Icma.az
close
up
RU
Arxipelaq QULAQ: sovet repressiyalarının ifşasına həsr olunan əfsanəvi hekayə...

Arxipelaq QULAQ: sovet repressiyalarının ifşasına həsr olunan əfsanəvi hekayə...

Icma.az bildirir, Moderator.az saytına əsaslanaraq.

"Qərbdə onun bu əsəri qəhrəmanlıq nailiyyəti kimi dəyərləndirilib..."

Rus yazıçısı və siyasi dissidenti Aleksandr Soljenitsın sovet əmək düşərgələri mövzusuna toxunmaqla böyük bir bədəl ödəyib.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə Amerikanın "Smithsonian" nəşri yazıb.

Bu mövzu ona ölkədən qovulmaq və vətəndaşlıqdan məhrum olmaqla nəticələnib. Lakin Qərbdə onun bu işi qəhrəmanlıq nailiyyəti kimi qiymətləndirilib.

1973-cü ildə nəşr olunan "Arxipelaq QULAQ" kitabı böyük mənada müəllifi olan Aleksandr Soljenitsının düşərgə təcrübəsinə əsaslanıb. Bu kitab ona yalnız ölkədən qovulmaq deyil, həm də iyirmi il müddətinə vətəndaşlıqdan məhrum olmaq kimi ağır nəticələrə səbəb olub.

1973-cü ilə qədər Aleksandr Soljenitsın artıq "The New York Times"-ın yazdığı kimi, "mövcud rus yazıçılarının ən görkəmlilərindən biri" hesab edilib.

Onun "İvan Denisoviçin bir günü" daxil olmaqla romanları xüsusən Qərbdə yaxşı qarşılanıb. 1970-ci ildə isə o, "Rus ədəbiyyatının dəyişməz ənənələrinə mənəvi güclə sadiq qaldığına görə" ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülüb.

Lakin 1973-cü il  dekabrın 28-də Parisdəki "YMCA-Press" nəşriyyatı tərəfindən çap edilən "Arxipelaq Qulaq" əsəri xüsusi bir yer tutur. Soljenitsın bu əsəri öz həyatının əsas işi adlandırıb.

Sovet əmək düşərgələrindən bəhs edən 300 min sözlük bu geniş həcmli əsərdə şəxsi təcrübə, tarix və ədəbiyyat bir-birinə qarışıb. Lakin bu qadağan olunmuş mövzuya toxunmaq Soljenitsına baha başa gəlib.

Soljenitsının sovet hakimiyyəti ilə problemləri 1945-ci ildə başlayıb. O zaman İkinci Dünya müharibəsi sona yaxınlaşırdı və Soljenitsın Şərqi Prussiyada xidmət edirdi.

Həmin vaxt o, kommunist ideologiyasına sadiq olub, partiya biletinə sahib olub və döyüşdə göstərdiyi qəhrəmanlığa görə mükafat alıb. Lakin sovet kəşfiyyat orqanı olan SMERŞ-in agentləri 26 yaşlı Soljenitsını bir dostuna yazdığı məktubda İosif Stalin haqqında hörmətsiz ifadələr işlətməsi səbəbindən həbs edib.

Məhkəmə onu SSRİ-nin sərt rejimli əmək düşərgələrinin geniş şəbəkəsində səkkiz il həbs cəzasına məhkum edib. Soljenitsın bu düşərgələri sonradan "Arxipelaq QULAQ" adlandıraıb.

“Bu arxipelaq digər bir ölkəni qarışıq xətlərlə bəzəyib, onun şəhərlərinə daxil olub, küçələrində hökm sürüb. Amma bəzi insanlar heç bir şeydən şübhələnməyib, yalnız orada olanlar hər şeydən xəbərdar olub", - Soljenitsın 1958-1968-ci illər arasında üzərində işlədiyi kitabın ön sözündə yazıb.

Soljenitsın hesab edib ki, QULAQ sistemindən yazmaq qadağandır, çünki sovet hakimiyyəti onun mövcudluğunu inkar edib və ya gizlədib.

İslah-əmək düşərgələri SSRİ-də hələ 1919-cu ildə Vladimir Leninin dövründə yaranıb, lakin məhbusların sayı İosif Stalinin hakimiyyətə gəlməsi ilə milyonlara çatıb. Stalinin dövründə ziyalılar, dissidentlər, hərbi əsirlər, zəngin kəndlilər və adi vətəndaşlar tez-tez təqiblərə, həbslərə və təmizləmələrə məruz qalıb.

Üçcildlik "Arxipelaq QULAQ”da Soljenitsın sovet həbsxana sisteminin həbsdən işgəncələrə, edamlara, aclığa və düşərgələrdəki ağır əməyə qədər hərtərəfli tarixini təqdim edib. O, şəxsi təcrübəsinə və yüzlərlə sağ qalan məhbusla müsahibələrə əsaslanıb. "The New York Times" bu əsəri "qəhrəmanlıq nailiyyəti" adlandırıb.

Lakin sovet hakimiyyəti bu kitaba Soljenitsının QULAQ sistemini Stalinin dövrünün bir səhvi deyil, sovet ideologiyasının çürümüş əsasına qədər kök salmış bir mexanizm kimi təsvir etməsinə görə mənfi reaksiya verib.

“Arxipelaq” dərc edildikdən sonra Soljenitsın SSRİ-dən qovulub və vətəndaşlıqdan məhrum edilib. O, əvvəlcə Qərbi Almaniyaya gedib və müharibədən sonrakı dövrün aparıcı alman yazıçısı Henrix Böllün evində yaşayıb.

Bir müddət Sürix və Kanadada yaşadıqdan sonra ailəsi ilə birlikdə Vermont ştatının Kavendiş kəndinə köçüb. O, sürgündə olmasına baxmayaraq, Dartmut Kollecinin geniş kitabxanasından istifadə edərək, Rusiya inqilabı haqqında çoxcildlik epik roman olan “Qırmızı Çarx” üzərində işləyib.

Soljenitsın sovet tarixini araşdırmaqdan və avtoritar hakimiyyəti tənqid etməkdən heç vaxt əl çəkməyib. O, həmişə 1945-ci ildə başlayan uzun sürgündən vətənə qayıtmağa ümid edib. Bu, onun haqqında "qapını həmişəlik bağladılar" yazdığı zamana təsadüf edib.

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:110
embedMənbə:https://moderator.az
archiveBu xəbər 13 Yanvar 2025 22:25 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see185

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see179

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see142

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see136

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see134

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see133

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see132

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see129

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see129

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see128

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see126

Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: 50 yaşdan sonra bu qidalar məhdudlaşdırılmalıdır

19 Oktyabr 2025 07:08see123

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see122

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see121

Sofiya Universitetində “Azərbaycan suveren dövlətçilik yolunda” sərgisinin açılışı

19 Oktyabr 2025 06:45see121

Sabah yağış yağacaq

19 Oktyabr 2025 13:05see120

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see119

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri