Atatürkün mənəvi mirası Savarona gəmisinin hekayəsi

Bu gün Türkiyə Cümhuriyyətinin banisi Mustafa Kamal Atatürkün sevimli gəmisi Savarona da xatırlanır.
Turkustan.az xəbər verir ki, bu gün — 10 noyabr — Atatürkün anım günündə onun “Savarona” adlı sevimli gəmisi yenidən gündəmə gəlib.

Bu gəmi yalnız bir nəqliyyat vasitəsi deyil, eyni zamanda Türkiyə tarixinin simvoluna çevrilmiş bir yadigardır. Atatürkün ömrünün son aylarını keçirdiyi bu möhtəşəm gəmi, həm dəniz romantikasının, həm də dövlət iradəsinin təcəssümü kimi tarixdə yer alıb.

Tarixi və mənşəyi
Savarona 1931-ci ildə Almaniyanın Hamburq şəhərindəki “Blohm & Voss” tersanesində inşa olunub. O dövrdə dünyanın ən böyük və ən lüks yaxtalarından biri sayılan gəmi, ilk olaraq amerikalı milyoner varis Emily Roebling Cadwallader üçün hazırlanmışdı. Gəminin adı da onun nənəsi tərəfindən sevilən bir Afrika quşunun adından — “Savarona”dan gəlir.
Lüks salonları, mərmər pilləkənləri, qızıl bəzəkləri və o dövr üçün fövqəladə texnoloji avadanlıqları ilə Savarona, aristokrat həyat tərzinin təntənəsini əks etdirirdi. Lakin bu zəriflik və dəbdəbə bir neçə il sonra Türk dövlətinin rəmzinə çevriləcəkdi.

Atatürkün Savarona ilə görüşü
1938-ci ildə Türk hökuməti bu gəmiyə maraq göstərdi. Atatürkün səhhəti pisləşdiyi üçün həkimlər ona dəniz havasında qalmağı tövsiyə etmişdilər. Bunun üçün o dövrün Türkiyə Cümhuriyyəti hökuməti Savaronanı 23 fevral 1938-ci ildə satın aldı və onu Atatürkə təqdim etdi.
Gəmi tamamilə yenidən tərtib olundu, saray zövqü ilə dizayn edildi və Dolmabahçe Sarayının dənizdəki davamı kimi xidmət etməyə başladı. Atatürk Savaronaya çıxdıqdan sonra onu “mənim dənizdəki evim” adlandırmışdı.

Gəmidə keçən günlər
Atatürk 1 iyun 1938-ci ildən etibarən Savaronada yaşamağa başladı. Bu günlərdə o, həm istirahət edir, həm də dövlət işləri ilə məşğul olurdu. Tarixi sənədlərə görə, o, burada nazirlərlə bir neçə iclas keçirmiş, xarici nümayəndələri qəbul etmiş və Türkiyə donanmasının gələcəyi barədə mühüm tapşırıqlar verib.
Atatürk üçün Savarona sadəcə bir gəmi deyildi. O, bu gəmidə Türkiyənin gələcəyi barədə düşünür, dənizdə sakitlik tapırdı. Onun “Bir uşaq oyuncağı gözləyən kimi bu gəmini gözləmişdim” ifadəsi bu hisslərin ən gözəl təsviridir.

Texniki xüsusiyyətlər
Savarona 136 metr uzunluğa və 17 metr enə malikdir. O dövr üçün müasir sayılan 6 mühərriklə təchiz olunmuşdu. İçərisində 46 otaq, 17 lüks qonaq kabini, kitabxana, konfrans zalı, mərmər pilləkənli salon və hətta bir hamam kompleksi mövcuddur.
Gəmi Atatürkün istifadəsi üçün xüsusi olaraq modernləşdirilmiş, iç bəzəkləri Osmanlı və Avropa üslublarının harmoniyası ilə işlənmişdi.

Atatürkdən sonra Savaronanın taleyi
1938-ci ilin noyabrında Atatürkün vəfatından sonra Savarona bir müddət istifadəsiz qaldı. 1950-ci illərdə o, təmir olundu və Türkiyə Hərbi Dəniz Qüvvələrinə təhvil verildi. Sonrakı illərdə müxtəlif dövrlərdə prezidentlik yaxtası kimi istifadə olundu, bəzən də uzunmüddətli icarəyə verildi.
2000-ci illərdə isə gəmi yenidən təmir edildi və “Atatürkün yadigarı” kimi Türk dəniz tarixində xüsusi yer aldı. 2020-ci ildən etibarən Savaronanın dövlət nəzarətinə geri qaytarılması və tarixi muzey-statusu ilə qorunması barədə qərar qəbul olundu.

Simvolik mənası
Savarona Atatürkün həyatında bir dəniz sükunətinin, bir dövlət başçısının düşüncə limanının simvolu kimi yaşayır. O, həm Türk dənizçiliyinin qürur rəmzidir, həm də Atatürkün sivilizasiya idealının parlaq bir nişanəsi kimi qalır.
Bu gün hər 10 noyabrda, Savarona İstanbul Boğazında türk bayrağı ilə bəzədilir, sirenlərini çalaraq Atatürkü salamlayır. Gəmi Boğazın sularında sal qaldıqca, Atatürkün mirası da o sular kimi əbədi axmağa davam edir./Musavat.com