Azərbaycanda evdə pulsuz xidmət: Yedizdirir, qablarını yuyur, çimizdirir, saçlarını darayırlar

Hazırda ölkə üzrə 3244 şəxs evlərində Sosial Xidmətlər Agentliyi tərəfindən səyyar sosial-məişət xidməti ilə təmin olunur.

Onlardan 3 minə yaxını ahıllar, digərləri əlilliyi olan şəxslərdir. Xidmət alanların böyük əksəriyyətini, 2493 nəfəri qadınlar təşkil edir, kişilərin sayı isə 751-dir. 

Evdə sosial-məişət xidməti göstərilən şəxslər hansı əsas kriteriyalara görə seçilir?

Mövzu ilə bağlı “Cebheinfo.az”-n sorğusuna cavab olaraq Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Sosial Xidmətlər Agentliyindən bildirilib ki, evdə sosial-məişət xidməti yalnız müəyyən ehtiyaca malik şəxslərə göstərilir: “Bu xidmət “Sosial xidmət haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 19.1-ci maddəsinə əsasən təşkil olunur. Xidmətin əsas məqsədi əmək qabiliyyətli qohumları və ya qanuni nümayəndələri ilə eyni yaşayış məntəqəsində yaşamayan, sosial yardıma ehtiyacı olan şəxslərin, məsələn, tənha ahılların, ahıl ər-arvadların, əlilliyi olan şəxslərin və xəstəliyin terminal (son) mərhələsində olan şəxslərin həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaqdır. Evdə (səyyar) sosial xidmət həmin xidmətin xarakterindən asılı olaraq, sosial işçi və sosial xidmətçi tərəfindən göstərilir”. 

Qurumdan bildirilib ki, ölkə üzrə sosial işçilər tərəfindən vətəndaşlara müxtəlif sahələrdə dəstək göstərilir: “Sosial xidmətə ehtiyacı olan şəxslərə tibbi və psixoloji yardım, həmçinin hüquqi məsləhət verilir. Sosial işçilər qəyyumluq və himayəçilik sənədlərinin hazırlanmasına dəstək göstərir, tənha ahıl vətəndaşların və əlilliyi olan şəxslərin sosial xidmət müəssisələrinə və ya xüsusi təhsil müəssisələrinə yönləndirilməsi üçün lazımi sənədləri toplayırlar. Əlilliyi olan şəxslərə reabilitasiya xidmətləri təqdim edilir, 18 yaşınadək əlilliyi olan uşaqların gündəlik həyatda bacarıqları inkişaf etdirilir və onların sosial uyğunlaşması təmin olunur. Valideynlər isə uşaqların inkişafı üçün məsləhətlərlə təmin olunur və zəruri yardımçı cihazlardan istifadə öyrədilir. Eyni zamanda, sosial işçilər ailələrin sosial inkluziyasına dəstək göstərir və 18 yaşınadək əlilliyi olan şəxslərin ehtiyaclarının ödənilməsi, problemlərinin həlli məqsədilə müvəkkillik fəaliyyəti aparırlar. Bu tədbirlər vətəndaşların rifahının yüksəldilməsi və sosial dəstəyin əlçatanlığının artırılması məqsədilə həyata keçirilir”. 

Bildirilib ki, sosial xidmətçilər vətəndaşlara məişətdə geniş dəstək göstərir: 

“Ölkə üzrə sosial xidmətçilər tərəfindən vətəndaşlara müxtəlif məişət və gündəlik həyat xidmətləri təqdim olunur. Sosial xidmətə götürülmüş şəxslərə yemək hazırlanmasında, o cümlədən diyetik yeməklərin hazırlanmasında kömək edilir. Özünə qulluq edə bilməyən şəxslərə yardım göstərilir, onları yedizdirmək, qablarını yumaq, çimizdirmək və saçlarını daramaq kimi xidmətlər göstərilir. Yataq dəstləri və geyim əşyalarının yuyulması, ütülənməsi, mənzilin təmizlənməsi və yığışdırılması da sosial xidmətçilərin vəzifəsinə daxildir. Eyni zamanda, vətəndaşların zəruri ərzaq və digər məişət mallarının alınması, kommunal ödənişlərin təşkili, istilik, yanacaq və təmir ehtiyaclarının ödənilməsi üçün əlaqədar təşkilatlarla əlaqə saxlanılır. Sosial xidmətçilər həkim çağırmaq, dərman almaq və sosial xidmətə götürülmüş şəxsin vəfatı halında dəfn işlərində köməklik göstərirlər. Bu xidmətlər vətəndaşların gündəlik həyatını asanlaşdırmaq və onların rifahını yüksəltmək məqsədi ilə həyata keçirilir”. 
Sosial Xidmətlər Agentliyi evdə göstərilən xidmətlərlə bağlı əsas şərtləri və onların dayandırılması hallarını da sadalayıb: “Qaydalara görə, eyni yaşayış sahəsində yaşayan ər-arvada, valideyn-övlada və bacı-qardaşa bir sosial xidmətçi tərəfindən xidmət göstərilir. Həmçinin, evdə reabilitasiya xidmətlərindən yararlanan əlilliyi olan şəxslər ayrıca qeydiyyata alınır. İctimai təhlükəli xəstəlik daşıyıcılarına evdə xidmət göstərilmir. Sosial xidmətlərin dayandırılması isə bir neçə halda mümkündür. Belə ki, sosial xidmətə ehtiyacı olan şəxs əmək qabiliyyətli qohumları və ya qanuni nümayəndələri ilə eyni yaşayış məntəqəsində yaşamağa başladıqda xidmət dayandırılır. Bundan əlavə, tənha ahılların və əlilliyi olan şəxslərin dövlət sosial xidmət müəssisələrinə yerləşdirilməsi, əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiyasının başa çatması, eləcə də xidmətə götürülmüş şəxsin vəfatı halında sosial xidmətlər ləğv edilir”. 

Qurumdan müraciət qaydası və tələb olunan sənədlər açıqlanıb: “Sosial xidmət almaq üçün əmək qabiliyyətli qohumları və ya qanuni nümayəndələri ilə eyni yaşayış məntəqəsində yaşamayan tənha ahıllar, ahıl ər-arvadlar, əlilliyi olan şəxslər və terminal mərhələdə xəstələr Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Sosial Xidmətlər Agentliyinin yerli qurumlarına, “DOST” mərkəzlərinə və ya “Şəhid ailələri üzvlərinin, müharibə ilə əlaqədar xəsarət almış hərbi qulluqçuların və əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərin müraciətləri üzrə vahid əlaqələndirmə mərkəzlərinə ərizə ilə, eləcə də Nazirliyin "142" Çağrı Mərkəzinə zəng edərək müraciət edə bilərlər. Tələb olunan sənədlər isə şəxsiyyət vəsiqəsi, Tibbi-Sosial Ekspert Komissiyasından əlillik haqqında arayış, tənha yaşadığını təsdiq edən sənəd, ambulator kartadan çıxarış, yaşayış yeri üzrə qeydiyyat arayışı və sağlamlıq haqqında tibbi arayışdır (yoluxucu xəstəliklər və psixi sağlamlıq vəziyyəti)”. 
Əfsanə Rəcəb

“Cebheinfo.az”