə bağlı yeni araşdırma Bu sağlamlığa çox ciddi təsir edir

Xəbər lentlərində və sosial şəbəkələrdə tez-tez xatırladılır ki, yuxu çatışmazlığı sağlamlığa ciddi zərbə vurur - ürək-damar xəstəliklərinin riskini artırır, yaşlanmanı sürətləndirir və beynin fəaliyyətini zəiflədir.

Lakin beynəlxalq alimlər qrupu bu dəfə əks vəziyyəti - yəni doqquz saatdan artıq yuxunun zərərli olub-olmamasını araşdırıb.

BAKU.WS-in The Conversation portalına istinadən verdiyi məlumata görə, alimlər bu məsələni dərin təhlil ediblər.

Yuxu - qidalanma və fiziki aktivlik qədər vacib sağlamlıq amilidir. Gecə istirahəti zamanı orqanizm əzələləri bərpa edir, yaddaşı formalaşdırır, emosiyaları tənzimləyir. Böyüklər üçün qəbul edilən norma dəyişməz qalır - 7–9 saat yuxu. Uzunmüddətli yuxusuzluq infarkt, insult, diabet, narahatlıq pozğunluğu, immun sisteminin zəifləməsi və erkən ölüm riski ilə əlaqələndirilir. Bu, elmi olaraq sübut edilmiş faktdır. Lakin həddindən artıq yuxunun zərəri barədə sual uzun illər mübahisəli olaraq qalırdı.

79 elmi tədqiqatı əhatə edən geniş analiz göstərib ki, gündə 7 saatdan az yatan insanlarda ölüm riski təxminən 14% artır. Amma 9 saatdan çox yuxu alanlarda bu göstərici daha da yüksək olub - təxminən 34%. İlk baxışdan bu, çox yatmağın zərərli olduğuna dəlalət edir. Ancaq alimlər bildirirlər ki, burada səbəb və nəticə yerlərini dəyişə bilər.

Tədqiqatçılar izah ediblər ki, uzun yuxu çox vaxt mövcud xəstəliklərin nəticəsidir. İnsan daha çox yatır, çünki orqanizm bərpa olunmağa çalışır, yoxsa bu bir "pis vərdiş" deyil. Xroniki ağrılar, depressiya, maddələr mübadiləsinin pozulması, ürək-damar xəstəlikləri və ya dərmanların yan təsirləri insanı daha çox istirahətə məcbur edə bilər. Belə hallarda yuxunun keyfiyyəti aşağı olur, insan isə bunu müddəti artırmaqla kompensasiya etməyə çalışır. Başqa sözlə, çox yatmaq səbəb deyil, bədənin narahatlığının əlaməti ola bilər.

Alimlər xatırladırlar ki, yuxu ehtiyacı fərdidir. Məsələn, yeniyetmələrə fiziki olaraq 8–10 saat yuxu lazımdır və onların gecə oyaq qalması bioloji baxımdan təbiidir. Yaşlı insanlarda isə yataqda keçirdikləri vaxt artır, lakin yuxuya olan ehtiyac deyil. Əksər böyüklər üçün ən sağlam hədd hələ də 7–9 saat sayılır. Bundan da vacibi davamlı yuxu rejimi, gecə oyanmaların azlığı və yuxunun keyfiyyətidir - çünki keyfiyyət, müddətdən daha çox sağlamlığa təsir edir.

Mütəxəssislər bildirirlər ki, narahat olmağa tələsməyə dəyməz. Hazırda bir çox insan illərlə yuxusuzluqla yaşayır və buna görə ən vacib məsələ normanı keçmək deyil, yuxunu kifayət qədər almaqdır. Lakin əgər insan birdən-birə 10–12 saat yatır, amma yenə də yorğun oyanırsa, bu, bədənində gizli bir problemin siqnalı ola bilər və həkimlə məsləhətləşmək vacibdir.

Nəticə sadədir: yetərincə yatmaq sağlamlıq üçün faydalıdır, həddindən artıq yatmaq isə özü-özlüyündə zərərli deyil, lakin bədəndə diqqət tələb edən bir problemin əlaməti ola bilər. Sağlam yuxunun açarı - düzgün rejim, az stres, gün ərzində işıqda olmaq və rahat istirahət şəraitinin yaradılmasıdır.