Avropa İttifaqı yeni format yaradır Azərbaycan nə qazanacaq?

Avropa İttifaqı (Aİ) Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz ölkələrini birləşdirəcək yeni əməkdaşlıq formatı yaradır.  Avropa mediasının məlumatına görə, bu gün Lüksemburqda keçiriləcək toplantıda yeni platformanın əsası qoyulacaq.

Yeni formatın iştirakçıları arasında Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan, Özbəkistan, Moldova, Türkiyə və Ukrayna yer alacaq. Toplantıda əsas müzakirə mövzusu kimi Orta Dəhliz ön plana çıxacaq.

Avropa İttifaqı rəsmiləri bildiriblər ki, Lüksemburqdakı sammit “Şərq Tərəfdaşlığı” proqramının əvəzlənməsi istiqamətində dönüş nöqtəsi ola bilər. Yeni diplomatik format ticarət, enerji, rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat əlaqələrinin gücləndirilməsini hədəfləyir.

"Şərq Tərəfdaşlığı" proqramı rəsmi olaraq 2009-cu il mayın 7-də Avropa İttifaqının Praqadakı sammitində qüvvəyə minib. Proqram MDB ölkələri ilə münasibətlərinin yaxşılaşdırlmasına yönəldilmiş təşəbbüsüdür. "Şərq tərəfdaşlığı" Avropa İttifaqının altı qonşu ölkəsini əhatə edir: Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan, Moldova, Belarus və Ukrayna.

Milli Məclisin deputatı Arzuxan Əlizadə Modern.az-a açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanın beynəlxalq platformalarda iştirakı hər zaman milli maraqlar kontekstində həyata keçirilir:

“Azərbaycan bütün beynəlxalq platformalarda iştirak edir və bu, dövlət maraqlarına əsaslanır. Əsas məsələ odur ki, həmin platformalarda ölkəmizin maraqları hansı səviyyədə təmin olunur. Yeni formatda iştirak Azərbaycanın iqtisadi və geosiyasi üstünlüklərini daha da möhkəmləndirə bilər.”

Deputat qeyd edib ki, Avropa İttifaqının məqsədlərindən biri postsovet ölkələrində Rusiyanın təsirini azaltmaqdır:

“Görünən odur ki, uzun müddətir Avropa İttifaqı, Avropa ölkələri keçmiş postsovet ölkələri ilə əlaqələr yaratmaqdadır. Daha çox Rusiya təsirini azaltmağı hədəfləyirlər. Yaradılacaq növbəti beynəlxalq birlik də əslində bu məqsədi daha çox özündə ehtiva edir. Azərbaycana bununla bağlı dəvət gəlibsə və bu platformada iştirak üçün uyğun şərait yaradılıbsa, iştirakımız məqsədə uyğundur. Yeni platformada Azərbaycanın dövlət və milli maraqlarının qorunmasıyla fəaliyyəti təmin ediləcəksə, biz bundan təbii ki, dividentlər əldə edə bilərik. Nəticə etibarilə, regionda Azərbaycanın əhəmiyyəti artıb. Bu baxımdan da Azərbaycan beynəlxalq platformalar dəvət olunur”.   

Politoloq Elxan Şahinoğlu isə vurğulayıb ki, "Şərq Tərəfdaşlığı" proqramı özünü doğruldub, əməkdaşlıq formatına çevrilə bilmədi:

“Halbuki bu ideya irəli sürüləndə düşünülürdü ki, Avropa İttifaqı ilə keçmiş sovet respublikaları - Azərbaycan, Gürcüstan, Ermənistan, Moldova və Ukrayna arasında sıx əlaqələr, əməkdaşlıq inkişaf edəcək. Amma müxtəlif səbəblərə görə bu alınmadı. Avropa İttifaqı bir ölkəni özünə daha yaxın hiss edib, digərinə ögey münasibət bəslədi”.

E.Şahinoğlu hesab edir ki, yeni yaradılacaq platformanın fəaliyyət imkanları daha geniş olacaq:

“İndi elədir ki, ortada konkret olaraq Orta Dəhliz və Zəngəzur dəhlizi layihələri var. Bu Avropa İttifaqını cəlb edir. Avropa İttifaqı bu layihədə iştirak edən Mərkəzi Asiya, Cənubi Qafqaz, eləcə də dəmir və avtomobil yollarının keçdiyi ölkələri birləşdirən format yaratmağa çalışır. Mən hesab edirəm ki, bu formatın  əaliyyət imkanları daha geniş olacaq. Çünki konkret layihə var. Layihə üzərindən yük daşıma olacaq. Bu ölkələr arasında inteqrasiya artacaq. Avropa İttifaqı da bu prosesdə iştirak etmək istəyir”.