Azərbaycanda qadağan edilmiş dini qruplar SƏBƏBLƏR

Azərbaycanda dini radikalizmə və ekstremizmə qarşı mübarizə çərçivəsində bir sıra dini təşkilatların fəaliyyəti rəsmi olaraq qadağan edilib. Bu qərarlar təhlükəsizlik orqanlarının apardığı araşdırmalar və məhkəmə qərarları ilə əsaslandırılır.

Azərbaycan Respublikası dünyada dini tolerantlığın hökm sürdüyü nadir ölkələrdən biri kimi tanınır. Lakin bu tolerantlıq dini radikalizm və ekstremizmə qarşı ciddi və prinsipial mövqe ilə müşayiət olunur. Son illərdə dövlət qurumları dini ekstremizm və terrora qarşı mübarizədə bir sıra addımlar atıb. Bu addımların ən mühümlərindən biri də təhlükə mənbəyi hesab olunan dini təşkilatların fəaliyyətinə qadağa qoyulmasıdır.

Sfera.az Azərbaycanda qadağan olunmuş dini təşkilatlar və onların səbəblərini araşdırıb.

Hizb-ut-Təhrir

Azərbaycanda fəaliyyəti qadağan olunmuş əsas dini təşkilatlardan biri “Hizb-ut-Təhrir”dir. Bu təşkilatın əsas məqsədi dünya miqyasında İslam xilafətinin yaradılmasıdır. Azərbaycanda isə təşkilat konstitusiya quruluşunun dəyişdirilməsinə çağırış, dini ayrı-seçkiliyin təşviqi və ictimai sabitliyə təhdid yaratmaqda ittiham olunur.

“Hizb-ut-Təhrir” dini təbliğatdan çox, siyasi məqsədlər güdən bir qurumdur. Onun Azərbaycanda təşkilatlanması və gənclər arasında təbliğat aparması təhlükəsizlik orqanlarının diqqət mərkəzində olub. Təşkilatın fəaliyyəti bir neçə dəfə hüquq-mühafizə orqanlarının xüsusi əməliyyatları ilə ifşa edilib.

Nurçular

Türkiyəli teoloq Səid Nursinin ideyalarına əsaslanan “Nurçular” hərəkatı da Azərbaycanda qadağan olunmuş dini təşkilatlardandır. Bu hərəkatın üzvləri xüsusilə “Risale-i Nur” adlı dini əsərlərin yayılmasına və təriqət yönümlü düşüncələrin formalaşdırılmasına çalışırdılar.

Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin məlumatına görə, bu hərəkatın fəaliyyəti təriqətçiliyin yayılması və ölkədə dini parçalanma riski yaratdığı üçün məhdudlaşdırılıb. Hərəkatn fəaliyyəti Azərbaycan Respublikası Məhkəməsinin qərarı ilə rəsmi şəkildə qadağan olunub

Tövhid

“Tövhid” qrupu isə daha təhlükəli və aqressiv dini qruplaşmalardan biri kimi qiymətləndirilir. Qrupun ideologiyası cihad və silahlı müqavimət prinsiplərinə əsaslanır. Hüquq-mühafizə orqanlarının məlumatına görə, bu təşkilatın üzvləri ölkə daxilində radikal dini çağırışlar edir, gəncləri terror fəaliyyətlərinə cəlb etməyə çalışırdılar.

Bu qrupun fəaliyyəti bir sıra cinayət işləri ilə də bağlı olub. Onların arasında dini ekstremizm zəminində baş verən cinayətlər, qanunsuz silah saxlanılması və dövlətə qarşı çağırışlar xüsusi yer tutur. Bu səbəbdən “Tövhid” qrupunun fəaliyyəti tamamilə dayandırılıb.

Əl-Qaidə

Dünya miqyasında terror təşkilatı kimi tanınan “Əl-Qaidə” də Azərbaycanda qadağan olunmuş dini qurumlar sırasındadır. Ölkədə bu təşkilatla əlaqəli şəxslərin və qrupların fəaliyyəti aşkarlanıb. Onların əsas məqsədi radikal ideologiyanı yaymaq, yerli gəncləri Suriya və digər münaqişə bölgələrinə cəlb etmək olub.

Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən həyata keçirilən əməliyyatlar nəticəsində bu qrupla əlaqəsi olan bir neçə şəxs saxlanılıb və məhkəmə qarşısına çıxarılıb.

Azərbaycan Respublikasında dini fəaliyyət “Dini etiqad azadlığı haqqında” qanunla tənzimlənir. Bu qanun çərçivəsində dini fəaliyyət azaddır, lakin milli təhlükəsizlik, ictimai asayiş və əxlaq pozuntusu hallarında dövlət müdaxilə edə bilər.

Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti və Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi mütəmadi olaraq radikal dini ideyaların yayılmasına qarşı mübarizə aparır. Bu fəaliyyətlərə həm hüquqi, həm də maarifləndirmə tədbirləri daxildir. Məktəblərdə, ali təhsil müəssisələrində və icmalar arasında radikal ideologiyalara qarşı maarifləndirici tədbirlər keçirilir.

Təbii ki, radikal dini təşkilatların qarşısının alınmasında yalnız qadağalar kifayət etmir. Əsas məsələ cəmiyyətin, xüsusilə də gənclərin düzgün dini maarifləndirilməsi, dini təhsilin nəzarətli şəkildə təşkili və dini liderlərin məsuliyyətli yanaşmasıdır.

Firuzə Əliyeva
Sfera.az